Bài học xương máu của hàng loạt cán bộ, nhân viên ngân hàng trong vụ án Hà Văn Thắm

Thực hiện theo chủ trương, chỉ đạo của Hà Văn Thắm, Chủ tịch HĐQT và Nguyễn Minh Thu, Tổng giám đốc ngân hàng Đại dương (OceanBank), lãnh đạo các khối nghiệp vụ thuộc Hội sở ngân hàng, 34 bị can là Giám đốc các chi nhánh/Phòng giao dịch thuộc ngân hàng Đại dương trực tiếp hoặc/và phân công chỉ đạo các Phó giám đốc, nhân viên thực hiện nhận tiền do Hội sở Ngân hàng Đại dương chuyển về để chi trả lãi ngoài hợp đồng tiền gửi, sổ tiết kiệm cho các khách hàng gửi tiền tại Chi nhánh/Phòng giao dịch.

Các bị can này đều có chung hành vi: mặc dù nhận thức được chủ trương chỉ đạo của Hội sở về việc chi lãi ngoài lãi suất huy động vốn cho khách hàng gửi tiền là trái với quy định của NHNN về trần lãi suất huy động vốn nhưng do Hội sở chỉ đạo nên 34 giám đốc này phải thực hiện và chỉ đạo các nhân viên thực hiện việc chi trả nêu trên; các đối tượng này đều nhận thức được trách nhiệm liên đới của bản thân trong sự việc này, dẫn đến hậu quả thiệt hại cho ngân hàng.

Theo kết quả điều tra, xác minh tại Hội sở ngân hàng Oceanbank, trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến ngày 31/11/2014, tổng số tiền OceanBank đã chi cho chủ trương này là hơn 1.576 tỷ đồng.

Cũng trong khoảng thời gian này, có 51.468 cá nhân và 392 tổ chức kinh tế gửi tiền tại ngân hàng Đại dương và nhận các khoản tiền chi lãi ngoài.

Tài liệu điều tra cho thấy, ngoài 34 bị can, còn có 227 cán bộ ngân hàng đã có chung hành vi tiếp nhận chủ trương chi trả lãi ngoài cho khách hàng gửi tiền. Trong đó, có 6 người là giám đốc phòng giao dịch có hành vi chi lãi ngoài trái quy định gây thiệt hại từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng/cá nhân. Có 17 đối tượng là giám đốc phòng giao dịch có hành vi chi lãi ngoài trái quy định gây thiệt hại từ 100-300 triệu đồng/cá nhân. Có 204 Phó giám đốc, nhân viên các chi nhánh/Phòng giao dịch có hành vi chi trả lãi ngoài gây thiệt hại trên 100 triệu đồng trở lên/cá nhân.

Tuy nhiên, sau khi điều tra phân tích đánh giá về vai trò, vị trí thấy diện đối tượng này có số lượng lớn, những cá nhân này là cấp dưới thực hiện theo chỉ đạo từ các giám đốc chi nhánh không phải Hà Văn Thắm, Nguyễn Minh Thu hay lãnh đạo Hội sở; những sai phạm về chi lãi ngoài hợp đồng thì 34 người chịu trách nhiệm chính là Giám đốc các chi nhánh/Phòng giao dịch đã được khởi tố điều tra. Cơ quan điều tra cho rằng nếu khởi tố, xử lý hình sự hết 227 đối tượng nêu trên thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống của OceanBank trong giai đoạn tái cơ cấu.

Do vậy, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an và Viện KSND tối cao thống nhất không xem xét trách nhiệm hình sự của các đối tượng nêu trên mà yêu cầu xử lý nghiêm về mặt hành chính và liên đới bồi thường một phần thiệt hại.

Về hành vi của 34 bị can nêu trên, kết luận điều tra cho biết hậu quả thiệt hại tại từng chi nhánh/Phòng giao dịch là hậu quả của việc triển khai thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo và các khối nghiệp vụ thuộc Hội sở ngân hàng Đại dương. Quá trình điều tra các bị can thành khẩn khai nhận, tích cực hợp tác với Cơ quan điều tra thu thập tài liệu, số liệu. Các bị can này trong quá trình thực hiện hành vi vi phạm pháp luật là thực hiện theo sự chỉ đạo, không được hưởng lợi trực tiếp về việc chi tiền trái quy định này, các bị can đều là người làm công, có nhân thân tốt nên cần được phân hóa, xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Mặc dù không được hưởng lợi nhưng một số bị can đã có thái độ tích cực tự mình hoặc cùng với khách hàng tự nguyện nộp tiền vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an để khắc phục toàn bộ hoặc 1 phần hậu quả; một số bị can bản thân hoặc bố mẹ, gia đình có nhiều cống hiến nên tùy mức độ cần được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nhất là những người đã nộp tiền để khắc phục toàn bộ hậu quả thiệt hại.