Đường sắt đô thị đội vốn, trách nhiệm đầu tiên là chủ đầu tư

Tại phiên chất vấn của UBTVQH sáng nay, ĐB Phan Thái Bình (Quảng Nam) đã đặt câu hỏi với Bộ trưởng Tài chính về việc sử dụng vốn vay ODA.

Ông nêu thực tế việc huy động, sử dụng vốn vay ODA cho 5 dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM đến nay đều chậm tiến độ. Theo báo cáo, 5 dự án này đội vốn dự kiến khoảng 80.000 tỷ đồng.

“Nguyên nhân và trách nhiệm của Bộ trưởng trong quản lý điều hành và sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài thời gian qua và giải pháp thời gian?”, ĐB Bình hỏi.

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng

Trả lời, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, theo quy định của luật Quản lý nợ công và nghị định của Chính phủ, trước 1/1/2018, chức năng quản lý nhà nước về ODA thuộc Bộ KH&ĐT.

Ông Dũng cho biết, hiện nay, một trong những nguyên nhân giải ngân chậm là giao dự toán chậm, giao kế hoạch cũng chậm. Đồng thời trong quá trình thực hiện lại điều chỉnh dự án, hay những vấn đề nội tại như giải phóng mặt bằng, bố trí vốn đối ứng… làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

“Chúng tôi cho rằng vấn đề này cần báo cáo thêm với Chính phủ để có bước phân công hợp lý hơn, nhất là khi tới đây trong triển khai luật Đầu tư công vừa được QH thông qua, chúng ta phải quan tâm vấn đề này”, ông Đinh Tiến Dũng nói.

Liên quan đến việc chậm tiến độ, đội vốn…, Bộ trưởng Tài chính chỉ rõ trước hết là trách nhiệm của chủ đầu tư, sau đó mới là trách nhiệm các bộ ngành có liên quan trong quá trình xem xét, phê duyệt, triển khai dự án.

4 hệ lụy lớn

Trao đổi thêm, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng thừa nhận các dự án đường sắt đô thị ở TP.HCM và Hà Nội đều đang rất chậm tiến độ.

Nguyên nhân chính vì đây là các dự án đường sắt đô thị mà lần đầu tiên Việt Nam thực hiện nên hiểu biết, kinh nghiệm, năng lực của chúng ta từ tư vấn đến quản lý chưa theo kịp, chưa đáp ứng yêu cầu.

Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng

Về nguyên tắc, sử dụng vốn ODA là thu hút công nghệ, kinh nghiệm của quốc tế nên các nhà thầu tư vấn của quốc tế lập dự án và các cơ quan của ta xem xét phê duyệt. Tuy nhiên, chúng ta đã không lường hết được từ khâu đầu đến khâu cuối dự án.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, do đây là dự án rất lớn, phức tạp nên từ lúc phê duyệt cho đến khi triển khai thực hiện đã điều chỉnh tăng vốn rất lớn.

Ông dẫn chứng tuyến đường sắt đô thị thứ nhất của TP.HCM đã tăng từ 17 nghìn tỷ lên khoảng 47 nghìn tỷ đồng. Dự án đường sắt của Hà Nội cũng tăng khoảng 40-50 nghìn tỷ đồng.

“Ở đây là chúng ta tính chưa hết, tính chưa đầy đủ, nhưng chưa triển khai nên đội vốn cũng ở chừng mực thôi. Tất nhiên là càng kéo dài chi phí càng phát sinh là đúng rồi.

Việc điều chỉnh vốn đã kéo theo 4 hệ luỵ lớn mà hiện chúng ta phải xử lý là nguồn vốn ở đâu, thẩm quyền phê duyệt thế nào, có vào kế hoạch trung hạn hay không, khả năng cấp phát và vay lại của địa phương”, Bộ trưởng KH&ĐT nói.

Về tiến độ xử lý, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết hiện nay các dự án này đã rõ về thẩm quyền.

TP.HCM đang tiến hành thẩm định lại để phê duyệt điều chỉnh lại dự án, trên cơ sở đó thống nhất được với Bộ Tài chính về phương án vay và cấp phát giữa nhà nước và địa phương, nguồn vốn trong kế hoạch trung hạn cũng đã được cân đối, do vậy có đủ điều kiện để tiếp tục thực hiện.