Bức tranh toàn cảnh vụ tấn công đòi tiền chuộc WannaCry đang làm đau đầu giới bảo mật trên toàn thế giới

Ngay lúc này, các chuyên gia bảo mật máy tính trên khoảng 100 quốc gia đang phải vật lộn giải quyết sự cố tấn công đòi tiền chuộc dữ liệu . Vụ việc bắt đầu từ hôm thứ Sáu và nhiều công ty đang lo bị xóa sạch thông tin. Ngay tại Việt Nam cũng ghi nhận trường hợp đầu tiên nhiễm WannaCry .

Thế giới đang phải đối phó với mã độc đòi tiền chuộc quy mô lớn

Theo các chuyên gia, nước Mỹ đã tránh được “thảm họa” lớn. Đó là nhờ phát hiện bất ngờ của một kỹ sư người Anh giúp ngăn chặn phần nào quá trình lây lan WannaCry. Hacker dường như đã khai thác lỗ hổng trên hệ điều hành Microsoft được phát hiện lần đầu bởi Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA). Công cụ khai thác và chi tiết lỗi vốn bị rò rỉ hồi tháng 4 do nhóm tin tặc Shadow Brokers tung ra.

Những gì chúng ta biết về cuộc tấn công đòi tiền chuộc

- Các chuyên gia bảo mật máy tính xác định phần mềm độc hại hiện nay là một biến thế của loại ransomware WannaCry. Hàng ngàn công ty và tổ chức trên toàn thế giới đã phải đau đầu trước thông báo hiển thị trên màn hình nêu rõ: “Rất tiếc, các tập tin của bạn đã bị mã hóa”, kèm yêu cầu đòi tiền chuộc bằng Bitcoin giá trị từ 300 USD – 600 USD.

- Theo dự đoán, tin tặc có thể bỏ túi hơn 1 tỷ USD từ nạn nhân trên khắp thế giới trước khi thời hạn đòi tiền chuộc kết thúc.

- Những cái tên nổi tiếng chịu tác động từ cuộc tấn công này bao gồm gã khổng lồ vận tải FedEx, Hệ thống Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh và Bộ Nội vụ Nga.

Nga là nước chịu tác động nặng nề nhất

- Châu Á cũng ghi nhận nhiều trường hợp lây nhiễm ransomware, trong đó đáng chú ý là việc sinh viên các trường đại học không thể truy cập vào bài tiểu luận và giấy tờ quan trọng khác phục cho kỳ thi tốt nghiệp.

- Trên bình diện quốc tế, hơn 45.000 cuộc tấn công được ghi nhận tại 99 quốc gia. Theo công ty an ninh mạng Kaspersky Lab, Nga là nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, tiếp đến là Ukraina, Ấn Độ và Đài Loan.

- Microsoft đã phát hành bản vá mới cho hệ điều hành Windows ngay sau khi vụ tấn công được phát hiện.

- Ít nhất 45 bệnh viện ở Anh và các cơ sở y tế khác phải chịu tổn thất lớn, cản trở hoạt động thăm khám, chữa trị cho bệnh nhân. Thậm chí, nhiều trường hợp đã phải chuyển tới khu vực khác. Thủ tướng Theresa May lên tiếng khẳng định, chưa tìm thấy bất kỳ dấu hiệu nào chứng tỏ dữ liệu của bệnh nhân bị đánh cắp.

48 cơ sở y tế công ở Anh bị tấn công gây ảnh hưởng tới hoạt động thăm khám

- Đến thứ Bảy, giới chức Anh cho biết có 48 trên tổng số 248 cơ sở y tế công (chiếm gần 20%) bị tấn công. Trong đó, 42 trung tâm, bệnh viện đã khắc phục sự cố để trở lại hoạt động bình thường. Trong tương lai, những loại mã độc như vậy có thể giết chết con người .

- Một số trường hợp khác cũng ghi nhận tình trạng lây nhiễm, nhưng không làm gián đoạn hoạt động như Công ty vận tải Đức Deutsche Bahn, Hãng viễn thông Tây Ban Nha Telefónica và Nhà sản xuất ôtô Pháp Renaut.

- Bộ Nội vụ Nga xác nhận 1.000 máy tính của họ bị tấn công.

- Công ty bảo mật trực tuyến Trung Quốc Qihoo 360 đưa ra cảnh báo về phần mềm tống tiền, đồng thời cho hay, nhiều máy tính nước này đã nhiễm ransomware, trong đó có những hệ thống đang sử dụng tiền ảo Bitcoin.

Nhiều công ty, tổ chức bị nhiễm mã độc tống tiền trong đó có nhà sản xuất ôtô Pháp Renaut

- Phát ngôn viên của FedEx thông tin về vụ tấn công: “Giống như nhiều công ty khác, FedEx đang phải đối mặt với tình trạng nhiễm phần mềm độc hại gây hại cho hệ thống chạy Windows. Chúng tôi đang nỗ lực thực hiện các biện pháp khắc phục nhanh nhất có thể.”

- Một số báo cáo năm ngoái tiết lộ, nhiều bệnh viện công của Anh đã không chi bất kỳ khoản ngân sách nào cho an ninh mạng và đang sử dụng các phần mềm lỗi thời trên hệ thống.

Ransomware là gì?

Ở những cuộc tấn công thường thấy, hacker sẽ gửi cho nạn nhân một email chứa nội dung ngụy trang như một địa chỉ web hoặc tệp đính kèm. Để vượt qua bức tường an ninh, tin tặc sẽ nén file dưới dạng .zip nên rất khó phát hiện.

Ransomware là loại mã độc khóa dữ liệu đòi tiền chuộc

Nạn nhân một khi đã nhấp chuột vào đó thì máy tính sẽ nhiễm mã độc. Ransomware tiến hành mã hóa các tệp tin, thư mục và ổ đĩa thiết bị, thậm chí toàn bộ hệ thống mạng được kết nối. “Người dùng và các tổ chức thường không biết mình vừa nhiễm phần mềm độc hại cho tới khi mất quyền truy cập dữ liệu và nhìn thấy thông báo đòi tiền chuộc trên màn hình,” FBI cho biết.

Yêu cầu từ tin tặc bao gồm chỉ dẫn cách để trả tiền chuộc, thường sẽ là dạng tiền ảo Bitcoin. Hồi tháng Hai năm ngoái, một bệnh viện ở Los Angeles, Mỹ đã phải trả khoản tiền chuộc tương đương 17.000 USD cho hacker để mở khóa hệ thống máy tính.

Giới chuyên gia nhận định, chủng WannaCry có thể “tiến hóa” thành những dạng khác. Một khi mã gốc của chúng được thay đổi, thế giới sẽ đứng trước nguy cơ bùng phát một cuộc tấn công mới nguy hiểm hơn.