Ai sẽ bị “lãnh đạn” nếu bong bóng TTCK Trung Quốc vỡ?

Thời điểm hiện tại là một hoàn cảnh hết sức nguy hiểm cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên TTCK Trung Quốc. Vincent Chan, Giám đốc điều hành bộ phận nghiên cứu tại Credit Suisse, cho rằng: “Sức mạnh của thị trường này chỉ là một cơn ‘ảo giác’. Sẽ có một ‘phát súng kết liễu’ mà không ai có thể thực sự thấy trước được. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ, nếu bị ảnh hưởng, thường là nhóm người đầu tiên sẽ bị mất tiền.”

Những nhà đầu tư nhỏ lẻ đó – mà cụ thể ở đây là các ông bà cụ đã dốc hết số tiền tiết kiệm được vào chứng khoán - đã được hưởng lợi lớn khi các cổ phiếu Trung Quốc tăng giá tốt hơn các đối thủ quốc tế. Kể từ đầu năm đến nay, chỉ số Shanghai Composite đã tăng gần 40% và chỉ số Shenzhen Composite đã tăng hơn 90%.

Nhưng nhiều nhà phân tích nói rằng sự bùng nổ trên là do những biện pháp kích thích của chính phủ và sự “điên cuồng” của nhà đầu tư hơn là do nền tảng kinh tế vững chắc mang lại. Thật vậy, tăng trưởng GDP trong quý 1 của Trung Quốc đã ở mức thấp nhất tính từ cuộc khủng hoảng tài chính đến nay.

Và trên thực tế đã có những “vết nứt”: các cổ phiếu Thượng Hải đã giảm 13% trong tuần trước, một điều mà có thể khiến các nhà đầu tư nhỏ lẻ suy nghĩ lại về chiến lược tài chính của mình. Theo công ty dữ liệu tài chính EPFR, đầu tháng 6 này, các nhà đầu tư đã đột ngột rút gần 7 tỉ USD khỏi các quỹ và ETF ở Trung Quốc chỉ trong vòng 1 tuần.

Suốt một năm qua, các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã chuyển hướng dòng tiền của mình vào TTCK khi thị trường bất động sản – vốn là dạng đầu tư truyền thống phổ biến với người dân Trung Quốc – xì hơi. Cùng thời điểm đó, các cơ quan truyền thông quốc gia lại “xúi” người dân đầu tư vào chứng khoán, và chính phủ lại có “sáng kiến” mở đường cho các nhà đầu tư ngoại vào thị trường này.

Nhiều nhà đầu tư đã không cưỡng lại được, đặc biệt là khi bạn bè và người quen cứ liên tục “gặt hái” được những món lợi nhuận khổng lồ.

Ông Shi, một tài xế về hưu cũng đang đầu tư vào cổ phiếu, chia sẻ: “Khi thị trường đang gặp vận đỏ, càng ngày càng có nhiều người nhảy vào. Nếu nó không được như thế thì có lẽ chẳng có “ma” nào tham gia.”

Sự quan tâm của nhà đầu tư ngày càng tăng lên đã khiến cho các cổ phiếu đang được chuyền tay nhau rất nhanh, với lượng giao dịch hàng tháng giờ đây đã gấp 6 lần so với con số 10 nghìn tỉ USD vốn thị trường nội địa của Trung Quốc, theo thống kê của Credit Suisse.

"Kiểu giao dịch quá “nóng” này rõ ràng là một điều rất đáng lo ngại,” Chan viết trong bản nghiên cứu của mình.

Cha Er Si, một nhà đầu tư trẻ, mới tham gia lần đầu, cho biết anh và bạn bè mình thậm chí là đang kiếm tiền bằng cách nhờ vào sự chênh lệch giữa tiền mua cổ phiếu và tiền đi vay.

Theo Oxford Economics, đã có thêm 86% tài khoản nhờ vào sự chênh lệch như thế được mở trong năm 2014 so với năm trước đó. Chỉ trong tháng 12 năm ngoái, đã có 700.000 tài khoản mới được mở.

Một số người cho rằng chính phủ Trung Quốc đang âm thầm tác động tác động lên TTCK, “chỉnh” nó theo hướng tăng liên tục. “Nhưng đó là một trò chơi đầy rủi ro. Tôi chưa bao giờ thấy quốc gia nào điều chỉnh TTCK lên xuống thành công theo ý mình. Nó sẽ trở nên ‘điên loạn’, và sụp đổ,” Chan cảnh báo.