Cuộc cách mạng lớn nhất trong 150 năm lịch sử ngành ô tô: Mỹ sắp ban hành lệnh cấm với xe xăng?

Tờ New York Times (NYT) cho hay vào ngày 12/4 tới đây, Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ sẽ tuyên bố một quy định mới về khí thải nhà kính cho ô tô, qua đó ép các hãng xe hơi phải tiến tới ngừng sản xuất xe xăng và dầu diesel.

Đây được coi là động thái mới nhất của chính quyền Washington trong việc thúc đẩy phát triển xe điện, đồng thời là bước đi mạo hiểm nhằm chấm dứt kỷ nguyên động cơ đốt trong bằng nhiên liệu hóa thạch.

Dẫu vậy, nguồn tin của NYT nhận định sẽ rất khó để cấm hoàn toàn xe xăng ngay lập tức nên quy định mới nhiều khả năng sẽ giới hạn số lượng ô tô xăng được phép bán, đồng thời đảm bảo xe điện chiếm tới 67% tổng số đơn vị bán ra từ nay đến năm 2032.

Theo NYT, kế hoạch này là một bước tiến lớn cho Mỹ khi vào năm 2022, xe điện chỉ chiếm 5,8% tổng số ô tô mới bán ra. Mục tiêu mới này cũng vượt qua được cam kết của Tổng thống Mỹ Joe Biden trước đó, rằng 50% số xe mới bán ra từ nay đến năm 2030 sẽ là ô tô điện.

Động thái này của Mỹ diễn ra trong bối cảnh Châu Âu mới thông qua quyết định cấm hoàn toàn xe xăng bán mới vào năm 2035. Trong khi đó Canada cũng đã đề xuất một dự luật tương tự.

Dẫu vậy NYT nhận định quy định mới này có thể gây khó cho ngành ô tô. Dù hiện phần lớn các hãng đã đầu tư cho mảng xe điện nhưng chưa thể thay thế hoàn toàn xe xăng chứ đừng nói đến là dịch chuyển theo kế hoạch mà chính quyền Washington hướng tới.

Thậm chí những nhà sản xuất dịch chuyển sang xe điện mạnh nhất cũng không chắc liệu người tiêu dùng có mua đủ sản phẩm mới này để bù đắp cho doanh số bán ô tô xăng trong 10 năm tới hay không.

Nguồn tin của NYT cho hay quy định mới sẽ yêu cầu xe điện chiếm 54-60% tổng số ô tô mới bán ra của các hãng từ nay đến 2030. Tỷ lệ này được yêu cầu nâng lên 64-67% vào năm 2032.

Tuy nhiên nhiều hãng xe cho hay việc dịch chuyển không hề đơn giản khi còn liên quan đến cơ sở hạ tầng, mạng lưới trạm sạc, nguồn cung nguyên liệu sản xuất ắc quy hay thậm chí là thay đổi cả quy trình sản xuất.

Thay đổi 150 năm lịch sử

Tờ The Verge nhận định nếu nguồn tin của NYT là chính xác thì đây sẽ là cuộc cách mạng lớn chưa từng thấy trong lịch sử 150 năm của ngành ô tô Mỹ.

Lấy một ví dụ, doanh số bán xe điện và xe Hybrid mới trên thị trường Mỹ chỉ chiếm 7,83% trên tổng số vào tháng 1/2023, tương ứng là 66.416 chiếc xe điện và 14.143 xe Hybrid.

Con số này chẳng thấm vào đâu so với 950.000 ô tô mới dùng động cơ đốt trong bằng nhiên liệu hóa thạch được bán ra trong cùng kỳ, chưa kể khoảng 3 triệu chiếc xe đã qua sử dụng được giao dịch trong tháng.

Việc lật ngược tỷ lệ này là một mục tiêu đầy thách thức khi còn liên quan đến vô số yếu tố khác.

“Đây là một nhiệm vụ cực kỳ nặng bởi nó tương đương với việc thay đổi toàn bộ ngành ô tô cũng như thị trường xe hơi”, Chủ tịch John Bozzella của Liên đoàn phát triển xe hơi Mỹ (AAI) nhận định.

“Tất cả những ai theo dõi thị trường đều biết bất cứ thứ gì cũng có thể xảy ra. Điều gì sẽ xảy ra nếu nền kinh tế suy thoái? Hoặc nguồn cung nguyên liệu ắc quy không đủ? Nếu không có sự chắc chắn và quy định rõ ràng về thời gian và tiêu chuẩn thì các hãng xe sẽ rất khó để định hướng mục tiêu dịch chuyển”, Giám đốc Drew Kodjak của Hội đồng quốc tế giao thông xanh (ICCT) đồng quan điểm.

Theo NYT, việc biến một sản phẩm ngách trên thị trường thành phương tiện giao thông chính sẽ cần rất nhiều trạm sạc điện, nhưng cơ sở hạ tầng tại Mỹ thì lại chưa sẵn sàng cho điều này.

Gói phát triển cơ sở hạ tầng năm 2021 với 7,5 tỷ USD xây dựng 500.000 trạm sạc điện đã được tiến hành nhưng theo báo cáo của S&P Global vào tháng 1/2023, nền kinh tế này sẽ cần hàng triệu trạm sạc nữa mới có thể đáp ứng đủ nhu cầu.

Một thách thức nữa là vấn đề lao động khi sự xáo trộn về quy trình sản xuất, kinh doanh sẽ khiến các công ty ô tô Mỹ cần ít hơn một nửa nhân lực để chế tạo xe điện.

Lãnh đạo Mark DePaoli của Công đoàn United Auto Workers Local 600 nhận định họ đã từng đối mặt với tình trạng mất việc làm vì công nghệ thay đổi trước đây, tuy nhiên với áp lực dịch chuyển quá nhanh và mạnh như hiện nay thì tình hình sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.

Theo AAI, các hãng xe Mỹ đã đổ tổng cộng khoảng 1,2 nghìn tỷ USD phát triển mảng xe điện nhưng việc thay đổi hơn 100 năm lịch sử phát triển ngành công nghiệp ô tô cũng như thói quen lái xe của người Mỹ là điều không dễ dàng, nhất là với thời hạn chỉ 10 năm như tham vọng của chính quyền Washington hiện nay.

*Nguồn: NYT, The Verge