Các ông lớn dầu mỏ đang phải gánh khối nợ kỷ lục 184 tỷ USD

Exxon, Shell, BP và Chevron là những công ty xăng dầu lớn nhất thế giới. Với bối cảnh giá dầu sụt giảm trong 2 năm, kết hợp những gã khổng lồ này lại thì con số nợ thuần của họ có thể lên đến 184 tỷ USD, tăng gấp đôi so với mức nợ năm 2014 khi giá dầu chạm đáy tại mức 27 USD/thùng. Hiện giá dầu thô đã tăng đáng kể trở lại, nhưng vẫn loanh quang mức 50 USD.

Mức nợ ngày càng tăng cao là tiếng chuông cảnh tỉnh cho ngành công nghiệp dầu mỏ cần có những biện pháp để thích nghi hơn. Chỉ mới một thập kỷ trước, bốn công ty này đã phải điều trần trước Quốc hội Mỹ để giải thích con số lợi nhuận khổng lồ mà trời ban cho. Bây giờ, họ đang phải đối mặt với thách thức không thể trang trải chi phí với dòng tiền thông thường.

Nợ tăng đẩy tỷ lệ nợ ròng trên vốn chủ sở hữu lên mức cao nhất trong năm nay. Điều này ảnh hưởng đến bảng xếp hạng tín nhiệm được đưa ra bởi các cơ quan tín dụng. Bằng chứng là S&P đã hạ bậc tín nhiệm Shell, Chevron, Exxon và BP, mặc dù tất cả họ vẫn được đánh giá cao.

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu của Shell là 28% và giám đốc tài chính của hãng, Simon Henry cho biết tháng trước nó thậm chí chạm mức “nguy hiểm” là 30%. Tương tự, hãng BP là trên 25%, trong khi của Chevron là 20% và Exxon là khoảng 18%.

Năm 2012, tỷ lệ của Sell chỉ là 10% và Exxon là 1,2%. Vào năm 2005, khi giá dầu leo thang đều đặn, Exxon không có nợ và lợi nhuận sau thuế quá cao đến mức mà giám đốc điều hành của hãng cùng những vị giám đốc của các công ty dầu mỏ lớn khác đã phải điều trần trước Thượng viện Hoa Kỳ giải thích về con số “lợi nhuận trời cho”.

Phần lớn các khoản nợ mới là đến từ việc các hãng dầu phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Ví dụ, Exxon phát hành trái phiếu trị giá 12 tỷ USD trong tháng Hai. Chỉ hai tháng sau, hãng đã bị hạ bậc tín nhiệm bởi S&P Global Ratings, đánh mất mức cao nhất trong thang xếp hạng tín dụng là AAA mà công ty đã nắm giữ từ năm 1930.

Các hãng dầu mỏ đang vay nợ nhiều hơn khi giá dầu thô thấp

Cổ đông lo lắng

Giám đốc điều hành của các công ty xăng dầu hàng đầu thế giới đảm bảo với các nhà đầu tư rằng họ sẽ kiếm ra đủ lượng tiền mặt trong năm 2017 để chi trả cổ tức và các khoản đầu tư mới. Tuy vậy, một số cổ đông của hãng vẫn hoài nghi. Vì trong nửa đầu năm 2016, các công ty đã không hoàn thành mục tiêu trong ngắn hạn là 40 tỷ USD.

“Những gã khổng lồ này sẽ không thể duy trì trả cổ tức nếu giá dầu vẫn ở mức từ 50USD đến 60USD”, Michael Hulme, nhà quản lý 550 triệu USD tại quỹ Carmignac Commodities có danh mục nắm giữ cổ phần tại Shell và Exxon cho biết.

Các khoản nợ thì đang chồng chất lên mặc dù hàng trăm triệu USD đã được cắt giảm cho các dự án mới và hoạt động kinh doanh hiện tại để ưu tiên cho việc thanh toán các khoản vay.

Vào năm ngoái, bộ tứ này đã chi ra hơn 100% lợi nhuận cho việc trả cổ tức. Nhưng năm nay, vấn đề đang diễn biến tồi tệ. Trong thời gian từ tháng Tư đến tháng Sáu, Exxon đã trả 3,1 tỷ USD cho cổ tức, nhưng với thu nhập ròng hiện tại ở mức 1,7 tỷ USD, mức trả cổ tức như năm ngoái sẽ khó có thể được duy trì.

Với hãng Sell, công ty này đã trả 1,26 tỷ USD lãi suất mà mình vay trong nửa đầu năm 2016, tăng mạnh so với mức 726 triệu cùng kỳ. Theo nghĩa vụ bắt buộc, việc thanh toán các khoản vay đến hạn sẽ được ưu tiên so với trả cổ tức.

“Họ chỉ là không đủ tiền để chi tiêu thúc đẩy sản xuất”, Jonathan Waghorn quản lý quỹ London at Guinness Atkinson Asset với danh mục 400 triệu USD đầu tư vào các cổ phiếu ngành năng lượng, bao gồm cả Exxon, BP, Chevron và Shell cho biết.

Để trấn an các nhà đầu tư, các công ty dầu mỏ cho biết họ có nhiều biện pháp để thanh toán nợ, bao gồm cả việc bán tài sản cũng như tiếp tục cắt giảm chi phí hoạt động. Ngoài ra, nếu không thể trả cổ tức bằng tiền mặt, các công ty này dự định sẽ trả bằng cổ phiếu được phát hành thêm. Yếu tố lãi suất vay thấp kỷ lục trong quãng thời gian này cũng phần nào xoa dịu sự khó khăn.

Bộ tứ này cũng thông báo các cổ đông đừng nên quá lo lắng, vì khoản nợ này chỉ là tạm thời khi công ty đang trong giai đoạn tái cơ cấu và nợ sẽ giảm khi giá dầu tăng.

"Chúng tôi đang ở một giai đoạn chuyển tiếp trong năm 2016," Giám đốc điều hành Shell, Ben van Beurden nói trong nổ lực trấn an các cổ đông. Trong báo cáo thu nhập vào tháng trước, công ty cho biết nợ ròng hơn 75 tỷ USD vào cuối quý II, phần lớn là do chi phí mua lại hãng BG Group PLC. Hãng BP thì cho biết họ hy vọng sẽ có thể trả tiền cho các hoạt động kinh doanh, thực hiện các vụ đầu tư mới và trả cổ tức với giá dầu từ 50 đến 55USD vào năm tới.

Tuy nhiên các nhà phân tích và nhà đầu tư vẫn khó có thể yên tâm. Họ cho rằng khủng hoảng giá dầu sẽ làm cho các công ty dầu lửa gặp khó khăn hơn bao giờ hết để gia tăng lợi nhuận, chưa kể phải bán tài sản để có tiền mặt trả nợ. Ngay cả khi bộ phận lọc dầu mang lại lợi nhuận bội thu cho các công ty – bộ phận có xu hướng tăng trưởng khi giá dầu thấp – thì viễn cảnh cũng là ảm đạm một khi thị trường xăng dầu làm xói mòn giá nhiên liệu.

Còn việc phát hành thêm cổ phiếu cho các cổ đông cũng chỉ là cách giải quyết bất đắc dĩ trong bối cảnh buộc trả cổ tức. Vì hành động này cũng giống như lưu trữ cổ tức trong tương lai, cuối cùng công ty vẫn phải thanh toán không sớm thì muộn.

Tuy nhiên, ngàng xăng dầu vẫn luôn hấp dẫn trong mắt giới đầu tư. Không một ngành công nghiệp nào có sức ảnh hưởng lớn như xăng dầu bởi nó có thể giúp vận hành bộ máy kinh tế của cả thế giới.

Một số quỹ đầu tư nhìn nhận rằng cả BP, Shell, Exxon và Chevron đủ lớn để vượt qua các vấn đề khó khăn ít nhất là các năm tiếp theo. Qũy Wilmington Trust đã giảm cổ phần trong các công ty năng lượng mà trông có rẻ rủi ro, nhưng vẫn đầu tư vào BP, Chevron và Shell.

“Họ rất lớn, có thể đa dạng hóa và có nhiều đòn bẩy để và kéo để cũng cố mức độ tín nhiệm của mình”, Wilmer Stith, quản lý danh mục 73 tỷ USD tại quỹ Wilmington Trust cho biết.

Một thời gian dài giá dầu dưới 40USD sẽ là thách thức mà có thể các công ty sẽ cắt giảm cổ tức. Trong tuần này, Goldman Sachs báo cáo dự kiến giá dầu sẽ loanh quanh mức giữa 45 đến 50USD/thùng trong nhiều năm tiếp theo.

"Câu hỏi đặt ra là, họ có thể thông qua trong năm nay và năm tới mà không làm một cái gì đó cực đoan như cắt cổ tức?" Iain Reid, chuyên gia phân tích dầu cao cấp tại Macquarie Capital cho biết.

Trước tình hình trên, giám đốc điều hành Exxon, Rex Tillerson đã hứa hẹn với các nhà đầu tư rằng Exxon vẫn cam kết trả cổ tức. Tuy nhiên, Rex cũng không loại trừ khả năng vay mượn thêm.

Trong tháng bảy, Exxon đã bỏ ra 2,5 tỷ USD để thâu tóm InterOil Corp, một công ty nhỏ tập trung vào xuất khẩu khí đốt ở Papua New Guinea

Xuyên suốt chiều dài lịch sử 34 năm liên tiếp, Exxon đã luôn tăng mức chi trả cổ tức cho cổ đông. Nhưng với giá dầu xuống thấp trong nhũng năm gần đây, duy trì trả cổ tức tăng đều đặn là điều không thể.