Chứng khoán Nhật Bản phá đỉnh lịch sử, quốc gia láng giềng muốn áp dụng "sách lược" tương tự nhưng khó thành công: Tại sao?

Ủy ban Dịch vụ Tài chính (FSC) Hàn Quốc vừa cho biết về chương trình “Nâng cao giá trị doanh nghiệp” nhằm nâng cao lợi nhuận cổ đông thông qua các ưu đãi, bao gồm cả ưu đãi thuế. Theo đó, nền kinh tế lớn thứ 4 châu Á đang nỗ lực nâng cao định giá của thị trường chứng khoán, vốn được coi là thấp hơn nhiều so với các ngành tương tự trên thế giới.

Chương trình mà FSC đưa ra tương tự với chương trình của Nhật Bản, vốn được thiết kế để thúc đẩy quản trị doanh nghiệp nhằm tăng lợi nhuận cho cổ đông và tăng hiệu quả hoạt động cho doanh nghiệp. Hiện tại, thị trường chứng khoán Nhật Bản đã phá đỉnh tồn tại suốt 34 năm qua.

Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát cho rằng Hàn Quốc có thể sẽ không gặt hái được những thành công như của Nhật Bản.

Vấn đề “chaebol”

Thị trường Hàn Quốc được tạo thành từ các tập đoàn “chaebol”, các doanh nghiệp thường do gia đình nhà sáng lập kiểm soát. Các chaebol hàng đầu bao gồm Samsung Electronics, LG, SK và Hyundai. Cheabol cũng là một phần lý do đằng sau cái gọi là “chiết khấu Hàn Quốc” vì trong các cơ cấu mà sở hữu gia đình chiếm đa số này, các bên liên quan thiểu số ít có ảnh hưởng đến các quyết định chiến lược.

James Lim, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Dalton Investments cho biết: “Vấn đề chính là chiết khấu Hàn Quốc tồn tại do các công đông nhận được lợi ích không tương xứng. Trong khi đó, Hàn Quốc có nhiều công ty có bộ máy quản lý là các cổ đông kiểm soát nhiều hơn so với Nhật Bản. Đó cũng là nguyên do của thách thức”.

Sự phản kháng từ các cổ đông kiểm soát khiến cho việc thay đổi trở nên khó khăn và chậm chạp. Tuy nhiên, nếu cơ quan chức năng thực hiện các biện pháp phù hợp với lợi ích của cả nhóm cổ đông kiểm soát cũng như cổ đông thiểu số thì việc thay đổi có thể thực hiện nhanh hơn.

FSC đã yêu cầu các công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Hàn Quốc “tự nguyện thiết lập và công bố kế hoạch nâng cao định giá” như là một phần trong nỗ lực mang lại sự minh bạc hơn và thúc đẩy lợi nhuận thị trường.

FSC sẽ đưa ra các hướng dẫn chi tiết và thiết lập một trong web chuyên dụng vào tháng 6 để các công ty có thể công bố kế hoạch của mình vào nửa cuối năm 2024.

Jonathan Pines, giám đốc danh mục đầu tư khu vực châu Á ngoại trừ Nhật Bản tại Federated Hermes, cho biết có nhiều công ty do gia đình kiểm soát ở Hàn Quốc hiện đang thu được “lợi ích tài chính đáng kể từ hiện trạng pháp lý”.

Theo Pines, việc giá cổ phiếu ở Hàn Quốc thấp là có động cơ. Chính vì thế, việc thuyết phục các gia đình kiểm soát ở Hàn Quốc “đối xử tốt” với nhóm cổ đông thiểu số khó có thể thành công.

Cần nhiều bước hơn

Nhà chức trách Hàn Quốc đang tìm cách nới lỏng các quy định đăng ký với các nhà đầu tư nước ngoài, hạn chế bán khống, kéo dài giờ giao dịch và điều chỉnh ngày ghi nhận cổ tức cùng nhiều động thái khác nhằm cải thiện định giá thị trường.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng FSC cần phải nỗ lực phối hợp nhiều hơn để thúc đẩy thị trường một cách đáng kể.

Hiện tại, các biện pháp nhằm nâng cao định giá thị trường vẫn phụ thuộc vào sự “tự nguyện” của doanh nghiệp thay vì là yêu cầu bắt buộc. Chính vì vậy, cần những cải cách then chốt và mạnh mẽ để thị trường chứng khoán Hàn Quốc có thể phục hồi như những gì đang diễn ra ở Nhật Bản.

Ngoài ra, cần có luật để yêu cầu lãnh đạo doanh nghiệp phải có trách nhiệm nâng cao lợi ích cho cổ đông thay vì chỉ “trung thành” với công ty.

Tham khảo: CNBC