Lãi suất liên ngân hàng giảm sâu, tỷ giá lên cao kỷ lục dù NHNN cấp tập hút tiền qua tín phiếu

Trong phiên giao dịch 20/3, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục chào bán tín phiếu kỳ hạn 28 ngày theo phương thức đấu thầu lãi suất. Kết quả, toàn bộ 11 thành viên thị trường tham gia đều trúng thầu với tổng khối lượng 15.000 tỷ đồng, lãi suất 1,34%/năm.

So với phiên hôm qua, khối lượng tín phiếu trúng thầu tăng thêm 5.000 tỷ nhưng lãi suất lại giảm nhẹ từ 1,35%/năm xuống 1,34%/năm.

Đây là phiên thứ 8 liên tiếp NHNN chào bán tín phiếu với tổng khối lượng trúng thầu lũy kế đạt gần 115.000 tỷ đồng. 

Như chúng tôi đã đưa tin trước đó, NHNN đã chào bán tín phiếu trở lại từ phiên 11/3 sau hơn 4 tháng tạm dừng. Việc khởi động lại hoạt động chào bán tín phiếu cho thấy định hướng hút bớt thanh khoản dư thừa trong hệ thống ngân hàng của Nhà điều hành, qua đó thúc đẩy lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng tăng, gián tiếp kiềm hãm đà tăng của tỷ giá USD/VND – vốn đang chịu nhiều áp lực và đang được giao dịch ở mức cao kỷ lục.

Dù NHNN đã hút về lượng lớn thanh khoản dư thừa, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng lại giảm sâu xuống thấp hơn cả mức ghi nhận trước khi kênh tín phiếu được khởi động trở lại. Theo số liệu mới nhất được NHNN công bố, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng tại kỳ hạn qua đêm (kỳ hạn chính chiếm khoảng 90% giá trị giao dịch) đã giảm về còn 0,5% trong phiên 18/3 từ mức 0,79% ghi nhận vào cuối tuần trước và là mức thấp nhất kể từ cuối tháng 1.

Lãi suất các kỳ hạn chủ chốt khác cũng xuống thấp hơn mức ghi nhận trước phiên 11/3: kỳ hạn 1 tuần giảm từ 1% xuống 0,81%; kỳ hạn 2 tuần giảm từ 1,47% xuống 1,17%; kỳ hạn 1 tháng giảm từ 2,05% xuống 1,6%.

Bên cạnh đó, tỷ giá USD tại các ngân hàng lại tăng lên mức cao kỷ lục. Kết phiên 20/3, giá USD mua – bán tại Vietcombank, ngân hàng có quy mô giao dịch ngoại tệ lớn nhất hệ thống, niêm yết ở mức 24.580 – 24.950 đồng. Đây là mức giá giao dịch USD cao nhất lịch sử của Vietcombank và tăng khoảng 2,2% so với hồi đầu năm. Tại các ngân hàng khác, giá USD bán ra hiện được niêm yết trong khoảng 24.900 – 24.960 đồng.

Việc lãi suất liên ngân hàng giảm trở lại đi cùng số lượng thành viên tham gia chào thầu tín phiếu vẫn ở mức khá cao phản ánh thanh khoản hệ thống vẫn còn khá dồi dào. Điều này đi cùng áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu sẽ thúc đẩy khả năng NHNN tiếp tục phát hành thêm tín phiếu trong những phiên giao dịch tới.

Nhìn lại đợt phát hành tín phiếu gần nhất là giai đoạn 21/9-8/11/2023, NHNN đã phát hành tín phiếu trong 35 phiên liên tiếp với khối lượng tổng cộng 360.345 tỷ đồng. Trong đó, mức hút ròng (khối lượng tín phiếu phát hành lũy kế - khối lượng tín phiếu đáo hạn lũy kế) cao nhất trong giai đoạn này là 255.600 tỷ đồng.

Sau khi NHNN hút tiền về, tỷ giá bắt đầu giảm và duy trì đà đi xuống đến cuối tháng 11/2023. Lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng mạnh lên hơn 2% trong giai đoạn 21/9 - 25/10/2023 – phản ứng với động thái hút tiền. NHNN đã dừng phát hành tín phiếu từ phiên 9/11/2023 khi tỷ giá bắt đầu hạ nhiệt và bơm trả dần số tiền đã hút ra khỏi hệ thống trước đó.

Theo nhận định của Chứng khoán SSI trong báo cáo thị trường tiền tệ mới nhất, mục đích phát hành tín phiếu của NHNN là nhằm hút bớt thanh khoản thị trường 2 để giảm áp lực đầu cơ tỷ giá trong ngắn hạn và hạn chế tác động lên mặt bằng lãi suất ở thị trường 1.

Các chuyên viên phân tích cho rằng động thái phát hành tín phiếu của NHNN có thể được xem như một cách thức nhằm điều chỉnh thanh khoản ngắn hạn trên trên hệ thống và là hoạt động thường thấy từ các NHTW. SSI cũng khẳng định hành động trên không đồng nghĩa với việc NHNN đã thực hiện đảo chiều chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, SSI cũng cảnh báo rằng với áp lực tỷ giá trên thị trường quốc tế vẫn khá mạnh, NHNN có thể sẽ phải thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn, bao gồm việc cân nhắc tăng kỳ hạn tín phiếu hay thanh tra việc mua bán ngoại tệ ở các ngân hàng thương mại.

Với dư địa về thanh khoản hệ thống khá dồi dào (tín dụng 2 tháng đầu năm giảm 0,72% so với cuối năm 2023), SSI dự báo NHNN vẫn có thể tiếp tục duy trì hoạt động này ít nhất trong vòng 2 tuần tới.

Nếu duy trì tốc độ phát hành tín phiếu như hiện nay (15.000 tỷ đồng/phiên), nhóm phân tích ước tính tổng khối lượng hút ròng trong đợt này là khoảng hơn 200.000 tỷ đồng, tương như như giai đoạn cuối năm 2023.