Phương Tây "hồi sinh" vũ khí lợi hại nhắm vào Nga, Trung Quốc: Sức mạnh thực sự của "NATO kinh tế" ra sao?

Trang Modern Diplomacy nhận định, G7, một diễn đàn kinh tế gồm 7 quốc gia phương Tây giàu có đã và đang đấu tranh để duy trì sự ảnh hưởng của mình trong trật tự toàn cầu.

Đối mặt với những thách thức do Trung Quốc và Nga đặt ra, vốn tìm cách thay đổi trật tự hiện có thách thức lợi ích của phương Tây, G7 đã áp dụng một chiến lược mới: trở thành khối "NATO kinh tế" gắn an ninh kinh tế với an ninh quân sự và hạn chế thương mại và đầu tư với các nước không phải là đồng minh.

Chiến lược này phản ảnh nỗ lực của Mỹ nhằm khôi phục vai trò lãnh đạo của mình đối với thế giới bằng cách huy động các đồng minh ở châu Âu và châu Á.

Tuy nhiên, chiến lược này là thiếu sót và rủi ro bởi nó bỏ qua thực tế của một thế giới đa cực.

Quyết định "hồi sinh" G7 là nền tảng của lợi ích chung

G7 khởi nguồn là một diễn đàn điều phối kinh tế vào năm 1970, khi thế giới phải đối mặt với những thách thức kinh tế nghiêm trọng như khủng hoảng dầu mỏ và sự sụp đổ của hệ thống Bretton Woods.

Năm 1998, Nga gia nhập nhóm, biến G7 thành G8, nhưng tư cách thành viên của nước này đã bị loại bỏ vào năm 2014 sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea.

Chiến sự ở Ukraine là một bước ngoặt đối với G7 bởi nó đã làm bộc lộ những hạn chế của nhóm G20 (có các thành viên như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và Nam Phi). G20 đã không đưa ra được phản ứng thống nhất đối với vấn đề Ukraine. Do đó, Mỹ và các đồng minh đã quyết định "hồi sinh" G7 như một nền tảng để xem xét các lợi ích và giá trị chung.

Kể từ đó, G7 trở thành một "NATO kinh tế" , tìm cách để bảo vệ lợi ích của phương Tây bằng cách liên kết an ninh kinh tế với an ninh quân sự.

G7 - NATO kinh tế

Ý tưởng này lần đầu tiên được đề xuất bởi cựu Thủ tướng Anh, bà Liz Truss. NATO kinh tế như một chiến lược kinh tế cho phương Tây chống lại sức mạnh của Trung Quốc.

Nó hướng tới mục tiêu, nếu một quốc gia làm ảnh hưởng tới nền kinh tế của một trong số các thành viên, các đối tác của G7 thì NATO và G7 sẽ cùng hỗ trợ đồng minh.

Sự chuyển đổi G7 thành một NATO kinh tế được thể hiện rõ ràng tại cuộc họp gần đây nhất của khối ở Hiroshima, Nhật Bản, nơi 7 cường quốc đưa ra tuyên bố thách thức nhằm vào Nga và Trung Quốc.

Điểm yếu của chiến lược

Tuy nhiên, chiến lược của G7 vấp phải những ý kiến trái chiều khi tỷ trọng của khối trong GDP toàn cầu đã giảm từ 65% năm 1980 xuống còn 40% vào năm 2020 .

Hơn nữa, G7 phải đối mặt với những thách thức nội bộ như Brexit. Khối cũng không thể tự cô lập mình khỏi phần còn lại của thế giới bởi các thành viên cũng phụ thuộc vào thương mại và đầu tư với Trung Quốc và các thị trường mới nổi khác để tăng trưởng kinh tế.

Điểm yếu thứ hai của G7 là chiến lược của họ dựa trên tiền đề rằng họ có thể tập hợp các đồng minh ở châu Âu và châu Á để đối trọng với Trung Quốc và Nga. Tuy nhiên, tiền đề này là đáng nghi ngờ, vì một số đồng minh của họ có những lợi ích và quan điểm khác nhau về hai quốc gia nói trên.

Ví dụ, Đức và Pháp đã phản đối cách tiếp cận cứng rắn của Mỹ đối với Trung Quốc và đã tìm cách theo đuổi đối thoại và hợp tác với Bắc Kinh về các vấn đề như biến đổi khí hậu, thương mại và đầu tư. Tương tự, một số nước châu Á như Hàn Quốc, Indonesia và Thái Lan đã duy trì quan hệ thân thiện với Trung Quốc.

Thứ ba, chiến lược của G7 dựa trên quan điểm rằng họ có thể đạt được mục tiêu  bằng cách sử dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Trung Quốc và Nga. Tuy nhiên, quan điểm này là không chắc chắn khi các biện pháp cấm vận kinh tế đã được chứng minh là không hiệu quả hoặc phản tác dụng trong việc thay đổi hành vi của Bắc Kinh và Moscow, đồng thời khiến 2 nước ngày càng xích lại với nhau.