Công cụ nào để đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực

Phát biểu tại Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2024 sáng 19/4, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Huỳnh Thành Đạt cho biết, tại Việt Nam, với sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà khoa học, sự hỗ trợ của các tổ chức, bạn bè quốc tế, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia ngày càng hoàn thiện. Từ năm 2017, Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (thường được gọi tắt là GII) do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới công bố hằng năm đã được Chính phủ sử dụng như một công cụ quan trọng nhằm tham khảo, xây dựng, ban hành các chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo ở Việt Nam.

Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam liên tục được cải thiện

Cũng từ năm 2017 đến nay, chỉ số GII của Việt Nam liên tục được cải thiện (tăng từ vị trí 59 năm 2016 lên vị trí 46 năm 2023). Việt Nam luôn duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp và là một trong 7 quốc gia thu nhập trung bình đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo (ĐMST) trong thập kỷ qua.

Năm 2023, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) đã chính thức triển khai trên phạm vi toàn quốc theo chỉ đạo của Chính phủ nhằm cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KHCN&ĐMST của từng địa phương. Qua đó, cung cấp căn cứ và bằng chứng về điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KHCN&ĐMST của từng địa phương.

Theo Bộ trưởng, bên cạnh các kết quả đạt được, năng lực ĐMST của Việt Nam cần tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ hơn nữa trong giai đoạn tới, nhằm góp phần trực tiếp vào tăng năng suất lao động và chất lượng sản phẩm hàng hóa, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Lễ hưởng ứng ngày Đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2024 nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người; tuyên truyền, phổ biến đến các tổ chức, cá nhân cùng chung tay thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo; thúc đẩy phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia với sự gắn kết chặt chẽ giữa khu vực nhà nước; khu vực sản xuất, kinh doanh, đầu tư; khu vực nghiên cứu, giáo dục, đào tạo và xã hội; phát động chuỗi các hoạt động đổi mới sáng tạo năm 2024.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cũng nêu rõ, Việt Nam đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ dựa vào vốn và lao động sang mô hình tăng trưởng dựa trên KHCN&ĐMST. Đây là mục tiêu dài hạn, cần sự vào cuộc, sự chung tay góp sức của các ban, bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và toàn xã hội trong ứng dụng và phát triển KHCN&ĐMST.

Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực

Theo bà Paluline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc - Trưởng đại diện các tổ chức của Liên hợp quốc tại Việt Nam, sức mạnh của đổi mới sáng tạo có tiềm năng thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững.

“Trong những mục tiêu còn lại cũng như trong các năm tiếp theo, Việt Nam cần phải thúc đẩy thực hiện để đạt được các mục tiêu và trong quá trình đó thì đổi mới sáng tạo truyền cảm hứng cho các hành động cũng như các công nghệ xanh - công nghệ mà có thể giảm lượng khí thải carbon cũng như việc tăng cường tính bền vững của môi trường, giúp cải thiện cuộc sống”, bà Paluline Tamesis cho hay.

Bà Paluline Tamesis cho rằng, đổi mới sáng tạo không chỉ giới hạn ở các lĩnh vực công nghệ cao với các nhà khoa học mà nó còn mang tính bao trùm bằng cách tạo điều kiện cho các nhà đổi mới sáng tạo ở cấp cơ sở, đặc biệt là thanh niên và nhóm dân tộc thiểu số...

“Hành trình để chúng ta đạt được các mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030 cũng như khát vọng của Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 phụ thuộc nhiều vào việc giải phóng, tạo điều kiện để thúc đẩy sáng tạo đổi mới. Đó sẽ là công cụ cốt lõi để đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực”, bà Pauline Tamesis chia sẻ.

Năm 2024 là năm thứ ba Bộ KH&CN tổ chức Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới với mục tiêu tạo sức lan tỏa, ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhận thức của các cơ quan, tổ chức, cộng đồng, kêu gọi các tổ chức, cá nhân cùng chung tay thúc đẩy hoạt động ĐMST; Thúc đẩy phát triển hệ thống ĐMST quốc gia với sự gắn kết chặt chẽ giữa khu vực nhà nước; khu vực sản xuất, kinh doanh, đầu tư; khu vực nghiên cứu, giáo dục, đào tạo và xã hội.