Cơn ác mộng của giao thông Nhật Bản bắt nguồn từ các tài xế “thất thập cổ lai hy”

Khi dân số Nhật Bản tiếp tục già đi, nó đồng nghĩa với việc ngày càng nhiều người lớn tuổi ngồi sau tay lái những chiếc ô tô lưu thông trên đường. Tuy nhiên, vấn đề này đang ngày càng tồi tệ. Năm ngoái, số người lái xe trên 75 tuổi liên quan tới 459 vụ tai nạn chết người, chiếm 13% tổng số vụ tai nạn chết người ở Nhật Bản, tăng gần gấp đôi so với 1 thập kỷ trước đó.

Cơ quan Chính sách Quốc gia Nhật Bản (NPA) nhấn mạnh, ngăn chặn những vụ “giết người” trên đường phố là “yêu cầu cấp bách”.

Mineko Baba, thành viên Trung tâm Nghiên cứu Y học Tổng hợp của Đại học Keio, viết trong báo cáo được phát hành hồi năm ngoái: “Ngăn ngừa tai nạn đường bộ bắt nguồn từ sự thay đổi thể trạng tài xế là vấn đề cấp bách cần được giải quyết. Pháp luật và xã hội đã không theo kịp số người mắc bệnh mất trí”.

Hiện tại, 25% dân số Nhật Bản đã trên 65 tuổi. Tỷ lệ này được dự báo sẽ đạt 38% trong vòng 5 thập kỷ tới. Khi xã hội già đi, số người lớn tuổi ngồi sau tay lái cũng sẽ gia tăng. Thể trạng và trí tuệ yếu khiến người già lái xe tiềm ẩn nhiều mối nguy.

Trong sự việc tồi tệ nhất xảy ra tháng 10 năm ngoái, một người đàn ông 87 tuổi đã lao chiếc xe tải hạng nhẹ vào nhóm học sinh đi bộ đến trường tại Yokohama, làm một bé trai 6 tuổi thiệt mạng và 2 trẻ em khác bị thương. Hồi tháng 6 năm nay, một phụ nữ 74 tuổi khiến một tài xế ngược chiều thiệt mạng cú đâm trực diện. Gần nhất, một ông lão 69 tuổi bị bắt vì nghi ngờ lái xe ẩu khiến một tài xế khác tử nạn ở Fukushima.

Hiroki Sasaki, cựu cảnh sát chuyên điều tra các vụ tai nạn giao thông của thành phố Sendai, nhấn mạnh tình trạng người lớn tuổi thiếu tỉnh táo khi lái xe là “thách thức lớn” của chính quyền. Để giải quyết vấn đề này, Nhật Bản đang đẩy mạnh nỗ lực nhằm ngăn những người lớn tuổi, được liệt vào diện nguy hiểm, lái xe.

Trong loạt thay đổi có hiệu lực hồi tháng 3, nhà chức trách Nhật Bản yêu cầu tài xế trên 75 tuổi tham gia các đợt kiểm tra bổ sung nhằm gia hạn giấy phép lái xe. Ngoài kỹ năng điều khiển phương tiện, bài kiểm tra còn được thiết kế để xác định độ tỉnh táo của các tài xế. Thông thường, Nhật Bản thu hồi 15.000 giấy phép lái xe mỗi năm.

Tuy nhiên, bất chấp những vụ tai nạn do người lớn tuổi gây ra, tổng số tai nạn chết người ở Nhật Bản liên tiếp giảm trong nhiều năm, đạt mức thấp nhất trong vòng 67 năm với 3.904 người tử vong trong năm 2016.

Các lái xe lớn tuổi cũng nghiêm túc chấp hành việc kiểm tra để xác định khả năng lái xe. Riêng năm 2016, có 345.000 người tình nguyện bỏ giấy phép lái xe, tăng gấp đôi so với 1 năm trước đó. 3 tháng đầu thi hành luật mới, trung bình mỗi ngày có 1.271 người trả lại giấy phép lái xe, tăng từ 946 vào năm 2016. Thông tin về những vụ tai nạn giao thông do người già gây nên là động lực khiến nhiều người bỏ giấy phép lái xe.

Ngoài ra, nhiều công ty cũng đang khuyến khích người lớn tuổi không lái xe, chẳng hạn như vận chuyển miễn phí bằng xe buýt công cộng, giảm 10% giá các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giảm 10% giá xe taxi hay thậm chí là giảm giá các dịch vụ tang lễ. Trong khi đó, ngân hàng giảm lãi suất vay mua xe cho người trẻ tuổi sống cùng người lớn tuổi tình nguyện từ bỏ giấy phép lái xe.