Cú đặt cược 13 tỷ USD của Microsoft vào OpenAI: Được ăn cả, ngã về không!

Khi Microsoft lần đầu tiên đầu tư 1 tỷ USD vào OpenAI vào năm 2019, thỏa thuận này không nhận được nhiều sự chú ý, mọi người đơn giản xem đây như một liên doanh bình thường. Khi ấy, thị trường khởi nghiệp đang rất nóng và trí tuệ nhân tạo là một trong nhiều lĩnh vực thu hút khiến các công ty đều được định giá lớn. Chưa kể đến những lĩnh vực khác bao gồm xe điện, hậu cần và hàng không vũ trụ.

Ba năm sau, thị trường đã rất khác.

Nguồn vốn khởi nghiệp đã cạn kiệt sau sự sụp đổ của vô số các công ty công nghệ mãi thua lỗ vì chỉ tập trung vào tăng trưởng cao. Ngoại lệ duy nhất có lẽ là trí tuệ nhân tạo (AI), đề cập đến các công nghệ tập trung vào việc tạo ra các phản hồi văn bản, hình ảnh và âm thanh tự động.

Và không có công ty tư nhân nào hấp dẫn hơn OpenAI. Vào tháng 11, công ty khởi nghiệp có trụ sở tại San Francisco đã giới thiệu ChatGPT, một chatbot gây sốt nhờ khả năng tạo ra các câu trả lời giống con người cho các truy vấn của người dùng về hầu hết mọi chủ đề.

Khoản đầu tư từng được giấu kín của Microsoft giờ đây trở thành chủ đề thảo luận chính, cả trong giới đầu tư mạo hiểm và giữa các cổ đông, những người đang cố gắng tìm hiểu ý nghĩa của nó đối với giá trị tiềm năng của cổ phiếu của họ. Khoản đầu tư tích lũy của Microsoft vào OpenAI được cho là đã tăng lên 13 tỷ USD và định giá của công ty khởi nghiệp đã đạt khoảng 29 tỷ USD.

Vấn đề không chỉ dừng lại ở việc Microsoft đã hào phóng “mở ví” rót tiền cho OpenAI. Đây được xem là đại lý vũ khí, với tư cách là nhà cung cấp độc quyền sức mạnh tính toán cho các giao diện lập trình, sản phẩm và nghiên cứu của OpenAI dành cho các nhà phát triển. Các công ty khởi nghiệp và công ty đa quốc gia, bao gồm cả Microsoft, đang gấp rút tích hợp các sản phẩm của họ với OpenAI, nghĩa là khối lượng công việc khổng lồ chạy trên các máy chủ điện toán đám mây của Microsoft.

Microsoft đang tích hợp công nghệ này vào công cụ tìm kiếm Bing, phần mềm bán hàng và tiếp thị, công cụ mã hóa GitHub, gói Microsoft 365 và mảng đám mây Azure. Michael Turrin, một nhà phân tích tại Wells Fargo cho biết tất cả có thể giúp tăng thêm hơn 30 tỷ USD doanh thu hàng năm mới cho Microsoft, với khoảng một nửa đến từ Azure.

Điều đó có ý nghĩa gì đối với khoản đầu tư và sự sắp xếp rộng lớn hơn của Microsoft?

Dĩ nhiên, ý nghĩa về mặt tài chính là không thể phủ nhận nhưng vẫn còn nhiều thứ khác nữa.

OpenAI được thành lập vào năm 2015 với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận. Cấu trúc đã thay đổi vào năm 2019, khi hai giám đốc điều hành hàng đầu đăng một bài viết trên blog thông báo về việc thành lập một thực thể “có giới hạn lợi nhuận” có tên là OpenAI LP. Thiết lập hiện tại hạn chế các nhà đầu tư đầu tiên của công ty khởi nghiệp kiếm được số tiền gấp 100 lần số tiền của họ, với lợi nhuận thấp hơn cho các nhà đầu tư sau này, chẳng hạn như Microsoft.

Người phát ngôn của OpenAI cho biết sau khi khoản đầu tư của Microsoft hết hạn, họ sẽ nhận được một tỷ lệ phần trăm lợi nhuận của OpenAI LP theo giới hạn đã thỏa thuận, phần còn lại sẽ được chuyển cho tổ chức phi lợi nhuận. Người phát ngôn của Microsoft từ chối bình luận.

Greg Brockman, người đồng sáng lập OpenAI và là một trong những tác giả của bài đăng trên blog, đã viết trong một bình luận trên Reddit năm 2019 rằng, đối với các nhà đầu tư, hệ thống “cảm thấy tương xứng với những gì họ có thể đầu tư vào một công ty khởi nghiệp khá thành công.

Đó là một mô hình khá mới mẻ ở Thung lũng Silicon, nơi tối đa hóa lợi nhuận từ lâu đã là ưu tiên hàng đầu của cộng đồng đầu tư mạo hiểm. Việc này cũng không có nhiều ý nghĩa đối với Elon Musk, một trong những người sáng lập và là người ủng hộ sớm của OpenAI. Vài lần trong năm nay, Musk đã tweet những lo ngại của mình về cấu trúc độc đáo của OpenAI và tác động của nó đối với AI, đặc biệt là với mức độ sở hữu của Microsoft.

″OpenAI được tạo ra như một nguồn mở (đó là lý do tại sao tôi đặt tên là 'Open' AI), một công ty phi lợi nhuận để làm đối trọng với Google, nhưng giờ đây nó đã trở thành một công ty ‘nguồn đóng’, có lợi nhuận tối đa được kiểm soát hiệu quả bởi Microsoft”, Musk đã tweet vào tháng hai. “Không đúng như những gì tôi dự định chút nào”.

Brockman cho biết trên Reddit rằng nếu OpenAI thành công, họ có thể “tạo ra các đơn đặt hàng có giá trị lớn hơn bất kỳ công ty nào cho đến nay”. Là một nhà đầu tư lớn của OpenAI, Microsoft sẽ được hưởng lợi.

Bên cạnh khoản đầu tư của mình, việc dựa vào OpenAI có khả năng giúp Microsoft đảo ngược đáng kể vận may của mình trong lĩnh vực AI, nơi mà hãng đã thất bại và không tự mình xây dựng được một doanh nghiệp có ý nghĩa. Microsoft đã rút trợ lý Clippy khỏi Word, Cortana khỏi thanh tác vụ Windows và chatbot Tay của nó khỏi Twitter.

Không giống như các lĩnh vực như quảng cáo hay bảo mật, Microsoft chưa tiết lộ quy mô kinh doanh AI của mình, mặc dù CEO Satya Nadella cho biết vào tháng 10 rằng doanh thu từ dịch vụ Azure Machine Learning của họ đã tăng gấp đôi trong 4 quý liên tiếp.

Nếu không có gì khác, công việc với OpenAI đã mang lại cho Nadella đặc quyền “khoe khoang”. Đây là những gì anh ấy đã nói tại cuộc họp cổ đông thường niên của Microsoft vào tháng 12, một tháng sau khi ChatGPT được ra mắt:

“Tất cả đều được đào tạo trên siêu máy tính Azure”.

Vào tháng 2, Microsoft đã tổ chức một sự kiện báo chí tại trụ sở chính ở Redmond, Washington, để công bố các bản cập nhật mới do AI cung cấp cho công cụ tìm kiếm Bing và trình duyệt Edge. Altman là một trong những diễn giả nổi bật.

Nhưng kể từ đó, nhiều khó khăn nảy sinh khi chatbot Bing thực hiện một số cuộc trò chuyện “lạc đề” và được công bố rộng rãi với người dùng, đồng thời nó cũng đưa ra một số câu trả lời không chính xác khi ra mắt. May mắn cho Microsoft, việc Google triển khai dịch vụ Bard AI cũng không mấy thành công, khiến các nhân viên mô tả dịch vụ này là “vội vàng” và “thất bại”.

Bất chấp những trục trặc ban đầu, sự nhiệt tình dành cho các công nghệ mới dựa trên các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) vẫn có thể cảm nhận được trong toàn ngành công nghệ.

Cốt lõi của bot của OpenAI là một LLM có tên GPT-4 được học cách soạn văn bản nghe có vẻ tự nhiên sau khi được đào tạo về các nguồn thông tin trực tuyến phong phú. Người phát ngôn của OpenAI cho biết Microsoft có giấy phép độc quyền trên GPT-4 và tất cả các mô hình OpenAI khác.

Có rất nhiều LLM khác có sẵn.

Tháng trước, Google cho biết họ đã cấp cho một số nhà phát triển quyền truy cập sớm vào LLM có tên là PaLM.

Các công ty khởi nghiệp AI21 Labs, Aleph Alpha và Cohere cung cấp LLM của riêng họ, cũng như Anthropic do Google hậu thuẫn, công ty đã chọn Google là nhà cung cấp đám mây “ưa thích” của mình. Giống như Altman và Musk, đồng sáng lập Anthropic Dario Amodei, người trước đây là phó chủ tịch nghiên cứu của OpenAI, đã bày tỏ lo ngại về sức mạnh không thể kiểm soát của AI.

Vào năm 2021, Anthropic đã đăng ký tại Delaware với tư cách là một công ty công ích, thể hiện ý định có tác động tích cực đến xã hội ngay cả khi theo đuổi lợi nhuận.

Người phát ngôn của Anthropic nói với CNBC trong một email: “Chúng tôi đã và đang tập trung vào việc phát triển các cấu trúc đổi mới để cung cấp các khuyến khích cho việc phát triển và triển khai an toàn các hệ thống AI và sẽ có nhiều điều để chia sẻ về vấn đề này trong tương lai”.

Trong toàn ngành, có một điều rõ ràng: Mọi thứ vẫn chỉ đang ở trong những ngày đầu.

Quinn Slack, Giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp tìm kiếm Sourcegraph, cho biết ông chưa thấy bằng chứng nào cho thấy quan hệ đối tác OpenAI đã mang lại cho Microsoft một lợi thế đáng chú ý, mặc dù ông gọi OpenAI là nhà cung cấp LLM hàng đầu.

“Tôi không nghĩ mọi người nên nhìn vào Microsoft và nói rằng họ đã sở hữu hoàn toàn OpenAI và OpenAI đang thực hiện theo chỉ dẫn của họ”, Slack nói. “Tôi thực sự tin rằng mọi người ở đó có động lực để xây dựng công nghệ tuyệt vời và làm cho nó được sử dụng rộng rãi nhất có thể. Họ coi Microsoft là một khách hàng tuyệt vời nhưng không phải là người đang kiểm soát. Điều đó tốt, và tôi hy vọng tương lai sẽ tiếp tục như vậy”.

Chưa kể đến việc vẫn có rất nhiều người hoài nghi về OpenAI. Cuối tháng trước, Trung tâm Trí tuệ Nhân tạo và Chính sách Kỹ thuật số phi lợi nhuận đã kêu gọi Ủy ban Thương mại Liên bang ngăn OpenAI phát hành các bản phát hành thương mại mới của GPT-4, mô tả công nghệ này là “thiên vị, lừa đảo và có rủi ro đối với quyền riêng tư và an toàn công cộng”.

Bằng cách tiếp tục là nhà đầu tư và không trở thành chủ sở hữu của OpenAI, Microsoft có thể tránh được các đánh giá bất lợi từ các cơ quan quản lý cạnh tranh của Mỹ.

Scott Raney, giám đốc điều hành của Redpoint Ventures, cho biết dựa trên định giá hiện tại, con đường khả thi hơn cho OpenAI là một đợt IPO.

Theo dữ liệu của PitchBook, OpenAI đang trên đà tạo ra doanh thu 200 triệu USD trong năm nay, tăng 150% so với năm 2022 và sau đó là 1 tỷ USD vào năm 2024, tương đương mức tăng trưởng 400%.

Người phát ngôn của OpenAI thì cho biết không có kế hoạch IPO hoặc bất kỳ thương vụ mua lại nào.

Nguồn: CNN