TPP: Ai được, ai mất?

Hiệp định Liên thái bình dương TPP là thỏa thuận lớn nhất trong lịch sử với sự tham gia của 12 quốc gia chiếm tới 40% nền kinh tế toàn cầu, với sản lượng đầu ra lên tới 30 nghìn tỷ USD.

Phía Nhà Trắng dự đoán rằng TPP sẽ giúp loại bỏ 18.000 loại thuế đang áp dụng với các sản phẩm của Mỹ. Trong khi đó, người dân nước này có thể mua tôm từ Việt Nam và sữa từ New Zealand với giá rẻ hơn. Đối ngược lại, nhiều nhà phê bình lại cho rằng TPP sẽ làm mất đi một lượng lớn việc làm trong lĩnh vực sản xuất, giảm tiêu chuẩn môi trường và tăng giá thuốc.

Dưới đây là những "được và mất" mà những quốc gia tham gia TPP:

Nhật Bản

Những nhà sản xuất ô tô và phụ tùng ô tô của Nhật Bản sẽ được hưởng lợi nhiều từ TPP bởi họ có thể bán với giá rẻ hơn tại Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành công nghiệp này.

Những đối tác thương mại của Nhật Bản.

Nhật Bản buộc phải giảm bảo hộ đối với gạo trong nước, tạo ra 1% hạn ngạch nhập khẩu không thuế trong tổng lượng tiêu thụ toàn ngành.

Người chăn nuôi tại Nhật Bản cũng gặp khó khăn hơn khi những rào cản về thuế với thịt bò sẽ giảm 9% trong 16 năm, từ mức 38,5% hiện tại; Thuế thịt lợn cũng sẽ giảm.

Australia

Thỏa thuận sẽ loại bỏ 9 tỷ USD Australia thuế nhập khẩu từ thương mại.

Australia sẽ có cơ hội tấn công vào thị trường đường tại Mỹ; Nhật Bản sẽ giảm những rào cản thuế với thịt bò và điều này có lợi cho những người chăn nuôi Úc.

Rào cản thuế với hải sản và những sản phẩm trồng trọt cũng sẽ giảm và những hạn ngạch ưu đãi cũng sẽ được tạo ra cho các sản phẩm cá, ngũ cốc và lúa gạo.

Australia và New Zealand cũng thành công trong việc gây áp lực với phía Mỹ để đi đến thỏa hiệp về thời gian những công ty dược phẩm nhận bảo hộ cho các loại thuốc sinh học, tối thiểu 5 năm so với 12 năm được phía Mỹ đưa ra. Điều này có thể giúp giá thuốc rẻ hơn và cạnh tranh hơn.

Giảm rào cản thuế thứ từ sắt, thép đến thuốc, máy móc, giấy… sẽ giúp cho ngành sản xuất Australia phát triển.

New Zealand

Những rào cản về thuế sẽ được loại bỏ trên khoảng 93% lượng giao thương giữa New Zealand với các đối tác cùng tham gia TPP. Điều này sẽ giúp tiết kiệm được168 triệu USD hàng năm, theo bộ trưởng thương mại nước này là Tim Groser.

Ngành công nghiệp sữa – chiếm 1/4 lượng xuất khẩu sẽ tiết kiệm được 102 triệu USD New Zealand mỗi năm. Một vài rào cản thuế vẫn được duy trì tại những thị trường trọng điểm như Mỹ, Nhật Bản, Canada và Mexico. Bản thân Canada cũng chỉ đồng ý tạo ra 3,3% hạn ngạch nước ngoài dành cho thị trường sữa của nước họ trong 5 năm.

Rào cản thuế về thịt bò xuất khẩu cũng sẽ bị loại bỏ, loại trừ Nhật Bản – nơi sẽ chỉ giảm 9% từ mức 38,5% hiện tại. Rào cản thuế của những mặt hàng xuất khẩu khác bao gồm hoa quả, hải sản, rượu, thịt cừu cũng sẽ bị loại bỏ.

Việt Nam

Theo Eurasia Group, Việt Nam là quốc gia được hưởng lợi nhiều nhất với TPP. Nó giúp đẩy GDP của nước này tăng 11% trong năm 2025; Xuất khẩu tăng 28% khi các công ty bắt đầu rời nhà máy đến đây do giá nhân công rẻ.

Giảm thuế nhập khẩu vào Mỹ và Nhật Bản sẽ có lợi cho những nhà sản xuất quần áo của Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam cũng sẽ đối mặt với những quy định ngặt nghèo hơn về nguồn gốc nguyên vật liệu sản xuất.

Hải sản của Việt Nam cũng được hưởng lợi nhiều từ việc loại bỏ các khoản thuế nhập khẩu tôm, mực, cá ngừ.

Loại bỏ rào cản thuế nhập khẩu sản phẩm thuốc từ mức 2,5% hiện tại sẽ khiến cuộc cạnh tranh giữa những nhà sản xuất nội địa và nước ngoài trở nên khốc liệt hơn. TPP cũng khiến vấn đề bảo hộ bằng sáng chế trở nên cấp thiết hơn, gây ảnh hưởng tới việc sản xuất và tiếp cận những loại thuốc mới của các hãng trong nước.

Malaysia

Những doanh nghiệp nhà nước của Malaysia sẽ là đơn vị hứng chịu hậu quả nhiều nhất từ thỏa thuận này.

Điện tử, sản phẩm y tế, dầu cọ và cao su sẽ là những ngành được hưởng lợi. Malaysia hiện là quốc gia sản xuất dầu cọ lớn thứ 2 thế giới và là một trong những nơi trồng nhiều cao su nhất.

Trung Quốc

Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới sẽ sớm thấy những mất mát khi không gia nhập TPP. Với TPP, Mỹ đang ngày càng thắt chặt giao thương thương mại với những nước trong khu vực hơn. Chính vì vậy, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ phải tham gia vào TPP trong tương lai.