Cơn đau đầu của Trung Quốc: Ngân hàng ‘ế’ khách vay đành lấy tiền mua trái phiếu chính phủ, người dân thiếu tài sản có thể đầu tư để đầu tư

Các ngân hàng thương mại Trung Quốc đang gặp phải một vấn đề lớn.

Sự bi quan của người tiêu dùng và doanh nghiệp đối với triển vọng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới khiến tăng trưởng cho vay đình trệ. Cho đến nay, động thái kích thích của Bắc Kinh vẫn chưa thể thúc đẩy nhu cầu tín dụng tiêu dùng hay tạo ra bất kỳ sự phục hồi có ý nghĩa nào trong nền kinh tế đang suy yếu.

Vậy các ngân hàng làm gì với tiền mặt của mình? Mua trái phiếu chính phủ.

Theo dữ liệu của LSEG, trái phiếu chính phủ Trung Quốc tăng mạnh kể từ tháng 12, với lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm giảm xuống mức thấp nhất mọi thời đại trong tháng này, giảm khoảng 34 điểm cơ bản. Edmund Goh, giám đốc đầu tư thu nhập cố định tại abrdn ở Singapore cho biết: “Việc thiếu nhu cầu vay vốn của người tiêu dùng và doanh nghiệp đã khiến dòng vốn đổ vào thị trường trái phiếu chính phủ”.

Tuy nhiên, ông nói thêm rằng vấn đề lớn nhất trong nước là thiếu tài sản để đầu tư vì “hiện tại không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc có thể thoát khỏi tình trạng giảm phát”.

Tổng số khoản vay nhân dân tệ mới trong 11 tháng tính đến tháng 11 năm 2024 đã giảm hơn 20% xuống còn 17,1 nghìn tỷ nhân dân tệ (2,33 nghìn tỷ USD) so với một năm trước, theo dữ liệu do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc công bố. Vào tháng 11, khoản cho vay ngân hàng mới đạt 580 tỷ nhân dân tệ, so với 1,09 nghìn tỷ nhân dân tệ của một năm trước đó.

Nhà phân tích cấp cao Iris Tan của công ty Morningstar giải thích rằng sự sụt giảm của tăng trưởng tín dụng ở Trung Quốc chủ yếu do nhu cầu vay vốn suy yếu, cũng như tiêu dùng của cả hộ gia đình và doanh nghiệp đều ảm đạm. Bà lưu ý rằng lượng vốn vay ngắn hạn của các hộ gia đình đã giảm mạnh, phản ánh tình trạng suy yếu tiếp diễn ở cả niềm tin của người tiêu dùng lẫn mức chi tiêu của họ.

“Chúng tôi cho rằng chừng nào thị trường bất động sản chưa tìm được đáy và dần ổn định, rất khó để tăng trưởng tín dụng có thể khởi sắc mạnh mẽ”, chuyên gia Duan của RBC nói.

Nhu cầu vay vốn không tăng bất chấp các biện pháp kích thích toàn diện mà chính quyền Trung Quốc bắt đầu công bố kể từ tháng 9 năm ngoái, khi nền kinh tế gần như không đạt được mục tiêu tăng trưởng cả năm là khoảng 5%. Goldman Sachs dự báo tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ chậm lại còn 4,5% trong năm nay và dự kiến nhu cầu tín dụng trong tháng 12 sẽ chậm hơn nữa so với tháng 11.

Lynn Song, nhà kinh tế trưởng tại ING cho biết: “Vẫn còn thiếu nhu cầu vay vốn chất lượng vì các doanh nghiệp tư nhân thận trọng trong việc phê duyệt các khoản đầu tư mới và các hộ gia đình cũng đang thắt chặt hầu bao”.

Trong năm nay, chính quyền cam kết sẽ ưu tiên hàng đầu việc thúc đẩy tiêu dùng và khôi phục nhu cầu tín dụng bằng cách giảm chi phí tài chính doanh nghiệp và chi phí vay hộ gia đình.

Sự chậm lại trong các khoản vay diễn ra khi thế chấp, vốn từng thúc đẩy nhu cầu tín dụng, vẫn đang trong giai đoạn chạm đáy, theo Andy Maynard, giám đốc điều hành China Renaissance cho biết. Các nhà đầu tư Trung Quốc phải đối mặt với tình trạng thiếu tài sản có thể đầu tư để đầu tư, cả trên thị trường tài chính lẫn thị trường vật chất.

Dữ liệu chính thức hôm thứ Năm cho thấy lạm phát hàng năm của Trung Quốc vào năm 2024 ở mức 0,2%, báo hiệu rằng giá cả hầu như không tăng, trong khi giá bán buôn tiếp tục giảm, giảm 2,2%. Các tổ chức hiện lạc quan với trái phiếu chính phủ do tin rằng nền tảng kinh tế sẽ vẫn yếu, cùng với hy vọng về một động thái thúc đẩy chính sách mạnh mẽ đang mờ dần, theo Zong Ke, giám đốc danh mục đầu tư tại công ty quản lý tài sản Wequant. Ke cho biết các biện pháp can thiệp chính sách hiện tại chỉ đơn thuần là nỗ lực ngăn chặn sự sụp đổ kinh tế và bảo vệ chúng trước những cú sốc bên ngoài nhằm tránh rơi tự do.

Theo CNBC, lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm của Mỹ đã tăng với tốc độ nhanh hơn kể từ tháng 6, sau đó chạm mốc cao nhất là 4,7%. Chênh lệch lợi suất ngày càng lớn giữa trái phiếu chính phủ Trung Quốc và Mỹ có nguy cơ khuyến khích dòng vốn chảy ra và gây thêm áp lực lên đồng nhân dân tệ vốn đang suy yếu so với đồng bạc xanh.

“Đó là cơn bão hoàn hảo”, Sam Radwan, người sáng lập Enhance International, cho biết.

Trước đó, Bắc Kinh đã công bố chương trình hoán đổi nợ trị giá 1,4 nghìn tỷ USD vào tháng 11, nhằm mục đích xoa dịu cuộc khủng hoảng tài chính của chính quyền địa phương. “Trong phần lớn năm 2024, các nhà hoạch định chính sách đã hành động can thiệp bất cứ khi nào lợi suất kỳ hạn 10 năm đạt 2%”, Song cho biết, lưu ý rằng PBOC đã “lặng lẽ dừng can thiệp” vào tháng 12.

Các nhà đầu tư đang kỳ vọng ngân hàng trung ương sẽ công bố các bước nới lỏng tiền tệ mới trong năm nay, chẳng hạn như cắt giảm thêm lãi suất và lượng tiền mặt mà các ngân hàng phải dự trữ. Theo tuyên bố vào ngày 3 tháng 1, “Ngân hàng sẽ cải thiện bộ công cụ chính sách tiền tệ, tiến hành mua và bán trái phiếu kho bạc và chú ý đến các động thái về lợi suất dài hạn”.

Tuy nhiên, triển vọng cắt giảm lãi suất sẽ chỉ duy trì đà tăng của trái phiếu.

Các nhà kinh tế tại Ngân hàng Standard Chartered dự đoán đà tăng của trái phiếu sẽ tiếp tục trong năm nay nhưng với tốc độ chậm hơn. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm có thể giảm xuống 1,40% vào cuối năm 2025.

Các nhà kinh tế cho biết tăng trưởng tín dụng có thể ổn định vào giữa năm khi các chính sách kích thích bắt đầu thúc đẩy một số lĩnh vực nhất định trong nền kinh tế, dẫn đến lợi suất trái phiếu giảm chậm hơn. Trong khi đó, Ngân hàng trung ương Trung Quốc cho biết sẽ tạm dừng mua trái phiếu chính phủ do nhu cầu dư thừa và nguồn cung thiếu hụt trên thị trường.

Theo: CNBC