Làn sóng M&A thứ hai: Chờ đón 20 tỷ USD đổ bộ vào Việt Nam

Tóm tắt

- Giai đoạn 2014 - 2018, thị trường M&A Việt nam bắt đầu bước vào một làn sóng mới, được ghi nhận là làn sóng thứ 2 với tổng giá trị M&A được dự báo lên đến 20 tỷ USD.  Đây là mức cao hơn so với kỷ lục được xác lập ở làn sóng thứ nhất từ 2012-2014 là gần 5 tỷ USD.

- Việc thực thi các đạo luật và chính sách quan trọng mới được điều chỉnh và ban hành đang tạo ra một môi trường pháp lý hoàn thiện hơn, góp phần cải thiện môi trường pháp lý cho hoạt động đầu tư kinh doanh. M&A đang trở thành một hình thức đầu tư, một kênh tham gia thị trường ngày càng hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

- Trong năm nay, theo báo cáo của Viện Sáp nhập, Mua lại và Liên kết (IMAA), Việt Nam đã có bước tiến trong bảng xếp hạng hoạt động mua bán, sáp nhập doanh nghiệp toàn cầu khi vươn lên xếp vị trí thứ 20.

Diễn đàn M&A năm 2015, diễn ra ngày 6/8 tại Tp.HCM đã quy tụ một lượng lớn các nhà đầu tư, quỹ đầu tư nước ngoài tham dự. Thông qua đó, Việt Nam đang được đánh giá là cơ hội to lớn cho các nhà đầu tư nước ngoài “rót” vốn mạnh hơn nữa trong vòng 2 năm tới.

Điều kiện cần và đủ đã có

Trong bài phát biểu của mình, ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhấn mạnh cùng với quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, chủ động hội nhập quốc tế, mở cửa thu hút đầu tư nước ngoài và khuyến khích đầu tư trong nước, hoạt động M&A tại Việt Nam đã không ngừng gia tăng. Trong những tháng đầu năm nay hoạt động M&A tiếp tục diễn ra sôi động với nhiều thương vụ lớn.

“Việc thực thi các đạo luật và chính sách quan trọng mới được điều chỉnh và ban hành đang tạo ra một môi trường pháp lý hoàn thiện hơn, góp phần cải thiện môi trường pháp lý cho hoạt động đầu tư kinh doanh. M&A đang trở thành một hình thức đầu tư, một kênh tham gia thị trường ngày càng hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước”, ông Đông nhận định.

Một yếu tố khác đang thúc đẩy hoạt động M&A, đó là Chương trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước của Chính phủ. Mặc dù tiến trình cổ phần hóa DNNN còn chậm và chưa đạt được kết quả như Đề án đã được Thủ tướng phê duyệt với 432 DNNN được cổ phần hóa trong 2 năm 2014 và 2015 (đến nay mới có 176 doanh nghiệp được cổ phần hóa), song các cuộc IPO của các doanh nghiệp lớn trong các ngành như giao thông vận tải, viễn thông, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, công nghiệp thực phẩm… đang tạo nguồn hàng mới hấp dẫn đối với thị trường M&A. Quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thương mại và thoái vốn đầu tư ngoài ngành của các DNNN theo chủ trương của Chính phủ cũng đang góp phần làm cho thị trường M&A trở nên phong phú và đa dạng hơn.

Cũng theo ông Đông, một yếu tố thực tế khác đang thúc đẩy thị trường M&A đó là xu hướng trỗi dậy mạnh mẽ của khối doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế, trong đó nhiều doanh nghiệp lựa chọn M&A như một chiến lược quan trọng để tái cấu trúc, hướng tới tăng trưởng bền vững.

Diễn biến mua bán - sáp nhập doanh nghiệp toàn cầu thời gian qua. Nguồn IMAA

Việt Nam xếp hạng 20 toàn cầu về hoạt động M&A

Xu hướng M&A của Nhật Bản tại Việt Nam.

Trong năm nay, theo báo cáo của Viện Sáp nhập, Mua lại và Liên kết (IMAA), Việt Nam đã có bước tiến trong bảng xếp hạng hoạt động mua bán, sáp nhập doanh nghiệp toàn cầu khi vươn lên xếp vị trí thứ 20.

Theo Quỹ Tiền Tệ Thế giới (IMF) Việt Nam chỉ xếp thứ 55 về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thì vị trí 20 về mua bán, sáp nhập là đáng chú ý. Xét về quốc gia các công ty mục tiêu, 219 thương vụ đã được công bố gần đây có sự tham gia của các doanh nghiệp Việt Nam. Trong khi đó năm ngoái, Việt Nam xếp thứ 24 trong vị trí toàn cầu với 339 thương vụ. Nhìn chung, có một số lượng lớn các thương vụ được thực hiện so với năm ngoái -  một con số tăng lên gấp đôi đến 400 giao dịch.

Xét đến giá trị, Việt nam xếp thứ 41 với hơn 2 tỷ USD. Và nếu xu hướng này tiếp tục, con số này có thể lên tới 3,8 tỷ USD. Năm trước, Việt Nam chỉ đạt hạng 55 về giá trị với 2,8 tỷ USD.

Trong đó, các thương vụ mua lại giữa doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài vẫn còn ở mức tương đối thấp và chỉ 10 thương vụ mỗi năm. Ví dụ, Vinamilk tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại Miraka, một nhà sản xuất sữa khô có trụ sở tại New Zealand. Thực trạng này cũng khó được cải thiện mặc dù sự thật là các công ty Việt Nam cũng có tương đồng về tài chính và quản lý với các công ty khác trên thế giới để mở rộng kinh doanh trên toàn cầu. Đặc biệt trong khu vực, tại những quốc gia như Lào, Campuchia, các doanh nghiệp Việt Nam có thể đóng vai trò quan trọng hơn nhiều.

Chẳng hạn, năm ngoái Tập đoàn Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện Việt Nam có xu hướng giành nhiều sự quan tâm tới công ty bên Lào, khi nâng tỷ lệ sở hữu tại công ty bảo hiểm Lane Xang Assurance Public (LAP) từ 40% đến 50%. Nhưng cũng ngoài khu vực châu Á, nhiều cơ hội có thể xuất hiện như việc tập đoàn FPT mua lại RWE IT hoạt động tại Slovakia SRO là một minh chứng.

Một báo cáo khác của RiCof cũng cho thấy từ 92 giao dịch M&A thành công trong năm 2008, con số này tăng lên 308 vào năm 2012 và 120 giao dịch được thực hiện trong nửa đầu năm 2013 (so với con số 93 giao dịch được thực hiện trong nửa đầu năm 2012). Mức tăng trưởng của hoạt động M&A tại Việt Nam gấp 5 lần kể từ năm 2009, từ con số 1,08 tỷ USD lên đến lập kỷ lục với mức tăng trưởng ấn tượng trong năm 2012, giá trị thương vụ đạt 5,1 tỷ USD. Năm 2014, giá trị các thương vụ M&A tại Việt Nam ước đạt khoảng 4,2 tỷ USD.

M&A của nhà đầu tư Nhật Bản tại Việt Nam đến tháng 6/2015.

Đặc biệt, thị trường bất động sản Việt Nam đang chứng kiến sự gia nhập thị trường của nhiều nhà đầu tư quốc tế lớn, nhất là dòng vốn từ Nhật Bản. Trong năm 2014 vừa qua, các vụ giao dịch M&A diễn ra giữa các tập đoàn trong nước, như địa ốc Nam Long, Khang Điền, An Gia… Tuy nhiên, trong giai đoạn 2016-2017 sẽ là thời điểm bùng nổ mạnh các thương vụ M&A giữa các tập đoàn trong nước với nước ngoài.