Áp thuế bình quân với xăng dầu: Các doanh nghiệp lớn hưởng lợi

Bộ Công Thương và Hiệp hội Xăng dầu cho rằng, cần sớm đưa về một mức thuế chung, tránh việc doanh nghiệp nhập khẩu được hưởng lợi, doanh nghiệp lọc dầu trong nước thì không bán được hàng.

Bất cập đủ điều

Trao đổi với PV, đại diện một doanh nghiệp xăng dầu đầu mối thừa nhận việc áp thuế nhập khẩu để tính giá giá cơ sở là giải pháp tình thế. Sau một thời gian ngắn thực hiện đã cho thấy nhiều vấn đề cần sửa.

Cụ thể, theo quyết định của Bộ Tài chính, thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở được tính bình quân gia quyền, áp dụng từ ngày 21/3/2016 (để tính giá cơ sở 18,3% đối với xăng, 2,3% đối với diesel và 0% đối với dầu hỏa và madút), dù được Thủ tướng chấp thuận, nhưng vẫn chưa đảm bảo cơ sở pháp lý vững chắc, cũng như tính minh bạch. Thực tế, sau khi điều chỉnh việc áp dụng mức thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở, luôn phát sinh chênh lệch giữa thuế nhập khẩu doanh nghiệp phải nộp với mức thuế bình quân. Điều này gây ảnh hưởng trực tiếp đến Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn (do đang chịu mức thuế 20% với mặt hàng xăng) và tạo sự không minh bạch cũng như thiếu cơ sở pháp lý trong điều hành giá bán xăng dầu.

“Với quy định hiện nay, doanh nghiệp nhập khẩu xăng từ Hàn Quốc sẽ chỉ phải nộp thuế nhập khẩu 10%; trong khi đó mức thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở đến tay người tiêu dùng hiện hành vẫn ở mức 18,3%, như vậy doanh nghiệp sẽ được tính dôi 8,3% tiền thuế khi tính giá cơ sở. Việc để chênh lệch thuế nhập khẩu giúp các doanh nghiệp thu lợi nhuận rất cao. Như năm 2015, các doanh nghiệp đầu mối được hoàn gần 3.500 tỷ đồng chênh lệch nhờ thuê nhập khẩu và nhiều đơn vị đã có lãi lớn từ chính kẽ hở về chính sách này”, vị này nói.

“Mỗi doanh nghiệp sẽ có lượng xăng dầu nhập ở nhiều thị trường khác nhau, với mức thuế nhập khẩu và số lượng nhập khác nhau. Nếu quy đồng về một mức như hiện nay thì chỉ có lợi cho những doanh nghiệp lớn. Trong kinh doanh xăng dầu cũng như các mặt hàng khác, những khách hàng đặt lô lớn với điều kiện thanh toán tốt sẽ luôn có giá mềm hơn so với những khách đặt lô lẻ. Nay đưa về cùng mức thuế, sẽ có tình trạng doanh nghiệp nhỏ có chi phí nhập khẩu cao hơn mức tính của Bộ Tài chính nhưng vẫn phải tính thuế bình quân thấp hơn thực tế và ngược lại doanh nghiệp lớn nhập được xăng dầu giá rẻ hơn sẽ được lợi lớn nhờ được tính thuế nhập khẩu cao hơn so với thực tế nhập bình quân”, vị này phân tích.

Tránh để người tiêu dùng thiệt

Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính đồng thời kiến nghị Chính phủ xem xét những bất cập trong áp thuế để tính giá cơ sở xăng dầu hiện nay. Cuối tháng 4 vừa qua, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) cũng có văn bản gửi Thủ tướng về vấn đề này.

Theo ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch VINPA, do tác động trực tiếp của việc thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo cam kết quốc tế và chính sách áp thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở như nêu trên, Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ khó cạnh tranh với hàng nhập khẩu cũng như cơ chế điều tiết thu và ưu đãi theo Quyết định 952/QĐ-TTg nhằm đảm bảo hàng sản xuất trong nước tương đương hàng nhập khẩu đã dần bị phá vỡ và không đem lại hiệu quả thiết thực.

Để tránh nguy cơ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất bị ứ đọng sản phẩm, giãn hoặc dừng sản xuất; theo ông Ruệ, doanh nghiệp cần kiến nghị Thủ tướng cho phép điều chỉnh mức thuế nhập khẩu của Công ty TNHH một thành viên Lọc hóa dầu Bình Sơn đối với xăng từ 20% xuống 10%; các loại dầu và xăng máy bay JetA1 về 0% để có thể cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại nhập khẩu từ các nước.

“Cách xử lý tốt nhất những bất cập hiện nay trong áp thuế bình quân gia quyền với mặt hàng xăng dầu chính là đưa đồng loạt mức thuế nhập khẩu của các thị trường xuống còn 10% đối với xăng và 0% với dầu và tăng phụ thu thuế nội địa lên. Như vậy người người tiêu dùng sẽ không bị thiệt do không phải trích quỹ bình ổn giá để bù đắp phần chênh lệch giá cơ sở cho các doanh nghiệp đầu mối. Với cách tính thuế như hiện nay, các doanh nghiệp xăng dầu lớn như Petrolimex, PVOil, SaiGon Petro sẽ có lợi thế hơn 21 doanh nghiệp đầu mối khác trong nhập khẩu”, một chuyên gia về xăng dầu đề xuất.