Truy tìm người tung tin đồn về bắt Chủ tịch của BIDV có dễ dàng?

Ngày 21/2 vừa qua là một ngày đáng nhớ của thị trường tài chính Việt Nam khi xuất hiện tin đồn về bắt giam ông Trần Bắc Hà - chủ tịch HĐQT ngân hàng BIDV lan truyền khắp thị trường. Riêng thị trường chứng khoán cũng đã bị “bốc hơi” gần 33.800 tỷ đồng vốn hóa. Ông Hà  đã lên tiếng phủ nhận tin đồn ông bị bắt và nhờ cơ quan công an và cuộc điều tra. Liệu việc truy tìm thủ phạm có dễ dàng? Xoay quanh vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với luật sư Trần Minh Hải – Giám đốc công ty luật Basico.

 Dưới góc nhìn pháp lý ông nhìn nhận như thế nào về vụ tung tin đồn bắt chủ tịch BIDV tuần qua trên thị trường tài chính Việt Nam?

Đây sẽ là một vụ việc nghiêm trọng có thể xử lý bằng pháp luật hình sự nếu như kết quả xác minh cho thấy có đương sự đã đưa ra những thông tin không đúng với động cơ, mục đích có dấu hiệu phạm tội và kết hợp với hậu quả thiệt hại thực tế đã xảy ra.

Trong quá trình điều tra, tùy thuộc vào động cơ, mục đích, hậu quả và cấu thành của tội phạm mà cơ quan điều tra sẽ xác định một tội danh cụ thể cho đương sự nếu đúng là có dấu hiệu phạm tội như:

Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán theo quy định tại Điều 181a của Bộ luật Hình sự, hoặc tội thao túng giá chứng khoán theo điều 181b BLHS hoặc tội vu khống theo Điều 122 Bộ luật Hình sự.

Đây không phải là vụ việc đầu tiên về tung tin đồn bắt bớ lãnh đạo DN nhưng tại sao nó vẫn có ảnh hưởng mạnh đến thị trường tài chính đến thế?

Tôi cho rằng có hai nguyên nhân chính:

Thứ nhất là nguyên nhân về sự trường kỳ kéo dài của sự thiếu minh bạch trên thị trường chứng khoán Việt Nam, trong đó bao gồm cả sự thiếu minh bạch về thông tin kinh doanh của các doanh nghiệp, thông tin về các yếu tố kinh tế vĩ mô, thông tin về pháp luật. Điều này tồn tại lâu dài và dẫn đến các hệ quả là điều tất yếu.

 Thứ hai là nguyên nhân về sự khủng hoảng niềm tin, khi mà niềm tin bị suy giảm, thì chỉ cần một tin đồn chưa có cơ sở để phân định thật giả đã có thể khiến nhiều người quyết định xử lý ngay bằng hành động.

 Có dễ lượng hóa thiệt hại sau những vụ tung tin thế này không?

Ở đây có hai dạng thiệt hại:

Thiệt hại trực tiếp với số đông nhà đầu tư phụ thuộc vào kết quả giao dịch: Tin đồn đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động giao dịch chứng khoán ngay trong ngày phát sinh tin đồn và là tác nhân gây ra hoạt động bán tháo chứng khoán của nhiều nhà đầu tư.

Do vậy, thiệt hại trước tiên là thiệt hại với những nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu trong trường hợp giá cổ phiếu tăng lên trở lại;

Thiệt hại lâu dài với thị trường chứng khoán và sự quản lý Nhà nước về thị trường chứng khoán: Thiệt hại lâu dài là niềm tin của các nhà đầu tư càng suy giảm, sự bảo vệ bằng các quy luật kinh tế cho thị trường chứng khoán trở lên mong manh và sự quản lý Nhà nước về lĩnh vực này càng trở lên khó khăn hơn và kém hiệu quả hơn.

Việc điều tra, bắt giam người tung tin đồn trong những vụ việc thế này có dễ dàng không?

Không dễ dàng, bởi điều khó khăn đầu tiên là phải xác minh được cụ thể nguồn tung tin đồn và đương sự tung tin đồn.

Mặc dù có thể nhìn vào hiện tượng có sự trục lợi bằng việc kiếm tiền từ những ảnh hưởng của tin đồn đến giá trị giao dịch trên thị trường chứng khoán, nhưng để có thể khởi tố đúng người, đúng tội, áp dụng biện pháp ngăn chặn đúng đối tượng, đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền sẽ phải xác minh làm rõ đương sự cụ thể tung tin đồn, động cơ, mục đích của người tung tin đồn.

Tùy thuộc vào kết quả xác minh, nếu rõ ràng có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, thì vụ việc sẽ được điều tra theo thủ tục tố tụng hình sự.

Theo đó, việc khởi tố, bắt giam sẽ được thực hiện theo trình tự tố tụng hình sự và thuộc trách nhiệm của cơ quan cảnh sát điều tra trên cơ sở sự phê chuẩn của Viện kiểm sát.

Mức xử phạt đối với những loại tội phạm này như thế nào?

Với những tội danh có thể liên quan như trích dẫn nêu trên, thì đương sự phạm tội có thể chịu mức phạt tù lên đến 7 năm tù và có thể còn bị phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc công việc nhất định đến 5 năm.

Xin cảm ơn ông!

Khánh Linh (thực hiện)