Năm bản lề của sự tăng trưởng

Báo cáo này được chia thành 6 phần:

- Famous Quote: Câu nói nổi tiếng

- Market Risk: Hiệu ứng cánh bướm

- Opinions: Ý kiến đầu tư

- Analyst View: Ý kiến của giới phân tích

- Broker View: Ý kiến của broker

- Alternative Investment: Lựa chọn đầu tư khác.

I. Famous Quote: “ 2016 là năm bản lề đánh dấu sự chuyển đổi bộ máy tại Vietnam, theo lệ thường sẽ nảy sinh tình trạng chờ đợi” – Vũ Khoan (Forbes, 1/2016)

Thị trường chứng khoán vận hành dựa trên môi trường kinh doanh, chính sách tiền tệ, dòng vốn đầu tư và tâm lý của các bên tham gia thị trường. Do vậy cần ghi nhớ rằng môi trường kinh doanh năm nay sẽ chịu tác động rất lớn từ những sự kiện lớn sắp diễn ra: (i) Đại hội Đảng lần thứ XII trong tháng 1/2016, tiếp đó (ii) là bầu cử Quốc Hội tháng 05/2016 bầu ra Chính phủ nhiệm kỳ mới và các lãnh đạo bộ ngành mới. Sự trì hoãn trong các hoạt động kinh doanh và đầu tư sẽ làm cho nền kinh tế chậm tăng trưởng đồng thời các nguồn vốn đầu tư gián tiếp cũng sẽ dừng lại chờ đợi bộ máy Chính phủ mới. Dựa trên phân tích này, có thề thấy rằng Thị trường chứng khoán sẽ hoạt động chậm trong nữa đầu năm nay và tăng nhẹ dần nữa cuối năm.

II. Market Risk - Hiệu ứng cánh bướm: thị trường chứng khoán toàn cầu đang gặp phải rủi ro đến từ sự biến động của các đồng tiền thuộc các nền kinh tế lớn:

(i) Đồng USD mạnh lên: FED kỳ vọng nâng lãi suất lên +3% đến 2018 sẽ làm cho dòng vốn rút ra khỏi các thị trường cận biên, chuyển về Mỹ.

(ii) Hạ giá có chủ đích của Nhân dân tệ Trung Quốc (dự báo trung bình -6,55% khảo sát từ Societe Generale, Nomura, Barclay) trong năm nay sẽ làm cho các nước lân cận bắt đầu cuộc chiến tiền tệ. Tại Vietnam, ngày 4/1 NHNN đã công bố chính sách điều hành mới bằng lãi suất trung tâm được công bố hằng ngày, giúp ứng phó linh hoạt hơn với biến động tỷ giá trong thời gian tới.

(iii) Ngân hàng Trung Ương Châu Âu: Tiếp tục duy trì chính sách giữ giá đồng EUR/USD thấp, dự báo của các ngân hàng lớn

12-month forecasts from other banks:

BOS Barc BOAML GS JPM MS UBS

1.02 0.95 0.95 0.95 1.13 1 1.16

Chính sách tiền tệ của các quốc gia nhỏ phụ thuộc vào các nền kinh tế lớn, do vậy, rủi ro đồng tiền mất giá khi đầu tư vào các nước này sẽ được các quỹ đầu tư tính toán rất kỹ khi bỏ vốn. Dựa trên sự tương quan này, VND được dự báo sẽ mất giá ít nhất -6% so với USD trong năm nay và đây sẽ là một rủi ro lớn nhất ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.

III. Opinions – Ý kiến đầu tư: Những cổ phiếu nằm trong danh sách “MUA” hoạt động tệ hơn những cổ phiếu giới phân tích khuyên nhà đầu tư tránh xa (MarketWatch, 23/12/2015)

Trước khi tìm hiểu qua danh sách ngành và cổ phiếu nên mua của các nhà phân tích trong báo cáo chiến lược trong 2016, những người tham gia thị trường cần đọc qua một ý kiến thú vị nhưng diễn tả chính xác những gì diễn ra trên thị trường Mỹ là 10 cổ phiếu được giới phân tích cho ý kiến mua trong năm 2015 đã giảm -7% bao gồm cả cổ tức trong khi chỉ số S&P 500 tăng nhẹ +3%, các cổ phiếu dẫn đầu giảm điểm là: NRG -57%, R – 40%, AMG -27%, PWR -29%.. trong khi những cổ phiếu ít được chú ý nhất như AIZ +19%, CPB +23% và CLX +26% ( theo dữ liệu của Thomson Reuters và FactSet).

Tại Vietnam, điều này cũng đang xảy ra. Những cổ phiếu được giới phân tích ít đánh giá nhất như ASM ( tăng 2,7 lần). HTL ( tăng 4,7 lần), TMT ( tăng 3 lần), TTF ( tăng 3,2 lần), SHI (tăng 60%), SVC (tăng 1,9 lần) … lại vượt trội hẳn so với thị trường và nhóm cổ phiếu được các chuyên viên phân tích chăm sóc kỹ mọi hoạt động của doanh nghiệp và đưa ý kiến cập nhật thường xuyên.

Quan sát này cho thấy lựa chọn cổ phiếu chiến thắng không chỉ thuộc về những chuyên gia phân tích kỳ cựu, hay các môi giới kinh nghiệm mà cơ hội này dành cho tất cả nhà đầu tư có phương pháp đầu tư riêng với sự kỷ luật và quyết đoán trong đầu tư. Những khoản lợi nhuận phi thường (abnormal returns) phải đến từ những điều không bình thường và đây là những ý tưởng đầu tư khác lạ theo các phương pháp lựa chọn:

- Tận dụng cơ hội thoái vốn của nhà nước – người mua mới là những người có khả năng tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh, gia tăng thị phần.. Những công ty này thường nằm ở sàn Upcom với thanh khoản ban đầu rất thấp như như GEX, SWC (link) nhưng khi có thông tin từ bên bán như SCIC và các Bộ thì giá biến động rất nhanh. Nhà đầu tư có thể tìm kiếm thông tin nhanh tại mục.

- Các công ty đi theo người khổng lồ hay tách ra từ công ty mẹ thành một pháp nhân độc lập: đây là hiện tượng những công ty chuyên thực hiện các công việc trong chuỗi giá trị cho các công ty Mẹ như: SDI-VIC, nhóm CII-NBB-LGC ( hạ tầng, nhà ở và thi công)..

- Những tổ chức đầu tư không nắm giữ nó và những nhà phân tích không theo dõi nó hoặc những cổ phiếu một thời được ưa chuộng nhưng sau đó bị các chuyên gia từ bỏ. PVS được lựa chọn làm đại diện nhóm này.

- Công ty dẫn đầu trong ngành KHÔNG tăng trưởng: những ngành này làm cho mọi người thấy buồn chán và khó chịu, thì cạnh tranh sẽ không còn là vấn đề phải lo ngại, điều này làm cho các công ty dẫn đầu có con đường thông thoáng để tiếp tục phát triển, giành thị phần như cách mà Tập đoàn công nghệ CMC ( CMG) đã trải qua. Cổ phiếu CMG tăng gía 60,92% dù tăng trưởng ngành công nghệ thông tin theo EPS trong năm 2015 là 2%.

- Những công ty có lợi thế độc quyền: yếu tố bị cạnh tranh bởi các đối thủ cùng ngành là yếu tố quyết định tạo nên thu nhập ổn định của các công ty này, thậm chí nhờ lợi thế độc quyền dựa vào vị trí địa lý các doanh nghiệp này ngày càng mở rộng thị phần thông qua các thương vụ mua bán sát nhập các đối thủ nhỏ hơn như: Cảng Viconship VSC, các công ty quản lý Bến xe khu vực (WCS, NBS, HNB..)

IV. Analyst view 2016 - Ý kiến đầu tư của giới phân tích

Dự báo thị trường tăng lên 660 điểm dựa trên mức tăng trưởng thu nhập 8,8% tương đương P/E 12,5 lần, với các kỳ vọng:

- Phân loại ngành được nâng tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài được thông qua.

- Các giao dịch mua bán trong ngày được thực thi

- Đấu giá cổ phần lô lớn của chính phủ trong các công ty lớn VNM, FPT,BMP

- Nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại ngành Ngân hàng (khả năng)

- Niêm yết những hàng hoá chất lượng cao như Vietnam Airlines và Sabeco

- Chỉ số P/E dự báo 2016 của 50 công ty lớn nhất đang ở vùng thấp nhất kể từ 2014.

Trong năm 2015, ngành tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhất lại không phải là ngành có mức tăng trưởng tốt nhất: Ngành vật liệu tăng trưởng lợi nhuận 29,5% nhưng cổ phiếu ngành này giảm -1,1% trong khi ngành Ngân hàng có mức tăng giá 31,3% nhờ tâm lý lạc quan tin rằng ngân hàng đang hồi phục trong khi lợi nhuận thực tế ngành này giảm 20,1%.

Dựa trên các phân tích trong năm 2016 cho thấy ngành hàng tiêu dùng thiết yếu sẽ là ngành tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhất (21,2%) tiếp đến là Công nghiệp (18,2%), Bất động sản (17,8%) và Ngân hàng 17,0%... Các nhà phân tích thích những cổ phiếu thuộc ngành:

- Công nghiệp (Cảng/Khu công nghiệp/Ống nhựa): dòng vốn FDI, tăng trưởng ngành xây dựng và chi phí nguyên liệu đầu vào thấp,

- Tiêu dùng thiết yếu: dựa trên dân số đông và giá hàng hoá duy trì ở mức thấp.

- Tiêu dùng tuỳ chọn (Dệt may/Trang sức): lợi thế từ các Hiệp định tự do thương mại các nhà máy dịch chuyển tử Trung Quốc sang Vietnam/ Hệ thống cửa hàng mở rộng đẩy mạnh doanh số.

- Vật liệu xây dựng( Xi măng): tăng đầu tư hạ tầng và cải thiện phân khúc nhà ở giúp ngành này tăng trưởng. Tuy nhiên, rủi ro vay nợ tỷ giá lớn.

- Bất động sản: nhu cầu tiếp tục tăng trong năm nay, các ngân hàng sẽ tiếp tục tài trợ tín dụng nhiều hơn qua kênh này nhưng cần chú ý nguồn cung đang lớn hơn nhu cầu ở thực.

V. Broker View 2016 - Ý kiến đầu tư của Broker

Trao đổi với rất nhiều bên tham gia thị trường và dựa trên phân tích, cơ hội tìm kiếm thu nhập từ đầu tư trên thị trường chứng khoán trong năm nay rất thấp do 3 rủi ro chính: (i) Thay đổi bộ máy chính trị, (ii) rủi ro tiền tệ đồng USD, CNY; (iii) Nguồn tiền đầu tư bị chi phối bởi nhu cầu: 1) IPO các công ty lớn, 2) mua các công ty mà nhà nước chiếm chi phối đang trong lộ trình thoái vốn và 3) tích luỹ USD do lo sợ tiếp tục phá giá VND.

Nhưng ở mặt ngược lại sẽ vẫn luôn có những cơ hội bất ngờ trên thị trường và các cơ hội này đến từ:

- “ Buy on dip”: tận dụng những cơ hội thị trường “đỗ vỡ” tăng vị thế nắm giữ ngay lúc hồi phục. Chiến lược này thông thường đem lại lợi nhuận trong thời gian rất ngắn lên đến 10-15%.

- Sàn lọc UPCoM: thông tư 180/2015/TT-BTC bắt buộc các công ty chưa niêm yết phải niêm yết trong năm nay và các công ty nhà nước sau khi phát hành lần đầu ra công chúng sau 73 ngày phải niêm yết lên sàn UpCoM. Các quy định và điều kiện niêm yết UPCoM dễ hơn so với hai sàn HSX và HNX nên thực sự nhà đầu tư cũng sẽ bị hạn chế thông tin khi tìm hiểu các công ty này. Dưới đây là các công ty tiềm năng đang giao dịch tại UPCoM:

- Đầu tư vào ngành được dự báo tăng trưởng tệ nhất trong 2016: Dầu khí: PVS là lựa chọn đầu tiên. Công ty này đã bị quên lãng bởi các nhà phân tích do sự kém hấp dẫn của ngành. Trong báo cáo đánh giá gần nhất, PVS sẽ đạt thu nhập trên mỗi cổ phiếu 3.033đ, giảm 12% so với năm 2014. Tại giá hiện tại, PVS đang giao dịch tại P/E 4,x lần, thu nhập từ cổ tức trung bình mỗi năm là 1.200đ/cp.

- Tìm kiếm “Abnormal return”: luôn tìm kiếm những thu nhập bất thường từ những cổ phiếu có mức tăng giá vượt trội.

VI. Alternative Investment (AI) - Lựa chọn đầu tư khác

Việc lựa chọn đầu tư vào kênh AI ở các thị trường biên như Việt Nam rất khó khăn khi bản thân các kênh đầu tư truyền thống như Cổ phiếu và Trái phiếu vẫn đang gặp vấn đề về thanh khoản cũng như mức độ đa dạng của hàng hóa và nhà đầu tư tham gia. Ngoài ra, các loại hình đầu tư như Quỹ đầu tư tư nhân (Private equity), Quỹ đầu tư mạo hiểm (Venture capital) vẫn còn ít tại Việt Nam. Do đó, nhà đầu tư có thể xem xét một số ít lựa chọn sau:

1. Đầu tư hàng hóa (Commodities): Nhà đầu tư có thể tiến hành đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp.

- Đầu tư trực tiếp: Nhà đầu tư có thể lựa chọn nắm giữ Vàng vật chất hoặc tham gia hợp đồng tương lai tại Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam. Ngoài ra, hiện tại các ngân hàng như BIDV, Sacombank, Techcombank,… cũng cung cấp dịch vụ môi giới hàng hóa phái sinh, nhưng hình thức này bị giới hạn dành cho các doanh nghiệp.

- Đầu tư gián tiếp: Nhà đầu tư có thể lựa chọn đầu tư vào cổ phiếu các công ty có hoạt động kinh doanh liên hệ chặt chẽ với giá hàng hóa thế giới như (i) dầu khí (GAS, PVD,…), (ii) đường (BHS, LSS,...), (iii) cà phê (VCF), …

2. Quỹ đầu tư phòng hộ (Hedge fund): Nhà đầu tư có thể cân nhắc một số chiến lược của các quỹ phòng hộ bao gồm:

- Long/Short equity: Nhà đầu tư lựa chọn thực hiện đồng thời (i) mua cổ phiếu bị định giá thấp, kỳ vọng sẽ tăng giá, và (ii) bán cổ phiếu định giá cao hơn giá trị thực, và kỳ vọng giảm giá. Tuy nhiên, cần lưu ý hoạt động “bán khống” ở Việt Nam vẫn chưa có hành lang pháp lý.

- Merger Arbitrage: Nhà đầu tư có thể lựa chọn mua vào cổ phiếu công ty bị thâu tóm và bán cổ phiếu công ty thâu tóm. Ví dụ: Nhà đầu tư có thể lựa chọn (i) mua cổ phiếu Ngân hàng Phương Nam (bị sáp nhập) và bán cổ phiếu Ngân hàng Sacombank (sáp nhập), hoặc (i) mua cổ phiếu Công ty Tài chính Sông Đà (bị sáp nhập).

- Distressed Assets: Nhà đầu tư có thể tiến hành mua các distressed assets, ví dụ: cổ phiếu của công ty gần như phá sản, với kỳ vọng có thể tham gia tái cấu trúc công ty hoặc cơ cấu lại các khoản nợ của công ty. Ví dụ: mua cổ phiếu OGC, JVC

- Fixed income arbitrage: Nhà đầu tư tiến hành mua các loại trái phiếu chưa được định giá đúng, bao gồm trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp. Thực tế, hiện tại ở Việt Nam chỉ mới phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ. Ví dụ, nhà đầu tư có thể cân nhắc mua vào Trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2011, 2012 ở mức lợi suất cao với kỳ vọng kinh tế vĩ mô cải thiện sẽ giúp làm giảm lợi suất trái phiếu. Một số ngân hàng có cung cấp dịch vụ mua bán lẻ trái phiếu chính phủ cho nhà đầu tư cá nhân bao gồm: Sacombank…