Ánh hào quang đã mất của ngành công nghệ: Ồ ạt sa thải nhân sự, cắt giảm chi phí sau thời kỳ bành trướng không điểm dừng

Những gì đang hiện lên ngày càng rõ ở lĩnh vực này là kỳ vọng ngày càng bi quan về triển vọng của ngành, được thể hiện bởi xu hướng cắt giảm việc làm và thu hẹp quy mô tuyển dụng, cùng với đó là kế hoạch phát triển bị gác lại. Sự gián đoạn này đang ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần của nhân viên, khả năng thu hút nhân tài của ngành và có tác động không nhỏ đến sự đổi mới, tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ.

Thời kỳ hoàng kim kết thúc, sa thải hàng loạt nhân viên 

Môi trường kinh doanh của ngành này diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế sụt giảm trong thời gian dài, mâu thuẫn đầy căng thẳng ở EU, lãi suất, lạm phát liên tục tăng và đại dịch nay đã kéo dài sang năm thứ 3. Trong 2 tuần vừa qua, một loạt những công ty công nghệ có tiếng đã thông báo về hoạt động kinh doanh sắp tới. Snap hôm 23/5 đã hạ triển vọng doanh thu và lợi nhuận, đồng thời giảm tốc độ tuyển dụng. Ngày hôm sau, Lyft cho biết sẽ thu hẹp quy mô tuyển dụng và tìm kiếm các biện pháp cắt giảm chi phí khác. Vài ngày sau, Microsoft cũng thông báo cân nhắc kỹ hơn về việc tuyển dụng ở một số bọ phận quan trọng.

Xu hướng này tiếp tục trở thành đề tài được bàn tán sôi nổi hơn khi hôm 4/6, Elon Musk thông báo với các nhân viên rằng Tesla cần giảm 10% nhân sự đang được nhận lương và tạm dừng hoạt động tuyển dụng trên toàn thế giới. Sàn Coinbase cũng cho biết họ sẽ kéo dài thời gian "đóng băng" hoạt động tuyển dụng và hủy bỏ một số lời mời làm việc đã được chấp nhận.

Những thông báo tương tự cũng được đưa ra trong nhiều tuần qua. Amazon cho biết họ đang có quá nhiều nhân sự và không gian nhà kho, hoạt động của họ đang bị ảnh hưởng do chi phí lạm phát tăng nhanh. Meta Platforms cũng giảm chi phí tuyển dụng và cắt giảm các loại chi phí. Còn Twitter bắt đầu ngừng tuyển thêm và rút lại một số lời mời làm việc khi Musk cho biết sẽ tiếp quản công ty này. Hồi tháng 4, Apple cảnh báo rằng các quy định hạn chế để phòng dịch ở Trung Quốc sẽ khiến họ mất 8 tỷ USD doanh thu trong quý hiện tại.

Những động thái trên cho thấy sự thay đổi lớn đối với một ngành tưởng chừng như luôn trụ vững, từng giúp người lao động và nhà đầu tư ứng phó hiệu quả với sự bất ổn của nền kinh tế.

Tom Forte – nhà phân tích công nghệ tại D.A Davidson, cho hay: "Công nghệ không còn làm khoản đặt cược an toàn nữa. Đó là bởi hiện đang có rất nhiều yếu tố là ‘cơn gió ngược’ đối với họ."

Trong khi đó, "bóng ma" về việc cắt giảm việc làm đã bắt đầu ám ảnh đến tâm lý chung của những người làm việc ở Thung lũng Silicon. Trên Blind - ứng dụng mà các nhân viên trò chuyện ẩn danh để thảo luận về công ty của mình, số cuộc nói chuyện về hoạt động tuyển dụng bị đóng băng đã tăng 13 lần từ ngày 19/4 đến ngày 19/5 so với 1 năm trước. Các cuộc thảo luận vè vấn đề sa thải cũng tăng gấp 5 lần và về suy thoái tăng gấp 50 lần. 

Điều từng là động lực tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ đang dần mất đi động lực. Hơn 126.000 nhân sự ngành công nghệ đã phải nghỉ việc kể từ đầu đại dịch, theo Layoffs.fyi. Netflix tháng trước cho biết họ sẽ sa thải khoảng 150 nhân viên sau khi ghi nhận lượng người đăng ký đột ngột sụt giảm, cổ phiếu của hãng cũng giảm 71% kể từ giữa tháng 11. Tại Meta, các nhà quản lý đang giảm tốc độ tuyển dụng đối với nhiều vị trí từ cấp trung đến cấp cao và ngừng tuyển thêm kỹ sư ít kinh nghiệm.

Trong khi đó, các nhân viên Twitter đang chuẩn bị tinh thần cho đợt sa thải khi "ông chủ" mới Elon Musk xuất hiện. Hồi đầu tháng 5, CEO Parag Agarwal đã gửi đến các nhân viên của Twitter một thông báo rằng công ty sẽ giảm chi phí đi lại, marketing và sự kiện, các lãnh đạo được yêu cầu "quản lý chặt chẽ ngân sách, ưu tiên những gì quan trọng nhất."

Tương tự như vậy, Uber cũng cho biết gã khổng lồ lĩnh vực gọi xe sẽ "coi việc tuyển dụng là một hoạt động được đặc cách và cân nhắc về thời điểm họ tuyển dụng thêm." Một nhân viên Uber giấu tên cho biết tâm lý của mọi người trong công ty đang bị ảnh hưởng đáng kể.

"Một số sản phẩm công nghệ sẽ trở thành dịch vụ tiện ích" 

Có lẽ, những công ty như Meta, Twitter và Uber đối diện với cú sốc lớn nhất, bởi họ chưa lớn mạnh ở thời điểm cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 diễn ra. Mọi thứ còn tồi tệ hơn khi bong bóng dot-com vỡ tung vào đầu thế kỷ này. Nhưng, sự khác biệt ở lần này là đại dịch đã củng cố tầm quan trọng và sự cần thiết của nhiều sản phẩm công nghệ, giúp họ tăng trưởng bất chấp nền kinh tế sụt giảm vì những đợt phong tỏa.

Russell Hancock – CEO của Joint Venture Silicon Valley, tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu về Thung lũng Silicon, cho hay: "Mọi người đều nhận thấy rằng công nghệ không chỉ là thứ tốt đẹp mà là điều không thể thiếu." Hancock nhận định, những gì đang xảy ra là dường như là sự điều chỉnh của thị trường, dù ông cũng lo ngại rằng tiềm năng và đổi mới của ngành công nghệ sẽ biến mất khi các sản phẩm như dịch vụ stream, mạng xã hội ngày càng giống dịch vụ tiện ích hơn.

Ông nói: "Có thể chúng ta sẽ bắt đầu nghĩ về công nghệ giống như đường dây dẫn khí đốt vào nhà hay là điện. Đó là điều mới mẻ với thung lũng Silicon."

Khi các doanh nghiệp đang chuẩn bị cho một thời gian dài chứng kiến hoạt động kinh doanh kém khởi sắc, họ sẽ phải đưa ra những lựa chọn khó khăn đối với đầu tư, ngoài tuyển dụng và marketing. Ví dụ, Amazon đã đầu tư rất nhiều vào nhân sự và nhà kho vào năm 2020, hiện đang có quá nhiều nhân viên và không gian nhà kho.

Theo nguồn tin thân cận, việc công ty này nói rằng họ có nhiều không gian hơn cần thiết đã khiến hàng trăm nhân viên bộ phận bất động sản bất ngờ. Người này cho biết, những nhân sự trước đây từng đảm nhận nhiều dự án xây dựng bỗng có ít việc hơn và được quản lý khuyên nên sử dụng thời gian để tập trung và "học tập và phát triển", điều này khiến họ trở nên bất an.

Trong khi đó, Mark Zuckerberg hồi tháng 2 thông báo công ty này đang ưu tiên phát triển một số sản phẩm để cạnh tranh với TikTok, đó là Reels, tính năng nhắn tin riêng tư và metaverse. Công ty cho biết họ đang cắt giảm chi phí 3 tỷ USD cho năm 2022, đây là tín hiệu đầu tiên cho thấy họ đang cẩn trọng hơn với các khoản đầu tư.

Có thể thấy, ánh hào quang của vị thế "bất khả chiến bại" đối với ngành công nghệ sẽ tắt, nhưng Thung lũng Silicon vẫn phát triển mạnh mẽ. Tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực California chỉ là 2% - mức thấp nhất kể từ năm 1999, theo Joint Venture. Dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu thường xuyên về Kinh tế California (CCSCE) cho thấy tăng trưởng việc làm ở Bay Area trong năm qua là 5,8%, nhanh hơn mức trung bình tiểu bang và toàn quốc.

Theo Stephen Levy – giám đốc và nhà kinh tế cấp cao tại CCSCE, hoạt động tuyển dụng chậm lại cần được xét theo bối cảnh lĩnh vực công nghệ đã có thời gian tăng trưởng vượt bậc. Ông nói: "Liệu thế giới có muốn nhiều hàng hóa dịch vụ đến từ lĩnh vực công nghệ hơn và đó có phải là lĩnh vực tăng trưởng trong nhiều năm không? Câu trả lời là có."

Tham khảo Bloomberg