"4 thủ" của người làm việc lớn, uyển chuyển trong đối nhân xử thế: Thủ ngu, thủ tĩnh, thủ thời và thủ tín

1. "Thủ ngu": người tài thường hay giả ngốc

Cuốn "Sử Kí" có ghi chép, Khổng Tử khi còn trẻ đã tới thỉnh giáo Lão Tử đạo lý làm người. Lão Tử nói với Khổng Tử: "Lương cổ thâm tàng nhược hư, quân tử thịnh đức dung mạo nhược ngu". Lão Tử muốn nói với chàng thanh niên Khổng Tử rằng, một thương nhân khôn khéo thường là người rất biết cách che dấu khối tài sản của mình, trông bề ngoài không ai nghĩ họ lại có nhiều tiền tới như vậy; một chính nhân quân tử phẩm cách cao thượng lại là người rất biết gìn giữ cái đức, giấu cái tài của mình, nhìn bề ngoài, ai cũng nghĩ họ ngốc nghếch, chậm chạp. Phải biết bỏ đi cái sự kiêu ngạo và lòng tham, có vậy mới có thể trở thành Thánh nhân, đây cũng là cái mà chúng ta hay gọi là "đại trí nhược xuẩn" (người có tài thường trầm tĩnh, khiêm tốn nên trông vẻ bề ngoài có vẻ ngốc nghếch).

"Giả hồ đồ" trước giờ luôn là một trong những đạo xử thế cao minh. Người giỏi luôn biết lúc nào nên thể hiện mình, lúc nào nên nói, lúc nào nên khiêm tốn, nên giả ngu để hài hòa hoàn cảnh. Làm người kị nhất là kiêu ngạo, luôn tự cho mình là nhất, không biết chừa cho người khác một đường lui. Quá "sắc bén" đôi khi lại rất dễ khiến người khác nảy sinh lòng ghen ghét, dễ chuốc thêm thù địch.

2. "Thủ tĩnh": đối mặt với vấn đề phải bình tĩnh

Tĩnh trước giờ luôn là một loại trí tuệ. Cuốn "Đạo đức kinh" nói: "Tĩnh vi táo quân", ý muốn nói, "tĩnh" có thể khắc phục sự nóng vội, bồng bột trong tính cách của con người. Cuốn "Đại học" nói "tĩnh nhi hậu năng an, an nhi hậu năng lự, lự nhi hậu năng đắc", ý muốn nói, "tĩnh" là nền tảng của sự an định, của suy nghĩ chu toàn và cả sự đạt được.

"Tâm thu tĩnh lí tuần chân lạc, nhãn phóng trường không đắc đại quan", một người nếu nội tâm không "tĩnh" sẽ rất khó để suy nghĩ vấn đề, làm người hay làm việc cũng đều rất nóng nảy, vội vàng, bốc đồng. Người an tĩnh luôn biết cách quan sát rất tỉ mỉ thời thế, biết tư duy sâu, tìm ra cách giải quyết vấn đề một cách hợp lý nhất, để rồi từ đó tìm được niềm vui đích thực, phóng được tầm mắt, mở rộng được tầm nhìn.

Chỉ những người biết cách "tĩnh" lại, mới có thể phát hiện ra hạnh phúc và cái đẹp của cuộc sống. Người vội vàng, bước chân hối hả sẽ luôn bỏ lỡ mất những điều đáng ghi nhớ. Sống ở đời, có lẽ ai ai cũng phải trải qua thử thách, ai ai rồi cũng sẽ có lúc gặp phải khó khăn, nhưng, giữ cho mình một tâm thái an định, thản nhiên với cuộc đời sẽ giúp bạn tìm lại được những khoảng lặng đẹp đẽ trong cuộc sống, giúp bạn cân bằng lại được với áp lực và nhịp sống hối hả, để rồi sống xởi lởi hơn, tích cực hơn và an yên hơn.

3. "Thủ thời": quân tử gặp cơ hội là phải xông lên

"Thủ thời", nghĩa là biết nắm bắt cơ hội. "Chu dịch" nói: "Quân tử tàng khí vu thân, đãi thời nhi động", ý muốn nói, người quân tử có tài năng hơn người nhưng không khoe khoang khắp nơi mà đợi thời cơ thích hợp thể hiện tài năng đó ra. Câu nói này nhắc nhở chúng ta rằng, bình thường, cần không ngừng trau đồi làm giàu bản thân, đợi tới khi thời cơ xuất hiện, lập tức phải nắm bắt nó, thể hiện những gì mình "tu luyện" được ra.

Nắm bắt cơ hội, nắm bắt thời thế, tất cả đều là cái khách quan. Chúng ta không thể tạo ra thời cơ, chỉ có thể làm tốt việc mình nên làm, đợi thời cơ xảy đến và lập tức nắm lấy nó. Đây chính là "thủ thời", một người biết thế nào là "thủ thời" nhất định sẽ luôn chuẩn bị cho mình ở trạng thái tốt nhất, tuyệt đối không để cơ hội vuột mất.

4. "Thủ tín": cái nền cơ bản nhất của một người là giữ chữ tín

"Luận ngư" có nói: "Nhân nhi vô tín, bất tri kì khả dã. Đại xa vô nghê, tiểu xa vô nguyệt. Kì hà dĩ hành chi tài?", ý muốn nói, con người mà không biết giữ chữ tín, giữ lời hứa, cũng giống như xe mà không có cái chốt nối cây gỗ ngang với càng xe (xe ngựa thời cổ đại), không thể nào đi được.

Trung Quốc thời Xuân Thu, ở nước Ngô có một đại thần tên Ngô Quý Trát, trong lần đầu tiên đi xứ nước Tấn, Ngô Quý Trát đã đi qua nước Từ ở phương Bắc. Vua nước Từ vô cùng thích thanh kiếm của Ngô Quý Trát, nhưng ông không nói ra. Ngô Quý Trát trong lòng biết rất rõ điều này, nhưng vì vẫn còn một quãng đường dài đi sứ nước khác nên đã không tặng Vua nước Từ thanh kiếm đó. Sau này khi kết thúc cuộc đi sứ, trên đường về, Ngô Quý Trát lại đi qua nước Từ, nhưng Vua Từ lúc này đã qua đời. Thấy vậy, Ngô Quý Trát tháo thanh kiếm ra khỏi mình rồi treo nó lên cành cây bên cạnh mộ của Vua Từ. Tùy tùng đi theo hỏi ông: "Vua Từ đã qua đời rôi, thanh kiếm này là Ngài tặng cho ai?". Ngô Quý Trát đáp: "Không phải như vậy, năm xưa ta sớm đã quyết định sẽ tặng thanh kiếm này cho Vua Từ, làm sao có thể vì Ngài ấy đã qua đời mà nuốt lời được chứ!"

Ngô Quý Trát vốn chỉ là âm thâm lập ra lời hứa với chính mình chứ chưa hề hứa hẹn trực tiếp với ai, tuy nhiên, ông vẫn thực hiện lời hứa của mình. Còn con người hiện đại chúng ta ngày nay, bao nhiêu lời nói ra, thậm chí là viết cả ra, nhưng thành hiện thực được bao nhiêu điều?

Giữ chữ tín, giữ lời hứa là cái nền, cái gốc của mỗi người. Đường đường chính chính trong làm người, minh minh bạch bạch trong làm việc! Tuyệt đối đừng bao giờ phá hoại sự tín nhiệm mà người khác dành cho bạn, bởi lẽ người ta tin tưởng bạn, nghĩa là bạn trong lòng người ta là quý giá, là có giá trị. Thất tín là sự phá sản lớn nhất trong đời mỗi người, còn giữ lời hứa sẽ giúp bạn dành được thiện cảm từ người khác.