Cách nuôi dạy tỷ phú mà cha của Bill Gates đã áp dụng với ông

Trong một buổi phỏng vấn với Forbes, cha của Bill Gates là William Henry Gates II (Bill Gates Sr.) đã chia sẻ điều ấy.

Bill là đứa trẻ như thế nào?

Bill Gates Sr.: Bill thích đọc mọi loại sách – bách khoa toàn thư, khoa học viễn tưởng, v.v. Tôi rất thích thú khi thấy con mình ham đọc đến thế, nhưng nó đọc nhiều đến mức mẹ của Bill và tôi phải đặt ra quy định: không được vừa đọc sách vừa ăn tối.

Bill có bao giờ nói muốn làm gì hay muốn trở thành người thế nào khi lớn lên không?

Bill Gates Sr.: Trong một bài tập về nhà hồi lớp năm, Bill phải điền vào một bảng câu hỏi về việc nó muốn làm gì khi trưởng thành. Bảng gồm danh sách nhiều nghề nghiệp – như bác sĩ, lính cứu hỏa và cao bồi – với những ô đánh dấu bên cạnh. Các học sinh sẽ chọn nghề có sẵn trong danh sách. Mặc dù Bill có đánh vào ô "phi hành gia," nhưng nó còn vẽ thêm một ô khác, đánh dấu vào đó và viết "nhà khoa học."

Lúc lớn, nó rất tò mò muốn biết thế giới vận hành ra sao, và nó có những ý tưởng riêng độc đáo về kinh doanh, cuộc sống, các vấn đề quốc tế và những gì có thể xảy ra trong tương lai. Lúc ấy, thật khó có thể tưởng tượng là thằng bé hay tranh cãi ngồi bên kia bàn ăn một ngày nào đó trở thành sếp của tôi, nhưng mà đúng thế thật.

Bill Gates quan tâm đến máy tính lần đầu tiên là khi nào?

Bill Gates Sr.: Rất sớm. Một cơ hội xuất hiện ở trường học khi các bà mẹ góp tiền trả cho một thiết bị kết nối với một máy vi tính qua đường dây điện thoại. Mục đích ban đầu là để giáo viên dùng, song họ làm sai vài lần và thấy sợ cái máy. Bill thuộc nhóm các học sinh toán được phép sử dụng hệ thống và tìm hiểu nó hoạt động ra sao. Đến khoảng 13 tuổi, nó đã ghiền (máy tính) lắm rồi.

Bill Gates có làm công việc gì trước khi học đại học không?

Bill Gates Sr.: Khi còn là học sinh năm cuối trung học, Bill nghỉ học một thời gian để đi làm lập trình tại một nhà máy điện ở North Bonneville, Washington. Mẹ của Bill và tôi nói chuyện với vị hiệu trưởng trường, và chúng tôi nhất trí rằng công việc này là một cách thực tế để vận dụng kỹ năng và sở thích của Bill. Tôi nhớ Bill đã kể tôi nghe rằng nó và Paul Allen, làm chung với nó ở đó, thức cả đêm để lập trình cho hệ thống quản lý lưới điện.

Ông nghĩ gì khi Bill cho biết sẽ bỏ học Harvard?

Bill Gates Sr.: Tôi không thể nói là mình không lo lắng. Nhưng đến lúc đó, tôi không còn vai trò gì nhiều trong những quyết định như thế. Nó có suy nghĩ riêng về con đường giúp nó đạt được mục tiêu của mình – chưa kể doanh nghiệp máy tính nó thành lập cùng Paul Allen lại rất cần nó. Bỏ học đại học giữa chừng không phải là điều tôi và vợ dự tính cho bất cứ đứa con nào, nhưng Bill có vẻ biết rõ nó đang làm gì.

Ông đóng vai trò quan trọng trong công tác thiện nguyện của Bill. Chuyện đó diễn ra như thế nào?

Bill Gates Sr.: Bà vợ quá cố Mary của tôi là một người tin tưởng sâu đậm một tư tưởng trong kinh Phúc âm Luca: "Ai được ban cho nhiều, thì cũng phải cho đi nhiều." Ngay từ đầu, bà ấy đã gieo mầm tư tưởng này như một giá trị quan trọng trong gia đình chúng tôi.

Khi tài sản của Bill và Melinda ngày một tăng từ Microsoft, hai đứa bắt đầu nhận nhiều lá thư từ các tổ chức phi lợi nhuận trong khu vực Seattle, hỏi xin đóng góp từ thiện. Nhưng vào những ngày đó, thật khó để chúng dành thời gian cho công việc này bởi chăm lo cho gia đình và điều hành Microsoft đã chiếm hết thời gian, và vận hành một quỹ từ thiện tư nhân không phải việc đơn giản.

Bill và Melinda lên kế hoạch chỉ hoạt động thiện nguyện nghiêm túc sau khi Bill nghỉ hưu tại Microsoft. Điều này thay đổi sau khi Mary yếu đi vì bệnh ung thư và qua đời vào năm 1994, còn tôi thì nghỉ việc trong ngành luật.

Vài tháng sau, trong lúc chúng tôi đang xếp hàng chờ xem một bộ phim, tôi đề nghị với Bill và Melinda rằng với sự thay đổi trong cuộc sống của tôi, có lẽ tôi có thể giúp cho các hoạt động từ thiện của hai đứa. Tôi nghĩ đây sẽ là công việc sau nghỉ hưu lý thú với mình và cũng là điều tốt cho hai đứa nếu tôi xem xét yêu cầu xin tiền và gửi tiền đi. Tôi gọi cho Bill khoảng một tuần sau để bàn tiếp và nó bảo: "Bố này, chúng con đã quyết định sẽ lập một quỹ với 100 triệu đô la Mỹ." Tôi sững sờ trong sung sướng. Không lâu sau đó, tôi viết tấm ngân phiếu đầu tiên: 80 ngàn đô la Mỹ cho một chương trình ung thư ở địa phương.