Chơi chứng khoán như đánh bài Poker

Câu chuyện trích từ Báo cáo hàng ngày của CTCK Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BSC).

Trò Poker là đặt cược vào ván bài bảy quân. Bốn trong số bảy quân bài sẽ được lật ngửa. Sau khi quân bài thứ ba hay thứ tư được chia, người trong cuộc sẽ khá dễ dàng nhận ra ai là người có khả năng chiến thắng, ai có nguy cơ bị thua, hoặc có thể dự đoán một cách khá chắc chắn người nào không thể thắng.

Điều tương tự cũng xảy ra ở thị trường chứng khoán vì vô số thông tin sẽ ở trong tầm tay bạn, vấn đề là bạn phải biết tìm chúng ở đâu. Bằng cách đặt ra những câu hỏi cơ bản về các công ty, bạn sẽ biết công ty nào có thể phát triển, công ty nào không và công ty nào hoàn toàn không thể dự đoán được.

Mỗi sự kiện mới về công ty, như mức tăng thu nhập, doanh số hay sự mở rộng quy mô… tương tự như khi một quân bài được lật, qua đó bạn có thể đưa ra quyết định có tiếp tục chơi ván bài đó hay không. Bất kỳ người nào từng chơi bài đều sớm nhận ra rằng ở đâu cũng xuất hiện những người may mắn. Họ là những người sẽ tối đa hóa khoản đầu tư của mình bằng cách tính toán kỹ các cơ hội của mình khi quân bài được lật lên.

Những người thắng cuộc là người kiên định tăng tiền đặt cược khi họ ở thế có lợi hơn, nhưng sẽ rời cuộc chơi khi tỷ lệ phần trăm thắng thấp. Trong khi đó, những người thua cuộc thường là người cố gắng bám lấy cuộc chơi bằng cảm xúc hy vọng. Người thắng cuộc là người sử dụng lý trí nhiều hơn. Còn người thua cuộc sử dụng cảm xúc để lựa chọn và chờ đợi phép màu. Trong chơi bài Poker, cũng như trên thị trường chứng khoán, phép màu ít khi xảy ra và không đủ để biến những người thua cuộc thành những người chiến thắng.

Phương pháp đầu tư của Peter Lynch là nhắm vào các cổ phiếu tăng trưởng. Perter Lynch thường sẽ chọn những công ty với quy mô vừa phải, không dẫn đầu thị trường trong ngành nhưng phải có tiềm năng tăng trưởng dài hạn. Peter Lynch đặt cho các công ty này những cái tên khá hài hước, là chiếc túi 10, 20 hay 30 gang. Tức giá cổ phiếu sẽ tăng nhanh lên 10, 20 hay 30 lần kể từ lúc mua. Những chiếc túi nhiều gang này sẽ đủ đề bù lỗ cho những khoản đầu tư chưa chắc chắn trong danh mục đầu tư đã được đa dạng hóa.

Như nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett, Peter Lynch đã mê mẩn thị trường chứng khoán từ khi còn nhỏ. Nhưng khi trưởng thành, thay vì chọn theo ngành kế toán hay kinh doanh, ông lại học ngành mang nhiều tính nghệ thuật hơn như tâm lý học, lịch sử và triết học. Dường như sự chuyển hướng này chính là một sự chuẩn bị tốt hơn để Peter Lynch bước vào thị trường chứng khoán, trở thành một trong những nhà đầu tư thành công nhất, với thành tích lãi trung bình 29% mỗi năm. Bởi, điều kiện để thành công trong đầu tư không chỉ là chỉ số IQ cao, tầm hiểu biết kinh doanh sâu sắc, mà còn rất cần một trí tuệ sáng suốt và tâm lý vững vàng để có thể đưa ra những quyết định đúng đắn.

“Thẳng thắn mà nói thì không có cách nào để tách biệt rạch ròi giữa đầu tư và đánh bạc”, Peter Lynch từng nói. Theo ông, đầu tư đơn giản chỉ là một trò cá độ trong đó bạn cố gắng chiến thắng những khó khăn của chính mình. Và thực tế thị trường chứng khoán khiến ông liên tưởng nhiều nhất đến trò chơi bài Poker.

Phương pháp “đánh bạc” của Peter Lynch là: “Nếu 7 trong 10 cổ phiếu của tôi đạt được những gì như kỳ vọng ban đầu thì điều đó khiến tôi cực kỳ hạnh phúc”, Peter Lynch nói, “Còn nếu 6 trên 10 cổ phiếu được như mong đợi thì cũng đủ để biết ơn. Vì 6 trên 10 là tất cả những gì cần thiết để lập nên một kỷ lục về đầu tư đáng ghen tỵ ở Phố Wall”.

Đó là lý do mà Peter Lynch luôn đa dạng hóa các khoản đầu tư khi còn điều hành quỹ đầu tư nổi tiếng Magellan. Ông bắt đầu điều hành công ty từ năm 1977, với khối tài sản chỉ 18 triệu đô la. Đến năm 1990, công ty đạt giá trị 14 tỷ đô la, với 1.000 loại chứng khoán khác nhau.