Các trung tâm kinh tế biển sẽ tạo đà cất cánh cho miền Trung?

Xây dựng các trung tâm kinh tế biển mạnh

Theo Đề án phát triển cụm liên kết ngành kinh tế biển gắn với xây dựng các trung tâm kinh tế biển mạnh thời kỳ đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cả nước có 7 cụm liên kết.

Trong đó, cụm liên kết ngành kinh tế biển ở Trung Trung Bộ (thuộc vùng biển và ven biển Quảng Trị - Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam - Quảng Ngãi) với khu vực trọng điểm phát triển ở Đà Nẵng - Thừa Thiên Huế sẽ phát triển, gắn với xây dựng thành trung tâm kinh tế biển mạnh có tầm quốc tế hàng đầu ở Đông Nam Á.

Cụm liên kết ngành kinh tế biển ở Trung Trung Bộ sẽ hình thành cảng biển container trung chuyển trong nước, quốc tế và cảng biển du lịch; vận tải biển quốc tế, trong nước và các dịch vụ gắn với cảng biển, trung tâm là khu cảng biển Liên Chiểu - Tiên Sa - Chân Mây.

Đồng thời, các khu đô thị cảng biển quốc tế, khu khoa học công nghệ, đào tạo nhân lực kỹ thuật ngành kinh tế biển, khu thương mại, khu trung tâm giao dịch tài chính quốc tế sẽ được hình thành ở vùng TP. Đà Nẵng - TP. Huế - Khu kinh tế Chân Mây, phát triển thành trung tâm dịch vụ cảng biển, khoa học công nghệ, đào tạo, thương mại, tài chính tài quốc tế cao…

Đề án cũng đặt mục tiêu phát triển cụm liên kết ngành kinh tế biển ở Nam Trung Bộ (thuộc vùng biển và ven biển Bình Định - Phú Yên - Ninh Thuận), với khu vực trọng điểm phát triển ở Khánh Hòa - Nam Phú Yên, gắn với việc xây dựng thành trung tâm kinh tế biển mạnh có tầm quốc tế cao ở Đông Nam Á.

Tại khu vực này, các ngành, lĩnh vực ưu tiên phát triển như: cảng biển tổng hợp trung chuyển hàng hóa trong nước, quốc tế và cảng chuyên dụng phục vụ du lịch, quốc phòng với trung tâm là khu vực cảng biển Vân Phong - Cam Ranh, kết hợp với cảng Quy Nhơn; dịch vụ hậu cầu cảng biển, hàng hải và dịch vụ logistics quốc tế, hình thành đô thị dịch vụ cảng biển quốc tế gắn với cảng Vân Phong, Cam Ranh.

Cùng với đó, sẽ phát triển các dịch vụ khoa học công nghệ có tầm quốc tế về nghiên cứu biển, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái biển, dịch vụ đào tạo nhân lực khoa học kỹ thuật về lĩnh vực biển, hàng hải, hình thành khu khoa học công nghệ biển, trung tâm nghiên cứu biển quốc gia ở Khánh Hòa…

Giờ đây, các ngành kinh tế ven biển miền Trung không còn dừng lại ở dạng tiềm năng, mà đã mở toang cánh cửa thu hút dòng vốn đổ về. Để có được điều này, điều đầu tiên phải kể đến từ cơ chế, chính sách.

Tại Kỳ họp thứ ba, khóa XV ngày 16/6/2022, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết số 55/2022/QH15 (Nghị quyết số 55) về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa.

Theo ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, các cơ chế, chính sách đặc thù cho Khu kinh tế Vân Phong tại Nghị quyết số 55 sẽ tạo điều kiện cho tỉnh Khánh Hòa có thể thu hút được sự tham gia của các nhà đầu tư chiến lược, tạo hiệu ứng "mỏ neo" giúp khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển của Khu kinh tế Vân Phong.

Đồng thời, Nghị quyết số 55 còn giúp địa phương sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân để thực hiện các nhiệm vụ xây dựng Khu kinh tế Vân Phong trở thành động lực phát triển kinh tế của tỉnh Khánh Hòa và khu vực Nam Trung Bộ theo đúng tinh thần tại Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

"Sau khi các cơ chế chính sách đặc thù được áp dụng và triển khai, trong tương lai không xa, Khu kinh tế Vân Phong có thể hướng tới việc trở thành hình mẫu về phát triển kinh tế biển, có thể phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh, thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước, trở thành một trong những trung tâm kinh tế biển hiện đại, phát triển đột phá của tỉnh và khu vực", ông Tuân nhìn nhận.

Hiện, Khánh Hòa ghi nhận nhiều "đại bàng" đề xuất ý tưởng đầu tư tại Khu kinh tế Vân Phong với nhiều ngành nghề đa dạng, trong đó có nhiều ngành, lĩnh vực phát triển mạnh dựa trên thế mạnh, tiềm năng hiện có, như: lọc hóa dầu, kho cảng nhập khí hóa lỏng, sản xuất năng lượng sạch, khu cảng tổng hợp và trung chuyển quốc tế, khu đô thị biển cao cấp, khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp…

Cánh đồng điện gió trên địa bàn tỉnh Bình Định. Ảnh: P.L

Năng lượng tái tạo và hạ tầng logistic

Mới đây, tại Hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung bộ và duyên hải Trung bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư vùng, Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Quý Kiên cho hay, Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung bộ có nhiều lợi thế để đón trước các xu thế phát triển của thời đại.

Cụ thể, chuyển đổi xanh, giảm phát thải dựa trên khai thác tài nguyên gió với mật độ năng lượng khoảng 400 - 600 W/m2, năng lượng sóng 20 - 30 kW/m; đặc biệt là đón dòng vốn 15,5 tỷ USD mà các đối tác cam kết hỗ trợ Việt Nam phát triển năng lượng tái tạo, giúp Việt Nam hòa nhập với các "luật chơi mới" về tăng trưởng xanh toàn cầu.

Đồng thời, xây dựng kinh tế hướng biển với tiềm năng về hàng hải, du lịch, các nguồn tài nguyên, khoáng sản biển sâu, hải sản… dựa trên kinh tế biển xanh và quản trị biển, đại dương bền vững; kết nối mở cửa, hội nhập với quốc tế thông qua vành đai Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương (tuyến hàng hải thứ 2 thế giới) và tiểu vùng Mê Kông - ASEAN để thu hút nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước, tạo động lực phát triển…

Bên cạnh thời cơ và thuận lợi, Thứ trưởng Bộ TN&MT cho rằng, miền Trung đang đối diện nhiều khó khăn do điều kiện khí hậu khắc nghiệt, các loại hình thiên tai xảy ra, nguồn nước vừa thiếu vừa thừa do biến đổi khí hậu; xung đột về môi trường giữa phát triển các ngành du lịch, công nghiệp, khai thác và nuôi trồng thủy sản…

Để đưa vùng khu vực miền Trung phát triển, Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Quý Kiên cho rằng, cần tập trung phát triển nền kinh tế biển xanh, mở cửa hướng ra biển, hình thành các ngành kinh tế mũi nhọn như du lịch biển, hàng hải, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học biển.

"Ngay từ bây giờ cần triển khai kế hoạch phát triển các trung tâm điện gió, hydrogen xanh để tận dụng hỗ trợ 15,5 tỷ USD theo cam kết của các đối tác phát triển. Miền Trung sẽ là địa bàn trọng điểm, lợi thế để đón dòng vốn hỗ trợ và đầu tư. Cho đến nay đã có hơn 50 nhà đầu tư đề nghị khảo sát để đầu tư", ông Kiên cho hay.

Theo Thứ trưởng Bộ TN&MT, khu vực miền Trung cần phát triển hệ thống cảng biển logistics liên vùng, quốc tế với trung tâm là khu cảng biển Vũng Áng - Cửa Lò, khu cảng biển Liên Chiểu - Tiên Sa - Chân Mây, Vân Phong - Cam Ranh, kết hợp với cảng Quy Nhơn.

Đồng thời, các địa phương cần phát triển kết cấu hạ tầng đa mục tiêu, đồng bộ, mạng lưới giao thông kết nối chiến lược Bắc - Nam, Đông - Tây với các vùng trong nước và quốc tế.

Ngoài ra, khu vực này cần hình thành các trung tâm du lịch nghỉ dưỡng ở hành lang Nam Thanh Hóa - Bắc Nghệ An, Nam Nghệ An - Bắc Hà Tĩnh; phát triển trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng biển và du lịch di sản tại Quảng Bình, Nam Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng - Bắc Quảng Nam, Nha Trang, Quy Nhơn, Ninh Thuận, Bình Thuận và phát triển các trung tâm du lịch đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị), Cù Lao Chàm (Quảng Nam), Lý Sơn (Quảng Ngãi), Trường Sa (Khánh Hòa)…