Buffett cho rằng "Thật tệ nếu đi ngủ mà vẫn nghĩ về giá cổ phiếu" nhưng sẽ thật tuyệt nếu biết nghiền ngẫm 5 cuốn sách về đầu tư sau: Không vé số hay may mắn nào cả, tất cả phụ thuộc vào bạn!

"Chiếc túi mười gang" 

Kênh đầu tư chứng khoán ngày càng "hot" khi tháng 6 vừa qua có hơn 140.000 tài khoản mở mới. Xu hướng tăng giá kéo dài tạo ra cơ hội kiếm lợi nhuận cao trong thời gian ngắn đã thu hút thêm nhiều nhà đầu tư. 

Một số phiên điều chỉnh mạnh gần đây khiến không ít người ngỡ ngàng và lo ngại rằng thị trường chứng khoán có thể sẽ kết thúc chu kỳ tăng giá. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, trên thị trường này luôn có cơ hội, chỉ là trong từng thời điểm, số lượng cổ phiếu tăng giá nhiều hơn hay ít hơn số lượng cổ phiếu giảm giá. Vấn đề là nhà đầu tư cần lựa chọn cổ phiếu kỹ càng để đón lãi, tránh lỗ.

Trong cuốn sách "Trên đỉnh phố Wall", ông Peter Lynch - nhà quản lý tài chính hàng đầu ở Mỹ - cho rằng, không nhất thiết phải có khả năng dự đoán thị trường cổ phiếu mới có thể kiếm tiền từ cổ phiếu. 

Cổ phiếu không phải là chiếc vé số may mắn, mà mỗi cổ phiếu gắn liền với một công ty, chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp một phần công ty. Các công ty sẽ hoạt động tốt hơn hoặc tồi đi, khiến giá cổ phiếu biến động, đòi hỏi nhà đầu tư phải dành thời gian để nghiên cứu. 

Bên cạnh việc chia sẻ cách lựa chọn doanh nghiệp với 6 mức xếp hạng cho cổ phiếu, xác định thời điểm mua và bán hợp lý, ông Lynch cảnh báo nhà đầu tư cần thận trọng với một số cổ phiếu có mức độ rủi ro cao, trong đó có cổ phiếu mà người ta rỉ tai nhau. Cổ phiếu rỉ tai thường có ma lực thôi miên rất lớn, nơi mà "những tiếng xèo xèo ngon lành đến nỗi bạn không còn để ý rằng chẳng có một miếng thịt rán nào trong chảo".

Với cổ phiếu tốt, nhà đầu tư được khuyến nghị hãy nắm giữ nếu tình hình kinh doanh vẫn tốt đẹp, thu nhập tiếp tục tăng và các yếu tố cơ bản không thay đổi. Bởi lẽ, không có một giới hạn nhất định nào cho mức giá tối đa mà một cổ phiếu có thể đạt tới. Thành công của một công ty không phải là một yếu tố bất ngờ, nhưng những gì mà các cổ phiếu đem lại thì luôn nằm ngoài dự đoán, trở thành "chiếc túi mười gang thần kỳ". 

Không ít nhà đầu tư từng tiếc hùi hụi vì chốt lời sớm và ngược lại, duy trì nắm giữ những cổ phiếu giảm giá. Điều này giống như ngắt một bông hoa và tưới nước vào cỏ dại. Ông Lynch hướng dẫn cách tránh được các tình huống như vậy, đồng thời phân tích hệ số định giá P/E cao có thể là cơ hội đầu tư tốt hơn nhiều so với P/E thấp và chỉ ra 12 điều ngớ ngẩn nhất (và nguy hiểm nhất) mà nhiều người nói về giá cổ phiếu. 

Phân biệt rõ giá cả và giá trị

Một cuốn sách khác chia sẻ cách tìm được công ty tốt và xác định vùng giá mua hợp lý là "Phương pháp đầu tư Warren Buffett". Nhà đầu tư vĩ đại nhất thế giới này rất thận trọng khi "xuống tiền", chỉ mua cổ phiếu chiết khấu dưới giá trị thực, thường căn cứ vào giá trị sổ sách, nhưng từng trả giá gấp ba lần giá trị sổ sách cho một cổ phiếu và đây là một trong những thương vụ thành công lớn của ông. Warren Buffett cho rằng, mua một công ty tuyệt vời với giá tương đối còn tốt hơn là mua một công ty tương đối với giá tuyệt vời. 

Tuy nhiên, Buffett nhấn mạnh: "Giá cả là thứ bạn phải trả. Giá trị là thứ bạn thu được". Vì nhiều lý do, giá cổ phiếu thường dao động xung quanh giá trị của công ty. Các nhà đầu tư đưa ra quyết định dựa trên sự chênh lệch giữa giá cả và giá trị. Nếu giá của một cổ phiếu thấp hơn giá trị thực của nó thì các nhà đầu tư thông minh sẽ mua vào. Còn nếu giá cao hơn giá trị thực, nhà đầu tư sẽ bỏ qua. 

Hiện nay, mua cổ phiếu khi chênh lệch giữa giá cả và giá trị ở biên độ an toàn vẫn là nguyên tắc chỉ đường cho Warren Buffett, bảo vệ khỏi rủi ro sụt giá, đồng thời tạo cơ hội đem lại những khoản lợi lớn đột biến. 

Có người đặt câu hỏi, Buffett thành công như vậy mà tại sao nhiều nhà đầu tư khác vẫn coi trọng phương pháp của họ hơn? Thực ra, câu trả lời nằm trong suy nghĩ của mọi người về đầu tư. Trong khi Buffett nghiên cứu rất kỹ doanh nghiệp, hầu hết các nhà đầu tư tập trung vào giá chứng khoán, dành quá nhiều thời gian để xem xét, dự đoán sự thay đổi giá. 

Trong khi đó, xét một thời gian dài, thị giá của chứng khoán xấp xỉ với sự thay đổi giá trị của doanh nghiệp. Còn trong thời gian ngắn, thị giá có thể thấp hơn hoặc cao hơn so với giá trị của công ty vì nhiều lý do. Vấn đề ở đây là hầu hết các nhà đầu tư sử dụng sự thay đổi giá trong ngắn hạn để đánh giá sự thành công hay thất bại trong phương pháp đầu tư của họ. 

"Thật tệ nếu đi ngủ mà vẫn nghĩ về giá cổ phiếu. Chúng ta hãy nghĩ về giá trị và kết quả của công ty. Thị trường chứng khoán phục vụ bạn, chứ không hướng dẫn bạn", Buffett nói.

Làm giàu chậm mà chắc 

Một cuốn sách "gối đầu giường" khác về đầu tư là "Bước đi ngẫu nhiên trên phố Wall". 

Bước đi ngẫu nhiên là một quá trình trong đó người ta không thể dựa vào các hoạt động xảy ra trong quá khứ để phỏng đoán những bước đi hoặc phương hướng trong tương lai. Áp dụng trong thị trường chứng khoán, thuật ngữ này ám chỉ những thay đổi nhanh chóng và bất thường của giá cổ phiếu. Các dịch vụ tư vấn đầu tư, dự đoán lợi nhuận và mô hình biểu đồ phức tạp đều trở nên vô dụng. 

Các chuyên gia thị trường đã tự trang bị cho mình hai kỹ năng để đáp trả sự công kích của giới học thuật. Đó là kỹ năng phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật. 

Mặc dù một số người trong giới học thuật đồng tình với các chuyên gia rằng, ở một chừng mực nào đó, thị trường chứng khoán là có thể dự đoán được, nhưng cuộc chiến không khoan nhượng giữa hai bên vẫn tiếp diễn. Bởi lẽ, đối với giới học thuật, tiền góp vốn là tài sản chiếm hữu, còn đối với các chuyên gia, nó lại là phần thưởng. 

Cuốn sách hấp dẫn ở chỗ nó quy tụ tất cả những tình tiết của một vở kịch với đủ mọi cao trào, những được - mất, lẫn những ý kiến tranh cãi kinh điển về nguyên do của chúng, đồng thời đưa ra các lời khuyên đầu tư thiết thực. Lưu ý, cuốn sách này không dành cho giới đầu cơ, vì nếu có một phụ đề thì phụ đề hoàn hảo nhất có lẽ là "Cuốn sách dạy bạn làm giàu chậm mà chắc", với 4 quy tắc lựa chọn cổ phiếu thành công.

Làm chủ thị trường cổ phiếu

Với các nhà đầu cơ, "Chết vì chứng khoán" là một cuốn sách đã cầm lên rồi thì khó có thể bỏ xuống, dù tựa đề nghe thật buồn. Nội dung kể về Jesse Livermore - một nhà đầu cơ tài giỏi mà có lẽ đến nay chưa ai vượt qua được, với các bí mật về cách ông kiếm tiền. Livermore từng là một trong bảy nhà đầu tư tài chính giàu nhất thế giới mà tài sản của họ nhiều hơn cả Kho bạc Mỹ. Ông đã cố gắng làm những việc tưởng chừng không thể - thắng các cuộc chơi và làm chủ thị trường cổ phiếu. 

Trả lời câu hỏi của hai người con rằng, "tại sao có người chơi giỏi trên thị trường chứng khoán, còn những người khác lại bị trắng tay?", ông Livermore nói: "Với cám dỗ kiếm tiền dễ dàng và nhanh chóng, thị trường cổ phiếu khiến mọi người trở nên ngớ ngẩn và bất cẩn khi tiêu những đồng tiền mồ hôi nước mắt của họ. Nhà đầu tư không thành công là người bạn đồng hành với niềm hy vọng và hy vọng lên cao cùng với lòng tham khi người ta tham gia vào thị trường cổ phiếu. Hy vọng là một kỹ xảo quan trọng để tồn tại, nhưng hy vọng giống như sự ngu dốt, tính tham lam và sự sợ hãi, nó bóp méo lý trí con người. Thị trường cổ phiếu chỉ giao dịch với số liệu thực, với hiện thực và lý trí. Thị trường không bao giờ sai. Chỉ có người chơi nhầm lẫn...".

Livermore cho rằng, chẳng có gì mới trên Phố Wall hay trong đầu cơ chứng khoán. Những gì xảy ra trong quá khứ sẽ lặp lại trong tương lai. Đó là bởi bản chất con người không bao giờ thay đổi và cảm xúc con người luôn ảnh hưởng xấu đến trí tuệ của họ.

Các mẹo đầu tư

Cuốn sách "Boglehead hướng dẫn cách đầu tư" có phụ đề là "Các mẹo đầu tư dành cho người mới bắt đầu", không phải nhằm gia tăng sự chú ý của độc giả, mà thực sự hấp dẫn khi hướng dẫn cách đầu tư đúc kết những gì tinh túy nhất từ hàng ngàn bài viết trên chuyên trang đầu tư nổi tiếng Boglehead, được viết bằng sự quyến rũ, dí dỏm, rõ ràng và khiêm tốn. 

Nếu bạn đọc là một nhà đầu tư mới mẻ, chân ướt chân ráo bước vào thị trường cổ phiếu, thì đó là tin tốt. Nó có nghĩa là bạn đọc chưa từng có cơ hội phạm phải những sai lầm đầu tư ngu ngốc và tốn kém. Độc giả vẫn như tờ giấy trắng, hy vọng với những hiểu biết có được từ cuốn sách này, sẽ tránh được phần lớn, nếu không phải là tất cả, những cạm bẫy, đồng thời cảm thấy tự tin hơn nhiều khi đưa ra các quyết định đầu tư. 

Từ nhà đầu tư trẻ tuổi tới người đã về hưu, Boglehead hướng dẫn cách đầu tư với đầy ắp lời khuyên cả đơn giản lẫn tinh xảo, cung cấp rất nhiều kiến thức để bạn đọc đặt ra chiến lược đầu tư đúng đắn.

Phương pháp của các nhà đầu tư chứng khoán đại tài mang lại cơ hội thành công mà không phải mạo hiểm, ít nhất cũng tránh được việc giữ lại các lựa chọn sai lầm quá lâu, vốn tạo nên những nỗi đau không dễ chia sẻ, không dễ khỏa lấp. 

Tham khảo: Alpha Books