Truy tìm người tung tin đồn về bắt Chủ tịch của BIDV có dễ dàng?
Nếu tìm ra người đã tung tin đồn thì đương sự phạm tội có thể chịu mức phạt tù lên đến 7 năm và có thể còn bị phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc công việc nhất định đến 5 năm.
Ngày 21/2 vừa qua là một ngày đáng nhớ của thị trường tài chính Việt Nam khi xuất hiện tin đồn về bắt giam ông Trần Bắc Hà - chủ tịch HĐQT ngân hàng BIDV lan truyền khắp thị trường. Riêng thị trường chứng khoán cũng đã bị “bốc hơi” gần 33.800 tỷ đồng vốn hóa. Ông Hà đã lên tiếng phủ nhận tin đồn ông bị bắt và nhờ cơ quan công an và cuộc điều tra. Liệu việc truy tìm thủ phạm có dễ dàng? Xoay quanh vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với luật sư Trần Minh Hải – Giám đốc công ty luật Basico.
Dưới góc nhìn pháp lý ông nhìn nhận như thế
nào về vụ tung tin đồn bắt chủ tịch BIDV tuần qua trên thị trường tài chính Việt
Nam?
Đây sẽ là một vụ việc nghiêm trọng có thể xử lý bằng
pháp luật hình sự nếu như kết quả xác minh cho thấy có đương sự đã đưa ra những
thông tin không đúng với động cơ, mục đích có dấu hiệu phạm tội và kết hợp với
hậu quả thiệt hại thực tế đã xảy ra.
Trong quá trình điều tra, tùy thuộc vào động cơ, mục
đích, hậu quả và cấu thành của tội phạm mà cơ quan điều tra sẽ xác định một tội
danh cụ thể cho đương sự nếu đúng là có dấu hiệu phạm tội như:
Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự
thật trong hoạt động chứng khoán theo quy định tại Điều 181a của Bộ luật Hình sự,
hoặc tội thao túng giá chứng khoán theo điều 181b BLHS hoặc tội vu khống theo
Điều 122 Bộ luật Hình sự.
Đây
không phải là vụ việc đầu tiên về tung tin đồn bắt bớ lãnh đạo DN nhưng tại sao
nó vẫn có ảnh hưởng mạnh đến thị trường tài chính đến thế?
Tôi cho rằng có hai nguyên nhân chính:
Thứ
nhất
là nguyên nhân về sự trường kỳ kéo dài của sự thiếu minh bạch trên thị trường
chứng khoán Việt Nam, trong đó bao gồm cả sự thiếu minh bạch về thông tin kinh
doanh của các doanh nghiệp, thông tin về các yếu tố kinh tế vĩ mô, thông tin về
pháp luật. Điều này tồn tại lâu dài và dẫn đến các hệ quả là điều tất yếu.
Thứ hai là nguyên nhân về sự khủng hoảng
niềm tin, khi mà niềm tin bị suy giảm, thì chỉ cần một tin đồn chưa có cơ sở để
phân định thật giả đã có thể khiến nhiều người quyết định xử lý ngay bằng hành
động.
Có dễ lượng hóa thiệt hại sau những vụ tung
tin thế này không?
Ở đây có hai dạng thiệt hại:
Thiệt hại trực tiếp với số đông nhà đầu tư phụ thuộc
vào kết quả giao dịch: Tin đồn đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động
giao dịch chứng khoán ngay trong ngày phát sinh tin đồn và là tác nhân gây ra
hoạt động bán tháo chứng khoán của nhiều nhà đầu tư.
Do vậy, thiệt hại trước tiên là thiệt hại với những
nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu trong trường hợp giá cổ phiếu tăng lên trở lại;
Thiệt hại lâu dài với thị trường chứng khoán và sự
quản lý Nhà nước về thị trường chứng khoán: Thiệt hại lâu dài là niềm tin của
các nhà đầu tư càng suy giảm, sự bảo vệ bằng các quy luật kinh tế cho thị trường
chứng khoán trở lên mong manh và sự quản lý Nhà nước về lĩnh vực này càng trở
lên khó khăn hơn và kém hiệu quả hơn.
Việc
điều tra, bắt giam người tung tin đồn trong những vụ việc thế này có dễ dàng
không?
Không dễ dàng, bởi điều khó khăn đầu tiên là phải
xác minh được cụ thể nguồn tung tin đồn và đương sự tung tin đồn.
Mặc dù có thể nhìn vào hiện tượng có sự trục lợi bằng
việc kiếm tiền từ những ảnh hưởng của tin đồn đến giá trị giao dịch trên thị
trường chứng khoán, nhưng để có thể khởi tố đúng người, đúng tội, áp dụng biện
pháp ngăn chặn đúng đối tượng, đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền sẽ phải xác
minh làm rõ đương sự cụ thể tung tin đồn, động cơ, mục đích của người tung tin
đồn.
Tùy thuộc vào kết quả xác minh, nếu rõ ràng có dấu
hiệu vi phạm pháp luật hình sự, thì vụ việc sẽ được điều tra theo thủ tục tố tụng
hình sự.
Theo đó, việc khởi tố, bắt giam sẽ được thực hiện
theo trình tự tố tụng hình sự và thuộc trách nhiệm của cơ quan cảnh sát điều
tra trên cơ sở sự phê chuẩn của Viện kiểm sát.
Mức xử
phạt đối với những loại tội phạm này như thế nào?
Với những tội danh có thể liên quan như trích dẫn
nêu trên, thì đương sự phạm tội có thể chịu mức phạt tù lên đến 7 năm tù và có
thể còn bị phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc công việc nhất định
đến 5 năm.
Xin
cảm ơn ông!
Khánh
Linh (thực hiện)