Con lợn đang làm khó nền kinh tế Trung Quốc

Việc thiếu hụt nguồn cung thịt lợn tại Trung Quốc đang khiến giá loại thịt này tăng lên từng ngày và thúc đẩy các tiểu thương tăng cường nhập khẩu thịt lợn từ Mỹ cũng như các nước khác nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước.

Lợn đã biết "bay"

Số liệu mới nhất được công bố cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 của nước này đã tăng 2,3% so với cùng kỳ năm trước, qua đó khiến nhiều nhà đầu tư cho rằng chính quyền Bắc Kinh sẽ tăng cường các chính sách kích thích kinh tế nhằm thúc đẩy tăng trưởng.

Tuy nhiên, nhiều quan chức cho rằng việc CPI tăng chủ yếu là do giá một số loại mặt hàng chủ chốt, như thịt lợn tăng mạnh.

Riêng trong tháng 3/2016, chỉ số giá tiêu dùng các mặt hàng thực phẩm đã tăng 7,6% chủ yếu do thịt lợn và rau xanh tăng giá.

Theo ước tính, giá thịt lợn đã tăng gần 30% trong 1 năm qua tính đến tháng 4/2016 và chính yếu tố này đã đóng góp 1/4 cho đà tăng lạm phát vừa qua.

Việc chính phủ dự trữ thịt lợn, trợ giá cho các nông trại và nhu cầu tăng mạnh trên thị trường đang khiến loại mặt hàng này tăng giá từng ngày.

Hiện Trung Quốc là quốc gia tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới. Riêng trong tháng 2/2016, lượng thịt lợn nhập khẩu vào Trung Quốc đã tăng 76% so với cùng kỳ năm trước. Con số này là 56% vào tháng 1/2016.

Nhiều chuyên gia dự đoán lượng nhập khẩu thịt lợn của Trung Quốc sẽ còn tăng trong nửa đầu năm 2016.

Lượng thịt lợn xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc trong tháng 2/2016 đã tăng 38% lên 15.925 tấn, mức cao nhất kể từ tháng 3/2014. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng đà tăng trưởng của thịt lợn Mỹ là do Trung Quốc đã dỡ bỏ rào cản cho 14 loại thịt lợn của nước này vào thị trường nội địa.

Trong khi đó, lượng thịt lợn xuất khẩu từ Châu Âu sang Trung Quốc cũng đã tăng 78% trong tháng 1/2016.

Giá thịt lợn tại Trung Quốc cũng thường hay biến động nhưng việc giá loại thực phẩm này tăng đột biến trong 12 tháng qua thực sự đã làm thị trường bất ngờ.

Trước đó, việc lợi nhuận từ kinh doanh thịt lợn không thực sự cao và những quy định ngày càng ngặt nghèo về chất lượng tại Trung Quốc đã khiến nhiều nông dân từ bỏ ngành này, qua đó khiến nguồn cung nội địa suy giảm.

Kho dự trữ chiến lược... thịt lợn

Mới đây, chính quyền Bắc Kinh cho biết sẽ bán 2,8 nghìn tấn thịt lợn đông lạnh dự trữ ra ngoài thị trường trong vòng 2 tháng tới. Mục đích chính của động thái này là hạ nhiệt giá thịt lợn khi loại thực phẩm này đã tăng giá hơn 50% trong 1 năm qua tính đến tháng 5/2016.

Với động thái này, các quan chức dự đoán giá thịt lợn có thể giảm khoảng 18%.

Đây là lần đầu tiên Trung Quốc phải bán một lượng lớn thịt lợn đông lạnh dự trữ như vậy ra ngoài thị trường. Tuy nhiên, việc kiểm soát giá thịt lợn không phải là điều gì mới ở quốc gia này.

Kể từ khi ngành chăn nuôi được tự do hóa vào cuối thập niên 70, lượng tiêu thụ thịt lợn tại đây đã bùng nổ mạnh mẽ. Trung Quốc hiện là nước sản xuất cũng như tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới. Bình quân mỗi người dân nước này tiêu thụ lượng thịt lợn gấp đôi so với bình quân toàn cầu.

Thậm chí, thịt lợn gần như đã trở thành một văn hóa ẩm thực không thể thiếu trong cuộc sống của người dân nước này.

Việc thịt lợn đóng góp vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống người dân đã khiến loại thực phẩm này có tác động đáng kể đến lạm phát và kinh tế.

Năm 2007, dịch tai xanh khiến nguồn cung thịt lợn nước này giảm mạnh và làm giá mặt hàng này tăng gần 87% trong vòng 1 năm. Đây chính là yếu tố chủ chốt khiến lạm phát của Trung Quốc tăng phi mã lên mức cao nhất trong vòng 1 thập kỷ.

Kể từ đó, chính quyền Bắc Kinh quyết định dự trữ thịt lợn, tương tự như dự trữ dầu mỏ, ngoại tệ hay lúa gạo. Động thái này nhằm giúp nông dân ổn định giá thịt lợn khi quá cao hoặc quá thấp.

Dẫu vậy, thịt lợn đông lạnh chỉ có thể dự trữ trong vài tháng nên Trung Quốc buộc phải nhập khẩu thịt lợn từ nước ngoài.

Việc không kiểm soát được thịt lợn trên thị trường đã khiến giá mặt hàng này từng nhiều lần tăng giảm đột biến. Năm 2011, giá thịt lợn đã tăng 57% trong vòng 1 năm, qua đó đẩy tỷ lệ lạm phát của Trung Quốc lên mức cao.

Hiện giá thịt lợn tại Trung Quốc đã vượt qua mức đỉnh năm 2011 bất chấp động thái bán thịt lợn đông dự trữ của chính quyền Bắc Kinh. Chính phủ Trung Quốc hiện vẫn chưa có thêm động thái nào để trợ giúp thị trường thịt lợn và nhiều chuyên gia cũng không dự đoán được liệu nước này còn có thể làm gì để bình ổn giá mặt hàng này.