Chưa giải quyết triệt để tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ bảo hiểm y tế

Chi phí quản lý quỹ 4.101 tỷ đồng

Tại phiên họp ngày 11/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến các Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 của Quốc hội về “Đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân” năm 2019 và năm 2020; kết quả quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2020.

Báo cáo của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho thấy, sau 8 năm thực hiện, 8 chỉ tiêu, nhiệm vụ đã hoàn thành, đạt yêu cầu và 4 chỉ tiêu, nhiệm vụ thành phần chưa hoàn thành hoặc mới chỉ hoàn thành được một phần. Trong đó, các chỉ tiêu đã hoàn thành là các chỉ tiêu được xác định tại các nghị quyết về phát triển kinh tế xã hội của Quốc hội và Chính phủ cũng như chính quyền địa phương. Còn các chỉ tiêu chưa đạt liên quan đến cơ chế đầu tư, hỗ trợ tài chính.

Về thu, chi và cân đối quỹ BHYT, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, năm 2020, tổng thu BHYT là 110.395 tỷ đồng, tăng xấp xỉ 390 tỷ đồng so với năm trước, trong đó tiền đóng BHYT ước thực hiện là 108.485 tỷ đồng, tăng 301 tỷ đồng.

Tổng chi cho công tác khám chữa BHYT là 99.730 tỷ đồng (chưa bao gồm 3.668 tỷ đồng vượt tổng mức thanh toán năm 2020), trong đó chi BHYT là 98.525 tỷ đồng và chi chăm sóc sức khỏe ban đầu 1.104 tỷ đồng, cao hơn số được phép chi theo quy định hơn 2.000 tỷ đồng.

Dự kiến chi phí quản lý quỹ năm 2020 là 4.101 tỷ đồng, bằng 3,7% ước thực hiện thu BHYT, giảm so với năm 2019. Số dư quỹ lũy kế dự kiến là 32.991 tỷ đồng, tăng 111,6% so với năm 2020.

Tuy nhiên, theo cơ quan thẩm tra, vẫn còn tình trạng ngân sách chậm chuyển kinh phí đóng BHYT cho đối tượng được ngân sách đóng hoặc hỗ trợ tại một số địa phương. Tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT từ phía cơ sở khám chữa bệnh, người bệnh và cả cán bộ thực hiện BHYT chưa giải quyết triệt để. Hướng dẫn về xã hội hoá, hợp tác công tư chưa đầy đủ, thiếu chế tài giám sát dẫn đến tình trạng khó quản lý chi phí khám chữa bệnh BHYT từ hình thức này.

Ủy ban Xã hội kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và các Đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục tăng cường giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Cùng với đó là tiếp tục tăng đầu tư cho lĩnh vực y tế, ưu tiên dành NSNN để hỗ trợ người dân tham gia BHYT, ưu tiên ngân sách cho y tế dự phòng, và chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Cơ quan thẩm tra đề nghị tổng kết toàn diện việc thực hiện Nghị quyết 68 làm cơ sở để đưa ra kiến nghị, đề xuất Quốc hội ban hành Nghị quyết phù hợp với tình hình mới; sớm trình Quốc hội dự án Luật BHYT (sửa đổi) và Luật Khám chữa bệnh (sửa đổi).

Đồng thời, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện các văn bản dưới luật về BHYT để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật; đẩy mạnh thực hiện lộ trình chuyển chi thường xuyên từ ngân sách cho bệnh viện sang hỗ trợ người dân tham gia BHYT cùng với lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế, giảm tỷ lệ chi từ tiền túi của người dân cho chăm sóc sức khỏe...

Ủy ban Xã hội kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế, BHXH Việt Nam phối hợp chặt chẽ để giải quyết dứt điểm vướng mắc trong quá trình thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh BHYT; có giải pháp đột phá để duy trì và tăng tỷ lệ tham gia người dân tham gia BHYT, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Đồng thời, bố trí ngân sách và các nguồn tài chính để đầu tư cho các trạm y tế xã; sử dụng phần kinh phí cắt giảm từ chi lương cho cán bộ y tế để tái đầu tư cho ngành y tế; có giải pháp quyết liệt để hạn chế tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT...

Lần đầu trình ra Quốc hội thảo luận

Cho ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh BHXH, BHYT là một trong những trụ cột an sinh được Đảng, Nhà nước đặc biệt chăm lo và cũng được cử tri và nhân dân đặc biệt quan tâm. Chính vì vậy, nội dung này dự kiến được đưa ra Quốc hội thảo luận tại kỳ họp 2 chứ không gửi đại biểu Quốc hội nghiên cứu như trước đây.

Đánh giá cao chất lượng các báo cáo của Chính phủ và cơ quan thẩm tra, ông Vương Đình Huệ bày tỏ cơ bản đồng tình về nhiều vấn đề, nhất là kết quả thực hiện các chỉ tiêu nhiệm vụ mà nghị quyết Quốc hội giao khá tốt… “Điều đó thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các cấp các ngành. Việc này cho thấy tiến tới bao phủ BHYT toàn dân là mục tiêu khả thi”, ông Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, mô hình bác sĩ gia đình “nói nhưng làm chưa được bao nhiêu”, nên tới đây cần tổng kết, đánh giá. Bên cạnh đó dư luận quan tâm phạm vi khám chữa bệnh và dùng BHYT chi trả tại bệnh viện tư còn nhiều tâm tư. Hay việc sử dụng vốn ODA để đầu tư một số trạm y tế cấp xã như thế nào cũng cần báo cáo bổ sung...

Kết luận phiên họp, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ và cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, tiếp thu nội dung góp ý, phối hợp với cơ quan thẩm tra hoàn thiện báo cáo trình Quốc hội.