Cách vận hành của xã hội tiêm vaccine Covid-19 ở Israel: Lời cảnh tỉnh đáng sợ cho thế giới?

Israel kích hoạt hệ thống "thẻ xanh"

Các sáng kiến mới của chính phủ và doanh nghiệp đang di chuyển theo hướng một hệ thống, 2 cách đối xử đối với những người đã được tiêm chủng vaccine Covid-19 và những người chưa được tiêm chủng, đặt ra những câu hỏi về luật pháp và các vấn đề liên quan đến đạo đức.

Ảnh: AP

Israel là quốc gia đi đầu trong chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 trên thế giới - tiêm ít nhất một liều cho gần một nửa dân số của mình. Giờ đây, việc triển khai nhanh chóng vaccine Covid-19 đang biến đất nước này thành một thí nghiệm trực tiếp để thế giới quan sát được cách thiết lập các quy tắc trong xã hội đã được tiêm chủng vaccine - đặt ra những câu hỏi hóc búa về quyền, nghĩa vụ và những điều tốt đẹp hơn.

Tuần này, nội các của Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã bỏ phiếu thông qua việc mở cửa các trung tâm mua sắm và bảo tàng cho công chúng, duy trì các quy tắc giãn cách xã hội và bắt buộc đeo khẩu trang. Lần đầu tiên sau nhiều tháng, các phòng tập thể dục, các sự kiện văn hóa và thể thao, khách sạn và bể bơi cũng sẽ mở cửa trở lại, tuy nhiên sẽ chỉ phục vụ một số đối tượng.

Bắt đầu từ ngày 21/2, Israel sẽ kích hoạt hệ thống "thẻ xanh" có nghĩa: chỉ những người đã được tiêm chủng đầy đủ mới được phép tham gia vào các hoạt động giải trí. Đây vừa là động lực, lại vừa là thách thức mà chính phủ nước này áp dụng cho người dân. Hai tuần nữa, các nhà hàng, địa điểm tổ chức sự kiện sẽ được phép hoạt động trở lại nếu áp dụng các quy tắc trên. Khách hàng và người tham dự sẽ phải mang theo giấy chứng nhận tiêm chủng vaccine Covid-19 có mã QR.

Israel là một trong những quốc gia đầu tiên đối mặt với một loạt những câu hỏi về đạo đức và pháp lý khi cố gắng cân bằng các bước để hướng tới khôi phục lại cuộc sống và những vấn đề nhạy cảm như sự an toàn của xã hội, phân biệt đối xử, quyền được tự do lựa chọn và quyền riêng tư.

"Việc tiêm chủng vaccine là một trách nhiệm đạo đức. Đó là một phần trách nhiệm chung của chúng ta. Ai không tiêm vaccine Covid-19 sẽ bị bỏ lại phía sau," Bộ trưởng Y tế Israel Yuli Edeistein nói.

Lời cảnh tỉnh cho phần còn lại của thế giới

Cuộc tranh luận xoay quanh Israel cũng đang lan rộng trên khắp các khu vực khác trên thế giới. Kế hoạch khôi phục chuyện đi lại cho những người có "thẻ xanh" - những người đã được tiêm phòng, làm dấy lên những cảnh báo về sự chênh lệch ngày càng tăng giữa các quốc gia giàu được tiêm phòng và những quốc gia nghèo chưa được tiêm phòng vaccine Covid-19.

Chính phủ Israel muốn đưa đất nước thoát khỏi tình trạng phong tỏa, tránh một làn làn sóng lây nhiễm mới. Một trung tâm mua sắm đã mở cửa vào tuần trước cho những khách hàng có thể chứng minh rằng họ đã được tiêm vaccine hoặc đã bình phục từ Covid-19.

Tại thành phố Karmiel, thị trưởng cũng đưa ra quyết định tương tự là mở cửa cho các hoạt động kinh doanh. Văn phòng của ông bắt đầu xử lý các yêu cầu từ những người sử dụng lao động có thể xác minh rằng tất cả nhân viên của họ đã nhận đủ 2 liều vaccine cần thiết hoặc đã khỏi bệnh.

Ở các thành phố khác, các thị trưởng muốn cấm các giáo viên chưa được tiêm phòng vaccine Covid-19 tới lớp trong khi một số chủ khách sạn đe dọa sa thải những nhân viên chưa được tiêm phòng.

Tiến sĩ Maya Peled Raz, chuyên gia về luật sức khỏe và đạo đức tại Đại học Haifa đã lên tiếng bảo vệ một số giới hạn về quyền tự do cá nhân vì lợi ích của cộng đồng. Bà cho hay, chủ lao động không thể ép buộc nhân viên đi tiêm chủng, nhưng họ có thể chỉ sử dụng những công nhân đã được tiêm phòng Covid-19 bởi nếu không làm như vậy, doanh nghiệp của họ sẽ bị ảnh hưởng.

"Điều đó có thể gây ra một số thiệt hại đối với quyền cá nhân, nhưng không phải lúc nào sự xâm phạm quyền cá nhân này cũng bị cấm nếu nó được cân bằng và hợp pháp nhằm đạt được mục tiêu xứng đáng. Đó là lựa chọn của bạn," bà nhắc tới những hoạt động giải trí "Nếu bạn tiêm phòng, bạn có thể tham gia các hoạt động. Nếu không, chúng tôi không thể để bạn gây nguy hiểm cho người khác."