Châu Âu ‘chốt lệnh’ cấm từ năm 2035 - đã đến lúc nói ‘tạm biệt’ với xe xăng?

Tuần trước, các nhà lập pháp tại EU đã bỏ phiếu thông qua việc cấm bán xe chạy xăng và dầu diesel mới tại khu vực kể từ năm 2035.

Các mục tiêu 100% xe điện đã rõ ràng

339 thành viên Nghị sĩ quốc hội châu Âu (MEP) đã bỏ phiếu thông qua kế hoạch được đề cử Uỷ ban châu Âu, 249 thành viên phản đối đề xuất trong khi 24 người bỏ phiếu trống.

Kế hoạch được thông qua đưa EU tiến một bước dài trong mục tiêu giảm phát thải từ ô tô và các phương tiện thương mại hạng nhẹ ở mức 100% trong năm 2035 so với năm 2021. Đến năm 2030, mục tiêu giảm phát thải tại đây là 50% cho xe tải và 55% cho xe du lịch.

Trước đó, Uỷ ban châu Âu ước tính xe du lịch và xe van chiếm khoảng 12% và 2,5% tổng phát thải CO2 tại khu vực. Anh, trong khi đó, muốn dừng bán các loại xe chạy xăng, dầu vào năm 2030.

Các cuộc đàm phán về khí hậu diễn ra tại Glasgow hồi tháng 11/2021 đã đưa ra lời kêu gọi không ràng buộc với tất cả các nước trên thế giới, mong muốn đến năm 2040, toàn bộ phương tiện bán ra đều là loại không phát ra khí thải.

Ý tưởng này cũng nhận được nhiều sự đồng thuận. Một cuộc thăm dò tại Mỹ cho thấy, hơn 50% dân số Mỹ ủng hộ việc tất cả ô tô mới đều phải chạy điện trong vòng 1 thập kỷ tới. Các bang California, Massachusetts và New York đều đã lên kế hoạch chấm dứt việc bán xe xăng trong vòng 15 năm tới.

Hàng loạt các nhà sản xuất ô tô truyền thống cũng đã công bố kế hoạch chuyển sang bán hoàn toàn xe điện trong khoảng thời gian 2030-2035 – trùng với kế hoạch của các chính phủ.

Những thông điệp bắn đi liên tục của giới chức các nước, nhà sản xuất dường như khiến nhiều người tin rằng ngày những chiếc xe xăng bị khai tử hoàn toàn không còn xa.

Tuy nhiên, kêu gọi là một chuyện, thực tế ra sao?

Không dễ để đạt mục tiêu chấm dứt bán xe xăng vào năm 2035

2035 nghe thì rất xa vời nhưng các quốc gia chỉ còn hơn 12 năm để thực hiện. Nhiều chuyên gia tin rằng, 12 năm là chưa đủ để thực hiện một cuộc cách mạng về phương tiện di chuyển, kể cả ở những thị trường rất phát triển như châu Âu, Mỹ.

"Việc kết thúc bán xe xăng vào năm 2035 đòi hỏi một sự thay đổi cực lớn - từ đầu tư cơ sở hạ tầng cho đến thay đổi trong tư duy và hành vi của người tiêu dùng", Jasmine Sanders - CEO của OurClimate cho biết.

"Tất cả chúng ta phải làm điều này ngay bây giờ. Chúng ta không thể đợi đến năm 2034 mới bắt đầu nói với mọi người rằng ‘không, bạn không thể mua chiếc xe xăng đó’".

Và quy mô của sự chuyển đổi chắc chắn sẽ là rất lớn. Hiện tại, xe chạy bằng xăng và dầu diesel chiếm đến 97% sản lượng tại Mỹ. Xe điện vẫn có giá trả trước cao hơn và Mỹ hay bất kỳ quốc gia nào - không có hệ thống lưới điện hoặc cơ sở hạ tầng đủ để hỗ trợ nếu tất cả những chiếc xe này được chuyển thành xe điện.

Đây thực tế không phải chủ đề mới. Nó đã được đem ra bàn thảo nhiều lần và các bên đều thống nhất về việc, cần có thời gian cho sự thay đổi này.

Các nhà sản xuất ô tô cũng chấp nhận ý tưởng rằng xe điện là tương lai, nhưng bản thân họ cũng nhận thức sâu sắc về quy mô của sự thay đổi. Họ cũng chưa có được sự nhất trí về quan điểm cũng như cách để hiện thực hoá sự thay đổi đó.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA) cho biết họ "lo ngại" trước mục tiêu giảm 100% lượng phát thải CO2 trên ô tô từ năm 2035 của EU.

Oliver Zipse - Chủ tịch của ACEA kiêm Giám đốc điều hành của BMW cho biết ngành công nghiệp ô tô "đang trong giai đoạn thúc đẩy rộng rãi xe điện với các mẫu xe mới xuất hiện đều đặn". Tuy nhiên, ông cũng tỏ ra dè dặt: "Với sự biến động chúng ta trải qua hàng ngày trong thời gian qua, bất kỳ quy định dài hạn nào vượt quá thập kỷ này (quá năm 2030) đều là quá sớm", ông nói thêm. "Thay vào đó, cần có thêm những cuộc đánh giá minh bạch giữa thời hạn để xác định các mục tiêu sao 2030".

Các nhà bảo vệ môi trường đang thúc đẩy loại bỏ ô tô chạy xăng sớm nhất là vào năm 2030, trong khi các nhà sản xuất ô tô đều hoài nghi cho rằng kể cả mục tiêu đặt ra là năm 2040, đó vẫn là quá tham vọng.

Tóm lại, Mỹ, châu Âu vẫn rất khó để "chia tay" xe xăng. Ngay cả các quốc gia đặt ra mục tiêu rất tham vọng về hạn chế xe xăng cũng không có gì đảm bảo mục tiêu đó sẽ được thực thi. Chỉ có một điều chắc chắn, trong vài năm tới, ô tô điện sẽ là xu hướng và ý tưởng "tạm biệt xe xăng" sẽ từ vùng rìa trở thành "tâm điểm" trong các cuộc bàn thảo về tương lai ngành ô tô.