Từ anh thợ cắt tóc Trung Quốc biết chơi chứng khoán đến cuộc đổ bộ của những nhà đầu tư nhỏ lẻ đang thao túng TTCK Mỹ

Tháng 3 năm 2015, khi anh thợ cắt tóc ở Trung Quốc Zhang Liang bắt đầu bước chân vào thị trường chứng khoán, mọi thứ đều diễn ra khá thuận lợi. Làm việc trong một tiệm cắt tóc ở Bắc Kinh, Liang kiếm được một khoản tiền khoảng 200.000 nhân dân tệ, bằng một nửa số tiền có thể mua một chiếc ôtô Ford Mustang mới ra lúc bấy giờ.

Liang rất muốn dùng tiền để đầu tư, nhưng cũng giống như nhiều người dân Trung Quốc khác, anh không biết nhiều lựa chọn. Tháng 5 vừa rồi, anh quyết định dùng toàn bộ số tiền dành dụm để chơi chứng khoán, với hy vọng sẽ được lợi nhuận gấp đôi, đủ để sở hữu chiếc Mustang mơ ước.

Tuy nhiên, Liang không có chút kiến thức nào về chứng khoán, thậm chí không biết mình đang mua bán cái gì. Anh mua cổ phiếu các công ty niêm yết trên sàn theo cách của riêng mình: Chọn công ty nào tên gọi có vẻ mang lại may mắn, hay công ty nào của nhà nước. Chỉ trong vòng một tháng, khoản tiền đầu tư của anh đã tăng lên gấp đôi.

"Tôi rất mừng khi kiếm được hơn 50.000 nhân dân tệ - gấp đôi số vốn đầu tư lúc đầu, Kiếm tiền trên thị trường chứng khoán thật dễ dàng", anh nói.

Tuy nhiên, một ngày đẹp trời khi Liang thức dậy, thị trường chứng khoán lao dốc!

5 năm sau, viễn cảnh tương tự lặp lại ở phố Wall. Đầu cơ cổ phiếu vẫn tồn tại từ xa xưa như những ngọn đồi bát ngát bao quanh giữa núi rừng nhưng không phải vì thế mà không có sự khác biệt. Hãy lấy ví dụ trường hợp của Nikola Corporation – công ty sản xuất xe tải năng lượng xanh. Cổ phiếu của công ty này đã tăng gấp đôi chỉ trong phiên giao dịch ngày 8/6 khiến công ty trở nên giá trị hơn cả hãng xe lâu đời Ford. Tuy nhiên thực tế là công ty sản xuất xe này thậm chí còn không bán xe. Theo một nhà đầu tư giải thích, đây có thể là "hiệu ứng ma thuật cảm tính" khi Nikola được đặt theo tên của Tesla – hãng xe điện hàng đầu thế giới và nó giống như một tín hiệu gợi ý mua vào.

Chừng đó, có lẽ đủ để giải thích sự xuất hiện của "đội quân" nhà đầu tư bán lẻ mới xuất hiện trên phố Wall – những người được cho là đang thao túng giá cổ phiếu trong thời gian qua.

Theo số liệu thống kê từ đầu tháng 3 đến nay, hoạt động môi giới chứng khoán với chiết khấu hoa hồng 0% đã tăng đột biết cả về khối lượng giao dịch lẫn số lượng tài khoản mới. Những thông tin về nhóm nhà đầu tư bí ẩn này cũng xuất hiện dầy đặc trên các phương tiện truyền thông và diễn đàn chứng khoán. Trong đó, David Portnoy có lẽ là cái tên nổi bật nhất.

Đội quân nhà đầu tư bán lẻ này không chỉ "đổ bộ" vào các cổ phiếu công nghệ "xanh bát ngát" của Mỹ mà còn thể hiện niềm đam mê với những hãng hàng không đã ngưng hoạt động vì Covid-19. Thậm chí, kỳ lạ hơn cả, họ còn đổ xô mua cổ phiếu của Hertz – một công ty cho thuê xe đã nộp đơn xin phá sản.

Nhiều nhà đầu tư lâu năm trên phố Wall nhận định hành động lần này của "đội quân" bán lẻ có điểm tương đồng với những "bầy bóng ma công nghệ" trong cuộc khủng hoảng dotcom những năm 1990. Tuy nhiên, những năm 1990 có thể là cột mốc thời gian khá xa để so sánh, thay vào đó có thể nhìn thấy những điều tương tự từ sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Trung Quốc năm 2015.

Có rất nhiều điểm tương đồng giữa TTCK Mỹ năm 2020 và cơn sốt chứng khoán Trung Quốc năm 2015. Thứ nhất, đó là cả 2 nền kinh tế đều đang trong tình trạng khó khăn. Lãi suất tiền gửi ngân hàng thực tế âm. Các nhà môi giới và nhiều ngân hàng ngầm đã thực hiện cho vay không lãi suất với các nhà đầu cơ bán lẻ. Phần lớn số tiền đầu tư của các nhà giao dịch bán lẻ đến từ tiền trợ cấp của chính phủ dành cho những người bị mất việc vì Covid-19. Khi có thời gian rảnh và tiền miễn phí trong tay, cộng với giao dịch miễn phí không phải trả hoa hồng môi giới và các địa điểm ăn chơi tụ tập đều bị đóng cửa, rất nhiều người đã lựa chọn tham gia vào thị trường chứng khoán.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà đầu tư này đều im lặng chứ không hề ồn ào như Portnoy – người đã thẳng thắn tuyên bố "daytrading là trò dễ nhất từng chơi", và gọi huyền thoại đầu tư Warren Buffett là "kẻ ngốc".

Ở chiều ngược lại, các chuyên gia chứng khoán lâu năm trên phố Wall đều khá "sốc" trước những cơn rung lắc dữ dội của thị trường. Họ cho rằng "đội quân" kì lạ này đang "đánh bạc" trên thị trường chứng khoán và kết cục có thể "chìm trong nước mắt".