Chiến tranh thương mại cũng không thể cản đường tiên phong công nghệ của Trung Quốc

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang những bước tiến vượt bậc trong việc thúc đẩy các ngành công nghiệp sản xuất trong nước như trí tuệ nhân tạo (AI) và chip.

Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ và sẽ sớm trở thành một trong những cường quốc hàng đầu về công nghệ như AI, robot, lưu trữ năng lượng, mạng di động thế hệ mới 5G, hệ thống thông tin lượng tử và có thể là công nghệ sinh học, theo báo cáo gần đây của Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) có trụ sở tại Mỹ.

Dấu ấn kỹ thuật số Trung Quốc

Kinh tế kỹ thuật số chiếm hơn 34% GDP Trung Quốc. Nơi đây cũng "sinh ra" một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới, bao gồm gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba và tập đoàn công nghệ Tencent, nhờ vào sự bùng nổ internet trong những năm qua. Số người dùng internet ở Trung Quốc vào cuối năm 2008 là 298 triệu người - chỉ hơn 22% dân số tại thời điểm đó, theo thống kê chính thức từ Trung tâm Thông tin Mạng Internet Trung Quốc (CNNIC). Con số đó đã tăng lên 854 triệu người vào cuối tháng 6 năm nay - tương đương hơn 60% dân số.

Theo thống kê chính thức của chính phủ, hơn 99% người dùng web Trung Quốc truy cập internet trên thiết bị di động. Ở Mỹ, chỉ có hơn 92% người dùng internet truy cập trên thiết bị di động, thống kê riêng từ chương trình eMarketer.

Tập trung vào nghiên cứu và phát triển thiết bị di động đã giúp các công ty Trung Quốc tung ra các sản phẩm một cách nhanh chóng và trên quy mô lớn.

Sự trỗi dậy của Trung Quốc đang đe dọa vị thế lớn mạnh của Mỹ trong lịch sử về công nghệ.

Hình tượng "copycat" thay đổi

Nhưng sự phát triển vượt bậc của ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc đã bị lu mờ bởi những cáo buộc về hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ và sao chép công nghệ.

Cho dù đó là điện thoại Trung Quốc thiết kế trông giống iPhone, hay các công ty tìm kiếm, thương mại điện tử của Trung Quốc được so sánh với Google hay Amazon của thung lũng Silicon, Trung Quốc mang hình ảnh của một kẻ copy công nghệ trong một thời gian dài.

Trong nhiều năm, Thung lũng Silicon coi thường công nghệ Trung Quốc và cho rằng nó chỉ là bản sao. Nhưng hiện nay, Trung Quốc đang đổi mới và đi trước trong một số lĩnh vực công nghệ nhất định, theo bà Rebecca Fannin, tác giả của cuốn "Những gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc" (Tech Titans of China).

Thậm chí có những dấu hiệu cho thấy một số công ty công nghệ lớn nhất của Mỹ đã bắt chước Trung Quốc.

Facebook đã phát hành một ứng dụng video ngắn có tên Lasso vào năm ngoái để chống lại sự cạnh tranh từ TikTok - ứng dụng của Bytedance Trung Quốc. TikTok đã có những bước tiến lớn trong việc tiếp cận người tiêu dùng Mỹ.

Trung Quốc đe dọa công nghệ Mỹ

Trong vài năm qua, Bắc Kinh đã công khai tuyên bố tham vọng phát triển công nghệ quan trọng trong tương lai, như AI và mạng di động tốc độ cao 5G.

Ngay cả trước khi cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc bắt đầu, vào năm 2017, Bắc Kinh đã tuyên bố tham vọng trở thành cường quốc hàng đầu thế giới về AI vào năm 2030. Những tập đoàn công nghệ lớn nhất Trung Quốc bao gồm Alibaba, Huawei, Tencent và Yahoo, đều đầu tư rất nhiều vào AI. Tuần trước, Alibaba đã "nối gót" Huawei phát hành chip AI của riêng mình.

Bắc Kinh cũng cho biết chất bán dẫn sẽ là một lĩnh vực quan trọng trong kế hoạch "Made in China 2025", một sáng kiến ​​của chính phủ nhằm mục đích thúc đẩy sản xuất các sản phẩm có giá trị cao hơn.

Trong khi đó, Huawei, nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, đã "kiếm" được nhiều hợp đồng thương mại 5G hơn so với các đối thủ Nokia và Ericsson. 5G hứa hẹn tốc độ dữ liệu siêu nhanh và khả năng hỗ trợ các công nghệ mới như xe tự hành.

Phản ứng của Mỹ

Công nghệ bị ảnh hưởng không nhỏ trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang diễn ra, đặc biệt là với Huawei.

Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã bị Mỹ đưa vào danh sách đen Entity List - cấm mua thiết bị và công nghệ từ các công ty Mỹ nếu chưa được sự chấp thuận của chính phủ Mỹ. Nhưng điều này chỉ làm tăng sự tập trung của Huawei vào việc cố gắng tạo ra nhiều bộ phận và phần mềm cần thiết hơn. Tập đoàn này đã phát hành bộ vi xử lý riêng cho điện thoại thông minh và gần đây đã tiết lộ hệ điều hành của riêng mình, trong nỗ lực trở nên ít phụ thuộc hơn vào Mỹ.

Theo một chuyên gia, phản ứng của Washington trước những bước tiến của ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc thiên về ngăn chặn hơn là đón đầu.

Cho đến nay, Mỹ chủ yếu tập trung vào việc kìm hãm Trung Quốc và ngăn chặn các công nghệ quan trọng "chảy" vào Bắc Kinh, theo ông Adam Segal - một trong những tác giả của báo cáo CFR. Trong khi Quốc hội và Nhà Trắng cũng thừa nhận rằng Mỹ cần phải hành động quyết liệt hơn để tăng tốc đổi mới công nghệ, thì phản ứng cho đến nay không đạt được mục tiêu này.

Ông Segal đề xuất Mỹ khôi phục tài trợ của liên bang cho nghiên cứu và phát triển về mức trung bình lịch sử của nó. Điều này có nghĩa là tăng tài trợ từ 0,7% lên 1,1% GDP hàng năm, hoặc từ 146 tỷ USD lên khoảng 230 tỷ USD theo tỷ giá hối đoái năm 2018.

Bà Fannin cũng cho rằng Mỹ cần một chương trình nghị sự quốc gia trong các lĩnh vực công nghệ chủ chốt. "Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang làm tổn thương cả hai bên. Tham vọng dẫn đầu toàn cầu về công nghệ của Trung Quốc không thể ngăn cản được, dù chiến tranh thương mại có xảy ra hay không."