Châu Âu sốt sắng giành giật nguồn khí đốt ít ỏi, châu Á vẫn 'bình chân như vại' nhờ nguồn nhiên liệu dồi dào, giá rẻ hơn rất nhiều

Khi nguồn cung khí đốt tự nhiên trong khu vực được điều hướng sang châu Âu, các nhà máy sản xuất điện tại châu Á không chỉ trở nên thiếu khả năng tiếp cận với LNG, họ đã từ chối mua loại khí đốt có giá cao hơn do nhu cầu mạnh mẽ ở châu Âu

Châu Âu hiện đang vật lộn với tình trạng thiếu khí đốt khi Nga cắt giảm nguồn cung, khiến nhiều nước rơi vào cuộc khủng hoảng năng lượng khi mùa đông đang đến. Cơ quan Quản lý Điện Quốc gia Anh đã cảnh báo về khả năng sẽ có các đợt cắt điện.

Hôm 18/10, EU đã tránh việc áp dụng giá trần với khí đốt của Nga và đang tính đến các biện pháp mới nhằm giải quyết tình trạng giá năng lượng cao. Trước đó, Nga đã tuyên bố sẽ cắt toàn bộ nguồn cung khí đốt sang EU nếu khối này áp đặt mức giới hạn gây tổn hại đến doanh thu và giá cả nhiều loại mặt hàng năng lượng xuất khẩu của Nga.

Giám đốc chiến lược bộ phận năng lượng tại S&P Global, ông Atul Aryal, cho biết trong khi tình trạng thiếu điện ở châu Âu và xung đột Nga – Ukraine đẩy cao giá dầu và khí đốt toàn cầu, nó vẫn chưa gây ảnh hưởng đến việc sản xuất năng lượng của châu Á.

"Ở châu Á, thay vì sử dụng khí đốt, nhiều nước đang chọn sử dụng than đá bởi họ có nguồn than sẵn có, lượng than nội địa dồi dào và có giá rẻ hơn", Arya nói với CNBC.

Không giống châu Âu phụ thuộc vào khí đốt để tạo được năng lượng, khí đốt không phải quá quan trọng tại châu Á. Khí đốt chỉ chiếm khoảng 11% trong tổng tiêu thụ năng lượng, khí đốt nhập khẩu cũng chỉ chiếm một phần trong tổng lượng khí đốt tiêu thụ, trưởng bộ phận nghiên cứu về điện và năng lượng tái sinh tại Wood Mackenzie, theo ông Alex Whitworth.

Ông cho biết thêm, than đá chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tiêu thụ năng lượng dù rằng tỷ lệ này đang giảm. Tỷ lệ than đá trong tổng nguồn nhiên liệu để tạo điện cho thị trường châu Á-Thái Bình Dương hiện chiếm hơn 60%.

Việc sử dụng năng lượng tái sinh mất thời gian và sẽ không làm hạ nhiệt những nỗi lo về an ninh năng lượng trong ngắn hạn, chính vì vậy tỷ lệ sử dụng nhiên liệu hóa thạch vẫn cao và sự phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu bẩn này chưa thể chấm dứt ngay.

Theo báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nhập khẩu khí đốt của châu Á trong 8 tháng đầu năm nay giảm đến 28% so với cùng kỳ năm trước. Tổng lượng nhập khẩu khí đốt nói chung giảm 7% so với cùng kỳ năm 2021.

Nhập khẩu khí đốt vào Trung Quốc, hiện đang là nước nhập khẩu khí đốt lớn nhất toàn cầu, giảm sâu nhất khoảng 59%. IEA cho biết mức giảm nhập khẩu khí đốt của Nhật, Pakistan và Ấn Độ lần lượt là 17%; 73% và 22%.

IEA giải thích rằng không phải chỉ riêng vấn đề giá cao cản trở những bên mua Trung Quốc, còn cả vấn đề kinh tế tăng trưởng chững lại, thời tiết mùa đông ấm áp hơn và tiêu thụ khí đốt và than đá nội địa ở mức cao.

Những yếu tố này đã khiến cho tỷ lệ sử dụng than đá tại châu Á đi lên, trong bối cảnh vẫn có nhiều lời kêu gọi về việc giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Ví dụ, Tập đoàn điện lực nhà nước Hàn Quốc đã bắt đầu sử dụng than đá trong những tháng gần đây, theo Viện nghiên cứu kinh tế năng lượng và phân tích tài chính.

Tỷ lệ sử dụng than đá tại Hàn Quốc tháng 7/2022 cao hơn khoảng 26% so với tháng trước đó, nhưng vẫn thấp hơn khối lượng sử dụng vào năm ngoái, theo dữ liệu từ IEEFA.

Nhập khẩu LNG tại Trung Quốc - hiện là nhà nhập khẩu LNG lớn nhất toàn cầu - giảm mạnh nhất ở mức 59%.

Điều này dẫn đến việc Hàn Quốc - quốc gia giống như Nhật Bản, sử dụng nhiều khí đốt hơn các thị trường châu Á khác - nên ở một mức độ nào đó, đã phải cạnh tranh về lượng khí đốt hạn chế như châu Âu. Tuy nhiên, do nguồn cung trong nước sẵn có nên yên tâm hơn so với châu Âu, Whitworth nói thêm.

Nói cách khác, châu Á phụ thuộc vào than đá và ít phụ thuộc hơn vào nhập khẩu khí đốt. Điều đó nghĩa là châu Á có an ninh năng lượng cao hơn.

Nói chung, nguồn cung LNG thắt chặt hơn và giá cao hơn hiện nay có nghĩa là một số quốc gia sẽ phải dựa vào các loại nhiên liệu tương đối “rẻ hơn và bẩn hơn”, người đứng đầu chiến lược hàng hóa của ING Economics, Warren Patterson lưu ý.

Patterson cho biết: “Người ta có thể kỳ vọng rằng thị trường giá nhiên liệu hóa thạch cao sẽ đẩy nhanh cách mạng xanh từ các chính phủ trên khắp châu Á, đặc biệt khi một số nền kinh tế này là những nước nhập khẩu nguồn năng lượng ròng lớn. Tuy nhiên, rõ ràng việc triển khai năng lượng tái tạo cần có thời gian và sẽ không làm giảm bớt lo ngại về an ninh trong ngắn hạn.”

“Do đó, có khá nhiều động lực để thúc đẩy nguồn cung cấp nhiên liệu hóa thạch và sự phụ thuộc vào các nhiên liệu bẩn này hơn.”

Tham khảo: CNBC