Năm 2013 vẫn còn dư địa để tăng thu ngân sách

Báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2013; dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2014 của Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng: Sau nhiều năm vượt thu, đây là năm đầu tiên số thu NSNN cả năm ước không đạt dự toán thu cân đối ngân sách, ảnh hưởng lớn tới việc điều hành ngân sách và cân đối, bố trí vốn để thực hiện các nhiệm vụ chi NSNN.

Theo báo cáo của Chính phủ, thu cân đối NSNN năm 2013 ước đạt 752.370 tỷ đồng, giảm 63.630 tỷ đồng (tương đương 7,8%) so với dự toán.

Về thu nội địa: Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, trong khi tăng trưởng kinh tế dự kiến đạt 5,4% nhưng Chính phủ báo cáo số liệu hụt thu nội địa khá lớn, đề nghị Chính phủ đánh giá đúng thực chất hơn về mức tăng trưởng kinh tế trong mối quan hệ với thu NSNN, trên cơ sở đó rà soát lại về khả năng thu, tăng cường chống thất thu, xử lý nghiêm gian lận, trốn thuế...

Về thu từ hoạt động xuất nhập khẩu (XNK): Thu cân đối từ hoạt động XNK ước đạt 84,6% so với dự toán. Tuy nhiên, số liệu này vẫn chưa tính đủ số hoàn thuế giá trị gia tăng (theo báo cáo của Chính phủ, ước tính số hoàn thuế giá trị gia tăng năm 2013 là 90.000 tỷ đồng, dự kiến bố trí NSNN 75.200 tỷ đồng, số còn lại 14.800 tỷ đồng còn thiếu Quỹ hoàn thuế của năm 2013 sẽ phấn đấu tăng thu để bù đắp, chưa kể số nợ Quỹ hoàn thuế từ các năm trước).

Vì vậy, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ tính đủ số hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) phát sinh trong năm 2013 để phản ánh đúng tình hình thu NSNN; số nợ Quỹ hoàn thuế còn lại của 2 năm 2011, 2012 sẽ được xử lý dần vào các năm sau.

Thu NSNN từ đất đai và dầu khí: Thực tế cho thấy, các nguồn thu  này ngày một khó khăn.

Về thu tiền sử dụng đất, Ủy ban TCNS cho rằng, chính sách quản lý và thu NSNN từ đất đai còn nhiều bất cập, số thu tiền sử dụng đất giảm so với thực hiện năm 2012 (bằng 82%). Mặt khác, nguồn lực đất đai ngày càng hạn hẹp, không thể dựa nhiều vào nguồn thu này để hướng tới ngân sách bền vững, tránh những hệ lụy về cả kinh tế và xã hội.

Thu từ dầu thô ước vượt 16,2% so với dự toán (bao gồm cả số ghi thu, ghi chi), song đây là yếu tố tăng thu phụ thuộc vào giá thị trường quốc tế, tính ổn định không cao.

Ủy ban TCNS cho rằng, Chính phủ ước thu cân đối NSNN chỉ đạt 92,2% so với dự toán (hụt thu 63.630 tỷ đồng) là khá sát tình hình, song vẫn còn dư địa tăng thu từ việc tăng cường đôn đốc thu hồi nợ thuế, tăng cường thanh tra, kiểm tra chống thất thu; thu vào NSNN một số khoản còn để ngoài NSNN.

Về thực hiện dự toán chi NSNN năm 2013, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ làm rõ một số vấn đề sau:

Thứ nhất: Trong khi thu NSNN giảm nhiều nhưng chi đầu tư phát triển vẫn tăng; phân bổ, bố trí vốn xây dựng cơ bản chưa khắc phục được tình trạng đầu tư dàn trải, thi công kéo dài, gây lãng phí nguồn lực.

Vẫn còn nhiều dự án triển khai chậm tiến độ, phân bổ vốn không đúng cơ cấu, chương trình hỗ trợ được giao; còn tình trạng một số cơ quan, đơn vị thiếu kiên quyết trong cắt, giảm đầu tư công; khởi công dự án mới trái quy định.

Thứ hai: Qua giám sát thực tế, Ủy ban TCNS nhận thấy, một thực trạng là việc ban hành nhiều chế độ, chính sách mới làm tăng chi NSNN, song chưa cân đối với nguồn lực NSNN;

Một số chế độ, chính sách chi an sinh xã hội triển khai chậm hoặc khi trình Quốc hội phê chuẩn dự toán chi NSNN nhưng chưa xác định rõ đối tượng thụ hưởng dẫn đến dư chi NSNN, có khả năng tăng số chi chuyển nguồn lớn sang năm sau.

Trong bối cảnh hụt thu lớn, Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với việc Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc điều chỉnh dự toán. Theo đó, cắt, giảm một số khoản chi và nâng mức bội chi đã được Quốc hội quyết định từ 4,8%GDP lên 5,3%GDP.

Khánh Linh