"Mua lại ngân hàng yếu kém chỉ nên là bước đi đầu tiên..."

Nội dung nổi bật

Đại diện IMF tại Việt Nam khuyến nghị:

- Chính phủ Việt nam nên tiếp tục và kiên định tập trung duy trì ổn định kinh tế vĩ mô vốn rất khó khăn mới đạt được, ngay cả khi Chính phủ theo đuổi mục tiêu tăng trưởng cao hơn;

- Chính sách tiền tệ phải duy trì hỗ trợ tăng trưởng trong khi ổn định tỷ giá trong ngắn hạn sẽ giúp duy trì lòng tin vào VNĐ;

- Cần củng cố tài khóa trong khi vẫn hỗ trợ tăng trưởng nhằm giảm tỷ lệ nợ công;

- Cải cách cơ cấu trong lĩnh vực ngân hàng và DNNN cần được đẩy mạnh nhằm đạt được tăng trưởng bền vững.

Ông Sanjay Kalra, Trưởng đại diện IMF tại Việt nam, vừa có bài viết về tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam, trong đó có đề cập đến chính sách tiền tệ.

Những khuyến nghị trọng tâm được ông Sanjay Kalra nhắc đến đó là: trong bối cảnh Quốc hội đang họp, Chính phủ Việt nam nên tiếp tục và kiên định tập trung duy trì ổn định kinh tế vĩ mô vốn rất khó khăn mới đạt được, ngay cả khi Chính phủ theo đuổi mục tiêu tăng trưởng cao hơn; Chính sách tiền tệ phải duy trì hỗ trợ tăng trưởng trong khi ổn định tỷ giá trong ngắn hạn sẽ giúp duy trì lòng tin vào VNĐ; Cần củng cố tài khóa trong khi vẫn hỗ trợ tăng trưởng nhằm giảm tỷ lệ nợ công/GDP; Cải cách cơ cấu trong lĩnh vực ngân hàng và DNNN cần được đẩy mạnh nhằm đạt được tăng trưởng bền vững thông qua nâng cao hiệu quả.

VAMC cần đẩy nhanh tốc độ mua nợ xấu

Riêng về việc cải cách khu vực ngân hàng và xử lý nợ xấu, theo ông Sanjay Kalra, sau gần 3 năm thực hiện, tái cơ cấu ngân hàng đã đạt được một số thành quả. Rủi ro hệ thống trong khu vực ngân hàng đã giảm và được kiềm chế, thanh khoản đã được cải thiện đáng kể, lãi suất giảm và nhiều biện pháp đã được thực hiện để giảm và xử lý nợ xấu.

Ông Sanjay Kalra đánh giá, việc đưa VAMC đi vào hoạt động năm 2013 là biện pháp ban đầu quan trọng để ghi nhận là nợ xấu trong hệ thống ngân hàng cần một cách tiếp cận mang tính hệ thống (bất kể con số ước tính nợ xấu khác nhau giữa ngân hàng thương mại, NHNN và các đối tượng khác – do các động cơ và các giả định cụ thể khác nhau trong khi phần nhiều là vấn đề chất lượng số liệu).

Sau khi đi vào hoạt động, VAMC đã tích cực mua nợ xấu của ngân hàng nhưng tốc độ mua nợ cần được đẩy nhanh hơn nữa. Các ngân hàng có thêm thời gian để trích lập dự phòng cho các khoản nợ xấu được bán cho VAMC, trong khi đó vẫn còn nhiều vướng mắc pháp lý quan trọng cản trở việc chuyển giao quyền sở hữu khoản vay và tài sản thế chấp, và điều này gây cản trở quá trình xử lý nợ xấu.

Để đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu, trưởng đại diện IMF tại Việt Nam cho rằng, VAMC cần có thẩm quyền lớn hơn trong việc xử lý tài sản đảm bảo; và cần giải quyết những trở ngại pháp lý trong việc xử lý tài sản đảm bảo trên thị trường mua bán nợ xấu. VAMC cũng cần có nguồn lực lớn hơn, cả về tài chính và nhân lực, để xử lý nợ xấu trên thị trường mua bán nợ xấu. Thị trường này cần có đủ người mua và người bán để có thể hoạt động được và có thể cần có cả sự tham gia và kinh nghiệm của các đối tác nước ngoài.

Cần có chiến lược toàn diện cụ thể và rõ ràng để tái cơ cấu ngân hàng

Liên quan đến việc sáp nhập ngân hàng, việc sáp nhập một số ngân hàng đã diễn ra hay đã được lên kế hoạch thực hiện trong năm 2015, và điều này giúp giảm gánh nặng quản lý hành chính đối với NHNN. Tuy nhiên, theo trưởng đại diện IMF tại Việt Nam, trong khi việc sáp nhập các ngân hàng yếu kém giúp giải quyết các vấn đề trước mắt, chính phủ vẫn cần có một chiến lược toàn diện cụ thể và rõ ràng để tái cơ cấu ngân hàng. Những kế hoạch này cần dựa trên kết quả thanh tra tại chỗ kỹ lưỡng, qua đó cho thấy mức độ nợ xấu thực sự và nhu cầu cấp vốn bổ sung của ngân hàng. Các kế hoạch này cần phân biệt rõ ngân hàng mất khả năng thanh toán và ngân hàng mất khả năng thanh khoản, buộc các cổ đông hiện tại phải gánh chịu tổn thất trước khi được bơm vốn mới, và xử lý nợ xấu.

Ông Sanjay Kalra cũng cho rằng, sáng kiến của NHNN mua lại 2 ngân hàng yếu kém (OceanBank và VNCB – PV) là đáng hoan nghênh, nhưng đây chỉ nên là bước đi đầu tiên hướng đến khuôn khổ phù hợp về thanh lý và phá sản ngân hàng, thông qua đó nguyên tắc kỷ luật thị trường được tăng cường đối với cả cổ đông và người gửi tiền. Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam khuyến nghị, cần phải có nguồn tiền từ ngân sách cho chi phí cấp vốn bổ sung cho ngân hàng (và tái cơ cấu và cải cách DNNN, bao gồm cả giải quyết hậu quả của lao động dư thừa có thể phát sinh). Kinh nghiệm quốc tế cho thấy cải cách ngân hàng thường liên quan đến các nghĩa vụ nợ dự phòng đáng kể mà cuối cùng ngân sách cũng phải gánh chịu. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp các ngân hàng thương mại nhà nước.

Vấn đề của hệ thống ngân hàng không thể giải quyết được nếu không giải quyết vấn đề của khách hàng vay là DNNN

Một tỷ lệ đáng kể dư nợ của khu vực ngân hàng là cho các Tập đoàn kinh tế và DNNN. Vấn đề của hệ thống ngân hàng không thể giải quyết được nếu không giải quyết các vấn đề của khách hàng vay ngân hàng. Do vậy, cải cách các Tập đoàn kinh tế và DNNN có ý nghĩa quan trọng. Bước đi đầu tiên là phải công bố ra công chúng tình trạng tài chính thực của các Tập đoàn kinh tế và DNNN, bao gồm cả bảng cân đối tài sản và báo cáo tài chính đã được kiểm toán và tình trạng vay nợ hệ thống ngân hàng. Các doanh nghiệp này sử dụng tiền từ nguồn lực công để hoạt động, do vậy công chúng cần được thông báo về hoạt động của họ.

Một khi tình trạng tài chính thực sự của các doanh nghiệp này được công bố, có thể tiến hành các biện pháp nhằm cải thiện hoạt động và cơ cấu quản trị của doanh nghiệp. Các kế hoạch này cần được xây dựng và thực hiện theo lộ trình thời gian cụ thể.