Rắc rối quy định áp dụng lãi suất cơ bản 150% hay 200%?

Về lãi suất trong hợp đồng vay tài sản quy định tại dự thảo Bộ luật dân sự (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, có 2 loại ý kiến, trong đó, đa số ý kiến nhất trí với quy định: lãi suất trong hợp đồng vay tài sản do các bên thỏa thuận, nhưng không được vượt quá mức trần lãi suất dựa trên lãi suất tham chiếu là lãi suất cơ bản do NHNN công bố, trừ trường hợp luật có liên quan quy định khác.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến thứ 2 cho rằng, cần quy định một mức lãi suất cụ thể thay vì quy định lãi suất tham chiếu dựa trên lãi suất cơ bản do NHNN công bố.

“Chính phủ nhất trí theo ý kiến đa số và đã chỉ đạo chỉnh lý Điều 483 theo hướng vừa bảo đảm quyền thỏa thuận về lãi suất của các bên, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ, vừa góp phần ngăn ngừa việc cho vay nặng lãi trong thực tiễn giao lưu dân sự”- Bộ trưởng Hà Hùng Cường đánh giá.

Về lãi suất trong hợp đồng vay tài sản quy định tại dự thảo Bộ luật dân sự (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, có 2 loại ý kiến, trong đó, đa số ý kiến nhất trí với quy định: lãi suất trong hợp đồng vay tài sản do các bên thỏa thuận, nhưng không được vượt quá mức lãi suất trần dựa trên lãi suất tham chiếu là lãi suất cơ bản do NHNN công bố, trừ trường hợp luật có liên quan quy định khác.

Thẩm tra dự thảo Bộ luật, Chủ nhiểm Uỷ ban Pháp luật Phan Trung Lý nhấn mạnh, cơ quan này đồng tình với ý kiến quy định theo lãi suất cơ bản của NHNN, song đây là vấn đề quan trọng, ý kiến còn khác nhau, nên đề nghị các đại biểu Quốc hội tiếp tục thảo luận, cho ý kiến.

Trong quá trình thẩm tra, có ý kiến tán thành về việc quy định lãi suất cơ bản do NHNN công bố và cho rằng, việc quy định lãi suất cơ bản do NHNN công bố để làm căn cứ xác định nghĩa vụ tài chính là cần thiết và phù hợp trong điều kiện hiện nay. Ngoài ra, đây là mức lãi suất dễ tiếp cận, có thể thay đổi linh hoạt theo tình hình phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời cũng phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 12 Luật NHNN:“NHNN công bố lãi suất tái cấp vốn, lãi suất cơ bản và các loại lãi suất khác để điều hành chính sách tiền tệ, chống cho vay nặng lãi”.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị giải trình rõ hơn lý do của việc nâng trần lãi suất từ 150% lên 200% theo lãi suất cơ bản, quy định này không bảo vệ được người yếu thế trong quan hệ cho vay, do đó đề nghị giữ như quy định hiện hành.

Cũng có ý kiến đề nghị, không quy định lãi suất cơ bản trong BLDS vì, trong nền kinh tế thị trường, giao dịch dân sự dựa trên sự thỏa thuận; không quy định lãi suất cơ bản vẫn có căn cứ để thực hiện nghĩa vụ tài chính (chẳng hạn như lãi suất trung bình của một số ngân hàng do NHNN công bố...).