CEO Microsoft: Robot sẽ không bao giờ thay thế được con người

CEO Microsoft, Satya Nadella.

“Ở một quốc gia như Ấn Độ, nơi trong tương lai sẽ trở thành một nền kinh tế định hướng dịch vụ, sẽ có rất nhiều, rất nhiều việc làm. Rất nhiều thứ mà AI [trí thuệ nhân tạo] không bao giờ có thể làm được… Khi trí tuệ nhân tạo phổ biến, trí tuệ thực sẽ trở nên hiếm, sự thông cảm thực cũng trở nên hiếm, trí khôn cơ bản cho những điều thuộc về lẽ thường tình cũng sẽ hiếm. Thế nên, bạn có thể có những công việc mới khi bạn thực sự sở hữu những trí tuệ nói trên”, CEO Microsoft Satya Nadella phát biểu.

CEO Microsoft, đang ở Ấn Độ để quảng bá cho nên tảng điện toán đám mây Microsoft Azure, đã đưa ra những lời phát biểu này trong một cuộc phỏng vấn với trang Economic Times. Một trong những điểm mạnh của Azure là khả năng tích hợp với bộ sản phẩm trí thông minh nhân tạo Microsoft Cortana Intelligence Suite, giúp máy khách đám mây của công ty có khả năng cá nhân hóa cũng như nhiều khả năng khác.

Satya Nadella đã trình bày về những khả năng của AI trong giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, phần đề cập đến AI và việc làm mới là phần thú vị nhất bởi đây là vấn đề nhiều lãnh đạo công nghệ đang quan tâm. Những phát biểu mới đây của ông Nadella là hoàn toàn trái ngược với ý kiến được Elon Musk, nhà sáng lập kiêm CEO của Tesla và SpaceX, đưa ra vào tuần trước.

“Nên làm gì với tình trạng thất nghiệp hàng loạt? Điều này sẽ là một thử thách xã hội quy mô lớn. Những công việc robot làm kém hơn con người sẽ ngày càng ít đi. Đó là những điều tôi không mong muốn nhưng sẽ xảy ra. Đó là những điều đơn giản mà tôi nghĩ là có thể sẽ xảy ra”, Elon Musk nói.

Satya Nadella đã đúng khi nói rằng những công việc mới sẽ xuất hiện trong một thế giới của trí thông minh nhân tạo. Nhưng trong số hàng trăm triệu người mà công việc của họ có thể bị tự động hóa thì bao nhiêu người có khả năng đáp ứng những công việc mới yêu cầu trí thông minh của con người? Tại một nhà xưởng ở Bangalore, robot đang làm việc sắp xếp và dán nhãn các kiện hàng hóa một cách nhanh chóng và gọn gàng. Trước kia đây vốn là công việc của con người. Một số công việc mới xuất hiện đó là quản lý quy trình, nhưng số lượng công việc mới này là quá nhỏ so với số nhân công bị thay thế sau khi tự động hóa.

Hãy nghĩ đến những người bán hàng ở các cửa hàng bán lẻ, những người làm việc thường ngày ở các ngân hàng hay tổ chức chính phủ, rất nhiều công việc ở các nhà hàng, khách sạn có thể được tự động hóa, và ngành vận tải trong kỷ nguyên của xe tự lái... những con người này đi về đâu? Ai sẽ chuẩn bị công việc mới cho họ trong một thế giới mà trí thông minh nhân tạo đã phổ biến?

Chẳng có một câu trả lời đơn giản nào. Elon Musk cho rằng nên đưa ra một mức thu nhập cơ bản phổ thông. Số tiền này có được nhờ việc tăng hiệu suất khi tự động hóa. Thế nhưng đó chỉ là "tiền", song làm thế nào để đem đến cho con người "cuộc sống ý nghĩa", thứ chỉ có được từ công việc, vẫn là một câu hỏi khó.

Trong một bài phỏng vấn gần đây, người đồng sáng lập Microsoft,Bill Gates, cho biết robot cần phải trả thuế thu nhập giống như con người. Những khoản thuế thu được từ các công ty sử dụng robot thay thế con người có thể được dùng để đào tạo con người vào những công việc mới như Satya Nadella đã nhắc đến.

Một nghiên cứu gần đây của hãng McKinsey cũng liên quan đến tác động của việc tự động hóa tới công việc. Thay vì xác định những công việc nào sẽ biến mất trong vòng vài năm nữa, nghiên cứu này tập trung vào những phần việc có thể bị tự động hóa trong mỗi công việc. Nói cách khác, thậm chí là một công việc đòi hỏi tay nghề cao và được trả lương tốt cũng bao gồm một số phần việc có thể tự động hóa. Nghiên cứu cho thấy 30% các hoạt động trong số 60% các công việc có thể tự động hóa.

Các nghiên cứu, được tiến hành trên 45 quốc gia với 80% nhân công trên thế giới, rút ra kết luận Ấn Độ và Trung Quốc (hai quốc gia đông dân nhất) sẽ chứng kiến những tác động lớn nhất của tự động hóa, có khả năng ảnh hưởng đến 600 triệu người lao động - gấp đôi dân số Mỹ. Hiệp hội công nghiệp Nasscom nhận thấy các công việc dịch vụ trong ngành CNTT tại Ấn Độ đã sụt giảm 20-25% trong vòng 3 năm qua. Chính những công việc này đã biến Bangalore thành thủ phủ gia công phần mềm của thế giới.

Việc chuyển đổi sang những công việc "đồng cảm" đòi hỏi trí thông minh của con người mà Satya Nadella dự đoán sẽ là một quá trình hết sức đau đớn. Nhưng như Elon Musk đã nói, đó là điều không thể tránh khỏi. Chúng ta nên chuẩn bị cho một thế giới tự động hóa và ngày đó đang đến nhanh hơn chúng ta tưởng tượng.