1 loại "rừng vàng" nhưng nổi giữa biển, là nỗi khiếp sợ với cả thủy thủ dày dạn kinh nghiệm nhất

Loại tảo đặc biệt được gọi là "rừng vàng" giữa đại dương

Tảo Sargassum, hay tảo mơ, là loại tảo lớn có màu nâu vàng, nổi thành từng khối lớn trên mặt biển và tạo nên một hệ sinh thái độc đáo. Mang màu vàng nổi bật cùng với số lượng lớn, những rặng tảo mơ này thường được ví như "rừng vàng" giữa đại dương.

Loài tảo này phát triển rất nhanh trong các vùng biển, với tốc độ tăng trưởng đạt từ 2 đến 3 cm mỗi ngày và có thể dài thêm hơn 20 mét mỗi năm. Do số lượng lớn và tốc độ phát triển mạnh, những khối tảo Sargassum có diện tích bao phủ rộng lớn, tương đương tổng diện tích của Pháp và Tây Ban Nha.

Sargassum, một loại tảo nâu, có khả năng nổi trên mặt biển và thích nghi cực kỳ linh hoạt với môi trường.

Chúng không chỉ mang lại nơi trú ẩn mà còn là nguồn thức ăn, nơi đẻ trứng và là hành lang di cư quan trọng cho nhiều loài sinh vật biển. Đặc biệt, cá chình châu Âu - một loài nguy cấp - tìm đến các khu vực tập trung tảo mơ để sinh sản. Nhiều loài cá voi như cá nhà táng và cá voi lưng gù cũng di cư qua đây trong hành trình vượt đại dương của chúng.

Với khả năng tập trung và sinh sản theo cấp số nhân, tảo mơ có thể phát triển nhanh chóng. Loại tảo này thậm chí có thể góp phần thay đổi môi trường của một vùng biển xung quanh nó. Biển Sargasso, lấy tên từ loại tảo này, là một ví dụ điển hình.

Với số lượng vừa phải, tảo Sargassum có lợi cho sức khỏe của đại dương, cung cấp môi trường sống cho rùa, cua, cá và chim, đồng thời sản xuất oxy cho quá trình quang hợp.

Phát triển quá nhanh, có thể thay đổi cả "tính chất" của vùng biển xung quanh

Theo IFL Science, biển Sargasso không có đường bờ bao quanh, mà được xác định bằng dòng hải lưu thay vì ranh giới đất liền. Nằm ở phía đông Hoa Kỳ, tại trung tâm lưu thông Bắc Đại Tây Dương, vùng biển này có chiều dài khoảng 2.000 hải lý và rộng 1.000 hải lý, với diện tích tổng cộng hơn 4,5 triệu km².

Biển Sargasso được bao quanh bởi bốn dòng hải lưu lớn của Bắc Đại Tây Dương: dòng hải lưu Bắc Đại Tây Dương ở phía bắc, dòng Canary ở phía đông, dòng xích đạo Bắc Đại Tây Dương ở phía nam và dòng Antilles ở phía tây. Các dòng chảy này hình thành một vòng hải lưu khép kín, do tác động của gió và vòng quay của Trái Đất, tạo nên một vùng nước "đặc biệt" ở giữa đại dương.

Nước ở biển Sargasso có đặc điểm lặng sóng quanh năm, với dòng chảy yếu và rất ít sự pha trộn giữa các tầng nước. Điều kiện này làm cho quá trình tái tạo chất dinh dưỡng ở tầng nước nông diễn ra rất chậm.

Mặt khác, khi tảo mơ phát triển quá mức, chúng có thể gây cản trở cho các sinh vật biển do chắn ánh sáng mặt trời, làm khó khăn cho việc di chuyển và hô hấp của các loài sinh vật. Do đó, số lượng sinh vật phù du ở đây rất ít, làm cho các loài cá lớn và động vật biển ăn sinh vật phù du hầu như không thể sinh sống được.

Các sinh vật ở vùng biển này đã thích nghi với môi trường đặc biệt của biển Sargasso, tạo thành một quần xã sinh vật sargassum độc đáo.

Những nguyên nhân trên đã khiến khu vực này hiếm khi có sự xuất hiện của các loài sinh vật biển phổ biến ở những vùng biển khác. Chỉ một số ít loài như rùa biển, cá voi và một số loài cá có thể thích nghi và sinh sống tại đây. Những loài sinh vật nếu có tồn tại cũng có sự khác biệt về hình dạng và màu sắc so với các vùng biển khác, tạo nên đặc trưng riêng biệt của biển Sargasso.

Các sinh vật ở biển Sargasso đã phát triển thành một quần xã độc đáo, phụ thuộc vào tảo sargassum và các loại rong biển. Nếu quần xã sinh vật sargassum bị tổn thương, hệ sinh thái của vùng biển này có thể đối mặt với nguy cơ sụp đổ.

Là nỗi "khiếp sợ" của thủy thủ đoàn và hệ sinh thái

Tuy vậy với con người, tảo mơ được biết tới từ lâu nhưng luôn đi cùng với cảm giác "khiếp sợ". Columbus từng nhắc tới nó trong nhật ký thám hiểm từ năm 1492 khi đoàn thám hiểm của ông bắt gặp khối tảo nổi với diện tích lớn. Tàu Santa Maria của họ mắc kẹt giữa đại dương trong 3 ngày do tình trạng lặng gió.

Từ đó, các thủy thủ đoàn dù dày dạn kinh nghiệm đến mấy cũng trở nên lo sợ về nguy cơ tảo biển có thể mắc vào tàu và kéo họ xuống nước.

Mặt khác, các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra, khi khối lượng lớn tảo mơ chết và chìm xuống đáy biển, chúng có thể gây hại cho các rạn san hô và cỏ biển, ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái dưới đáy đại dương.

Các đám tảo mơ chết dạt vào bãi biển với số lượng lớn, bốc mùi như trứng thối. Ảnh: Phys.

Brigitta van Tussenbroek, một nhà nghiên cứu từ Đơn vị học thuật về hệ thống rạn san hô Puerto Morelos tại Mexico, phát biểu với SciDev.Net: "Bất kỳ hiện tượng nào khiến quần thể tăng trưởng ngoài tầm kiểm soát đều sẽ gây mất cân bằng sinh thái. Lượng sargassum dư thừa gây ra tình trạng thiếu oxy trong nước, ảnh hưởng đến các loài khác và cuối cùng giết chết chúng. Tuy nhiên, tác động tiêu cực của nó không dừng lại ở đó."

Khi tảo mơ chết trôi dạt vào bờ và bắt đầu phân hủy, chúng tạo ra khí hydro sunfua có mùi khó chịu (tương tự mùi trứng thối), gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân sống ven biển, tác động tiêu cực đến ngành du lịch cũng như môi trường.

(Nguồn: SciDev, Phys/Guardian, IFL Science)