Kinh tế phi chính thức đã vào tầm ngắm chống thất thu thuế

Đó là thông tin từ văn bản Thủ tướng trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hồng Hà (Hà Nội), do Phó thủ tướng Vương Đình Huệ ký thay Thủ tướng.

"Kinh tế xã hội muốn phát triển, ổn định và bền vững cần chống thất thu và thất thoát ngân sách Nhà nước. Xin Thủ tướng cho biết thực trạng, nguyên nhân và giải pháp chống thất thu và chống thất thoát ngân sách Nhà nước", đại biểu Hà chất vấn.

Xấp xỉ 83 nghìn tỷ nợ thuế

Văn bản trả lời của Thủ tướng nêu rõ, năm 2018, nhiệm vụ tài chính - ngân sách Nhà nước được triển khai trong bối cảnh tình hình kinh tế trong nước và ngoài nước khá tích cực.

Chính phủ đã trình Quốc hội đánh giá tổng thu ngân sách năm 2018 vượt dự toán 3%, tỷ lệ huy động vào ngân sách đạt 24,5% GDP, trong đó huy động từ thuế, phí đạt 20,7% GDP.

Đây là kết quả tích cực trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế đánh giá đạt trên 6,7% (mục tiêu là 6,7%), tiếp tục cắt giảm sâu thuế quan theo các cam kết hội nhập…, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ (người ký thay Thủ tướng) khẳng định.

Tuy nhiên, theo Phó thủ tướng thì xét ở các góc độ khác nhau, vẫn có những thách thức nhất định đối với thu ngân sách.

Tình trạng chuyển giá, trốn thuế, nợ thuế còn phức tạp. Thời điểm ngày 31/12/2017 số nợ thuế là 73,1 nghìn tỷ đồng và đến ngày 30/9/2018 xấp xỉ 83 nghìn tỷ đồng (tăng 9,8 nghìn tỷ đồng so với thời điểm ngày 31/12/2017).

Song, Phó thủ tướng giải thích, nếu tính theo tỷ trọng số nợ thuế trên tổng thu nội địa thì xu hướng là giảm (thời điểm ngày 31/12/2016 ở mức 8,7%; ngày 31/12/2017 là 7,6% và ngày 30/9/2018 là 7,5%).

Nếu loại trừ số nợ thuế của người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự… (bao gồm cả số nợ gốc và nợ tiền chậm nộp), hiện chiếm khoảng 35% tổng số tiền nợ thuế, thì tỷ lệ nợ thuế khoảng 4,4% tổng thu nội địa, là ngưỡng chấp nhận được theo thông lệ quốc tế (thấp hơn 5%).

Phó thủ tướng cũng cho biết, trong chỉ đạo điều hành, Chính phủ đã trình Quốc hội yêu cầu các địa phương phấn đấu tăng thu, giảm tối đa số địa phương hụt thu, trường hợp địa phương dự kiến hụt thu thì phải chủ động sắp xếp, giảm, giãn các nhiệm vụ chi, sử dụng các nguồn lực của địa phương để đảm bảo các nhiệm vụ chi, không điều chỉnh giảm dự toán.

Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra, nhất là các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm thu, các hoạt động kinh doanh qua mạng, nhà hàng, khách sạn, khu vực kinh tế phi chính thức, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI),… thu đúng, thu đủ các nguồn thu của ngân sách.

Khẩn trương trình cấp có thẩm quyền việc sửa đổi Luật Quản lý thuế, tạo thuận lợi hơn nữa cho người nộp thuế, song song với việc bao quát các nguồn thu mới, tăng cường hiệu quả, hiệu lực quản lý thu và đánh giá thực chất số nợ thuế.

Thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát

Về xây dựng thể chế, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành các luật về: ngân sách nhà nước, kiểm toán nhà nước, thanh tra, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí,.. trong đó đặt ra các quy định tăng cường trách nhiệm của các ngành, các cấp và các đơn vị trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm.

Đặc biệt, Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 đã có quy định mới về phạm vi thu, chi, bội chi; quy định cụ thể các điều kiện chi, các hành vi bị cấm; vấn đề công khai, minh bạch từ khâu phân bổ đến triển khai thực hiện; việc thanh tra, kiểm toán,… để vừa tạo thuận lợi trong thực hiện vừa tăng cường trách nhiệm trong quản lý, sử dụng ngân sách.

Đáng chú ý, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính xây dựng đề án chống thất thu thuế khu vực kinh tế ngoài nhà nước, nhất là khu vực kinh tế phi chính thức; chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) xây dựng và triển khai đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát; chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước xây dựng và triển khai đề án mô hình thanh toán mới và thanh toán không dùng tiền mặt.

Trong tổ chức thực hiện, văn bản trả lời chất vấn thông tin: Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quán triệt yêu cầu tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thu ngân sách, chống thất thu, giảm nợ đọng thuế.

Chi ngân sách chặt chẽ theo dự toán, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng, quản lý ngân sách, tài sản công được giao.