Nói như vậy không có nghĩa phủ nhận vai trò của thương lái. Trên thực tế, nếu không có thương lái, nông dân gần như không thể xuất khẩu được. Các doanh nghiệp hiện nay hầu hết không "chơi" với nông dân - theo ý kiến của giáo sư Võ Tòng Xuân. Sự bất hợp lý trong phân phối thu nhập cả về tổng số lẫn bình quân (trên mỗi tấn gạo xuất khẩu) đang là bất cập hiện nay.
Cũng theo chia sẻ của Giáo sư Võ Tòng Xuân, hiện nay nông dân quá nghèo, thu hoạch lúa gạo xong buộc phải bán ngay để trả nợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giống...
Hợp tác xã kiểu mới, chìa khóa của nhiều vấn đềMô hình Hợp tác xã kiểu cũ gắn liền với thời kỳ bao cấp đã gây nên ấn tượng không mấy tốt đẹp khi thiên về hình thức, kém thực tế. Tuy nhiên, trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất lúa gạo, mô hình này tỏ ra có ưu thế rõ rệt.
Yếu thế trong sản xuất kinh doanh, điều cần làm là nhà nông phải liên kết, tạo cánh đồng mẫu lớn, phù hợp với chuyên canh lúa gạo, tăng năng suất, và đồng thời áp dụng những phương pháp canh tác hiện đại, khoa học, giúp giảm giá thành sản phẩm.
Liên kết theo mô hình hợp tác xã cũng đồng thời giúp Nhà nước có thể dễ dàng hỗ trợ đến trực tiếp với người trồng lúa hơn là qua các trung gian.
Ngoài ra, liên kết cũng giúp nông dân có tiếng nói đủ mạnh trong các quyết sách của các Bộ ban ngành, để có thể tự bảo vệ bản thân.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan bày tỏ sự băn khoăn khi mô hình trang trại và cánh đồng mẫu vừa mới được thử nghiệm đã bị "vùi dập", nghi ngại và phê phán. Theo bà, những mô hình nông dân liên kết cần có thời gian để chứng tỏ ưu thế so với các phương thức sản xuất cũ đã không còn phù hợp.
Minh Thư