Buồn của nền kinh tế lớn thứ 2 châu Á: Đất nước khát hơn 11 triệu nhân lực nhưng người dân đổ xô đi “xuất khẩu lao động” vì kiếm được mức lương cao gấp 2, gấp 3

Xu hướng người trẻ Nhật ra nước ngoài lao động

Theo Ngân hàng Thế giới, Nhật Bản là quốc gia có dân số già thứ 2 trên thế giới, chỉ sau Monaco. Năm 2023, tỷ lệ sinh ở quốc gia này thấp hơn nhiều so với mức cần thiết để duy trì dân số. Điều này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến lực lượng lao động và các doanh nghiệp tại xứ sở Phù Tang. Số liệu của Teikoku Databank cho thấy trong nửa đầu năm nay, có đến 182 công ty Nhật Bản không thể vận hành hết công suất vì thiếu nhân lực, một con số kỷ lục chưa từng thấy.

Theo Reuters, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) hồi đầu tháng 7/2024 ước tính 5,91 triệu người nước ngoài sẽ làm việc tại Nhật Bản vào năm 2040, thiếu gần một triệu so với số cần thiết để duy trì mục tiêu tăng trưởng kinh tế trung bình mỗi năm 1,24%. Tương tự, báo cáo của Recruit Works Institute cũng cho thấy Nhật Bản sẽ thiếu 3,4 triệu lao động vào cuối thập niên 2020 và 11 triệu lao động vào năm 2040.

Dân số suy giảm và già hóa nhanh đã buộc một quốc gia vốn rất khép kín với người nhập cư như Nhật Bản phải tăng cường đón lao động nước ngoài vào làm việc. Thậm chí, các doanh nghiệp và chính quyền địa phương ở đây còn phải triển khai nhiều biện pháp để thu hút và giữ chân lao động nước ngoài ở lại làm việc.

Tuy nhiên trong bối cảnh đó, giới trẻ Nhật Bản lại đang có xu hướng ra nước ngoài để tìm việc trong những năm gần đây. Số liệu của GJJ, một công ty hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp ở nước ngoài đặt tại Tokyo, cho thấy tại Nhật Bản, những người tìm hiểu về làm việc ở nước ngoài trong năm 2022 cao hơn 1,5 lần so với năm 2021.

Trong số đó, Úc, Mỹ, Anh, Canada là những “miền đất hứa” được giới trẻ Nhật Bản lựa chọn. Số liệu cho thấy chỉ trong giai đoạn 2022-2023, gần 14.400 người Nhật đã được cấp visa vừa làm việc vừa du lịch ở Úc, cao nhất kể từ năm 2001. Các chuyên gia dự đoán nếu xu hướng này còn tiếp diễn, tuyển dụng lao động trẻ ở Nhật sẽ thêm khó khăn, nền kinh tế lớn thứ 2 châu Á cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Vì sao người trẻ Nhật Bản đổ xô đi “xuất khẩu lao động” ?

Không phải ngẫu nhiên mà giới trẻ Nhật Bản muốn ra nước ngoài làm việc mặc cho thị trường nội địa đang khát nhân lực trầm trọng. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

1. Quá “ngán” văn hóa công sở trong nước

Năng suất làm việc cũng như là kỷ luật trong công việc của người Nhật được cho là quy chuẩn để hình thành môi trường công sở vững mạnh, mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển công ty. Tuy nhiên theo SCMP, nhiều người trẻ Nhật Bản cho rằng văn hóa công sở của nước này họ đang quá lỗi thời, tạo ra nhiều áp lực và họ muốn đến các nước khác để cân bằng tốt hơn giữa cuộc sống và công việc.

2. Đi làm kết hợp với du lịch

Sự gia tăng số lượng thị thực làm việc trong kỳ nghỉ cũng là một lý do dẫn đến xu hướng chọn sinh sống ở nước ngoài rộng lớn hơn của người dân Nhật Bản.

Theo báo chí phương tây, sau đại dịch Covid-19, hàng loạt các nền kinh tế như Anh, Canada, New Zealand đã nới lỏng visa trở lại. Điều này đã thu hút lượng lớn lao động nhập cư từ Nhật Bản đến làm việc kết hợp với du lịch tại những quốc gia này.

Theo các khảo sát, Úc là điểm đến ưa thích của người Nhật vì xứ sở chuột túi được đánh giá là nơi an toàn, có múi giờ tương tự Nhật Bản. Đặc biệt, gần đây, quốc gia này cũng nới lỏng các quy định cho phép người có thị thực lao động kết hợp kỳ nghỉ làm việc hơn 6 tháng cho người sử dụng lao động trong một số ngành nhất định.

3. Lương cao hơn

Đồng lương ở nước ngoài cao hơn chính là nguyên nhân chính đã thúc đẩy nhiều người trẻ Nhật Bản rời đất nước để làm việc. Theo đó, lạm phát ở Nhật Bản đang ở mức cao trong nhiều thập niên qua trong khi đó mức lương của họ thì không có nhiều thay đổi. Để đối phó với tình hình này, người dân bắt đầu phải tiết kiệm nhiều hơn trước cơn bão tăng giá nhưng điều này không thực sự hiệu quả. Vì vậy, họ đã chọn đến những “miền đất xanh hơn” để có thể cải thiện thu nhập.

Theo dữ liệu mới nhất từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, vào năm 2022, mức lương trung bình hàng năm ở Nhật Bản là 41.509 USD. Trong khi đó, con số này ở Úc là 59.408 USD và ở Mỹ là 77.463 USD. Chính khoảng cách tiền lương ngày càng gia tăng ở các quốc gia phát triển đã khiến nhiều người Nhật Bản cân nhắc việc tìm kiếm công việc ở nước ngoài.

(Tổng hợp: Nikkei, Reuters,WSJ...)