Căn bệnh phổi nguy hiểm có thể gây tử vong vì không thể chữa khỏi: Nhóm người có nguy cơ cao

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là bệnh gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là bệnh phổi nguy hiểm đến tính mạng, gây khó thở và dễ chuyển biến nặng hơn và gây ra bệnh nặng.

Báo cáo Nghiên cứu Gánh nặng Bệnh tật Toàn cầu chỉ ra rằng trong năm 2016, có 251 triệu trường hợp mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trên toàn thế giới.

Năm 2015, ước tính có khoảng 3,17 triệu người chết vì bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trên toàn cầu, tương đương với 5% tổng số ca tử vong trên toàn thế giới trong cùng một năm.

Hơn 90% trường hợp tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Nguyên nhân chính của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là do tiếp xúc với khói thuốc (hút thuốc lá chủ động hoặc hút thuốc lá thụ động).

Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời, khói bụi nghề nghiệp.

Tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà ảnh hưởng đến thai nhi và là một yếu tố nguy cơ của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trong tương lai.

Một số trường hợp mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là do hen suyễn mãn tính.

Ở nhiều nước, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể gia tăng trong vài năm tới do tỷ lệ hút thuốc cao và dân số già.

Nhiều trường hợp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể được ngăn ngừa bằng cách tránh hút thuốc hoặc bỏ thuốc càng sớm càng tốt. Do đó, các quốc gia phải thông qua "Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá" và thực hiện gói biện pháp MPOWER để đưa việc không hút thuốc trở thành quy chuẩn toàn cầu.

Không có cách chữa khỏi bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhưng điều trị có thể làm giảm các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ tử vong.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là một bệnh phổi được đặc trưng bởi sự giảm lưu lượng khí liên tục. Các triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là suy giảm dần và khó thở kéo dài khi gắng sức, cuối cùng dẫn đến thở khò khè khi nghỉ ngơi.

Căn bệnh này thường không được chẩn đoán chính xác và có thể đe dọa tính mạng. Các thuật ngữ phổ biến hơn "viêm phế quản mãn tính" và "khí phế thũng" thường được sử dụng nói về căn bệnh này.

Các yếu tố rủi ro

Nguyên nhân chính của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là do tiếp xúc với khói thuốc (kể cả khói thuốc hoặc hút thuốc lá thụ động). Các yếu tố rủi ro khác bao gồm:

Ô nhiễm không khí trong nhà (chẳng hạn như nhiên liệu rắn/hóa thạch được sử dụng để nấu ăn và sưởi ấm);

Ô nhiễm không khí ngoài trời;

Bụi nghề nghiệp và hóa chất (hơi, chất kích thích và khói);

Nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên trong thời thơ ấu.

Nhiều trường hợp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể phòng ngừa được. Việc thực hiện đầy đủ "Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá" sẽ làm giảm tỷ lệ hút thuốc và gánh nặng toàn cầu của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.

Ai có nguy cơ?

Có một thời, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính phổ biến hơn ở nam giới. Nhưng do phụ nữ ở các nước thu nhập cao có tỷ lệ hút thuốc tương đối cao và phụ nữ ở các nước thu nhập thấp có nguy cơ tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà cao hơn (chẳng hạn như nhiên liệu rắn được sử dụng để nấu ăn và sưởi ấm), căn bệnh này hiện ảnh hưởng đến nam giới và phụ nữ với tỉ lệ gần như giống nhau.

Hơn 90% trường hợp tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Ở đó, các chiến lược phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả không phải lúc nào cũng được thực hiện hoặc sử dụng.

Triệu chứng bệnh

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính phát triển chậm và thường biểu hiện rõ ràng sau 40 hoặc 50 tuổi. Các triệu chứng phổ biến nhất của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là khó thở (hoặc "cần không khí"), ho mãn tính và có nhiều đờm (chất nhầy).

Khi tình trạng tồi tệ hơn, các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như đi bộ lên một đoạn cầu thang ngắn hoặc xách va li, hoặc thậm chí các hoạt động thường ngày, có thể trở nên rất khó khăn.

Bệnh nhân cũng thường cảm thấy các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn, đó là khó thở dữ dội, ho và có nhiều đờm kéo dài trong vài ngày đến vài tuần.

Khi bị bệnh, các hoạt động có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến việc phải đi cấp cứu (kể cả nhập viện), thậm chí có khi tử vong.

Chẩn đoán và điều trị

Những người gặp phải các triệu chứng trên thường được nghi ngờ là mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, điều này có thể được xác nhận bằng một xét nghiệm hơi thở, đo lượng và tốc độ thở ra cưỡng chế của một người.

Không có cách chữa khỏi bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Tuy nhiên, liệu pháp y tế và vật lý trị liệu hiện có có thể giúp làm giảm các triệu chứng, cải thiện khả năng vận động và chất lượng cuộc sống, và giảm nguy cơ tử vong.

Trong số những người tiếp tục hút thuốc, cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất là bỏ thuốc lá.

Bỏ thuốc lá có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh ở người hút thuốc và giảm tử vong liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.

Ở một số (nhưng không phải tất cả) bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, điều trị bằng corticosteroid dạng hít có hiệu quả.

Trong các môi trường nguồn lực khác nhau, sự sẵn có của các lựa chọn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng khác nhau.

WHO đã ban hành một hướng dẫn đưa ra các khuyến nghị cụ thể để quản lý bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trong chăm sóc sức khỏe ban đầu ở những cơ sở hạn chế về nguồn lực.

*Theo WHO