“Cuộc chiến hoa hồng” của các công ty bảo hiểm vẫn chưa đến hồi kết

Mới đây, Thanh tra Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) đã công bố kết luận thanh tra, kiểm tra hoạt động bảo hiểm 9 tháng năm 2016.

Theo đó, một số “đại gia” bảo hiểm cả nhân thọ lẫn phi nhân thọ, vẫn mắc nhiều sai phạm, mà điển hình trong số đó là chi trả hoa hồng đại lý sai quy định.

Thực tế không chỉ trong kết quả thanh tra, kiểm tra lần này mới có vấn đề liên quan đến chi hoa hồng sai quy định mà theo kết quả kiểm tra các năm trước, tình trạng “chi hoa hồng tràn lan, không đúng đối tượng” cũng diễn ra khá phổ biến.

Hiện nay, Luật bảo hiểm quy định các doanh nghiệp chỉ được chi trả hoa hồng bảo hiểm từ phần phí bảo hiểm thu được theo tỷ lệ hoa hồng bảo hiểm không được vượt quá tỷ lệ do Bộ Tài chính quy định. Trong đó bảo hiểm phi nhân thọ dao động từ 3 – 20% và bảo hiểm phi nhân thọ có nhiều mức tùy thuộc vào từng sản phẩm là bảo hiểm tử kỳ, sinh kỳ, hỗn hợp…và dao động từ 5 – 40%.

Thông thường, các công ty bảo hiểm nhân thọ vẫn áp dụng chi trả cho các đại lý theo cách truyền thống là chính sách “hoa hồng tập trung ban đầu”, trong đó tỷ lệ hoa hồng năm đầu tiên lên đến 30 - 40%, hoa hồng phí tái tục (định kỳ các năm sau) thường khoảng 5 - 7%.

Đối tượng được hưởng hoa hồng bảo hiểm theo luật chỉ bao gồm doanh nghiệp môi giới bảo hiểm và đại lý bảo hiểm. Còn Luật cấm chi trả hoa hồng cho các tổ chức, cá nhân không được phép hoạt động đại lý hoặc môi giới bảo hiểm, các cán bộ, nhân viên của chính doanh nghiệp bảo hiểm và cả bên mua bảo hiểm, trừ trường hợp đại lý bảo hiểm mua bảo hiểm cho chính mình.

Tuy nhiên thực tế trong hoạt động, vì để hoàn thành chỉ tiêu và tăng doanh số, nhiều đại lý bảo hiểm, đại lý môi giới còn “nhắm mắt” chi cả hoa hồng cho khách hàng, có thể bằng tiền mặt hoặc giảm tiền trên số phí bảo hiểm phải đóng, và việc này không khó để bắt gặp.

Dù xảy ra nhiều và doanh nghiệp bảo hiểm cũng quy định khá chặt chẽ về việc này tuy nhiên họ rất khó xử lý được do việc chi hoa hồng cho khách thường là thỏa thuận bằng miệng giữa đại lý và khách hàng và doanh nghiệp cũng không thể can thiệp vào mối quan hệ giữa khách hàng với đại lý, trừ khi khách hàng phản hồi trực tiếp về công ty và có bằng chứng rõ ràng.

Theo các chuyên gia, việc chi trả bảo hiểm tràn lan, nhất là trả bảo hiểm cho khách hàng sẽ tạo một tiền lệ xấu cho cả doanh nghiệp bảo hiểm lẫn khách hàng. Về phía doanh nghiệp, làm như vậy sẽ gây thiệt hại khiến họ thu không đủ chi bởi đại lý bảo hiểm có thể tìm cách kiếm lại tiền từ phía công ty và đẩy chi phí bán hàng lên cao, kết quả là kinh doanh không có lợi nhuận. Trong khi đó khách hàng có thể lợi dụng việc thỏa thuận được hoa hồng với các đại lý để gia tăng sức ép lên các đại lý.

Hiện nay, để khống chế chi hoa hồng tràn lan, Bộ Tài chính đang đưa ra dự thảo quy định về tỷ lệ hoa hồng môi giới bảo hiểm tối đa của mỗi nghiệp vụ bảo hiểm thuộc từng hợp đồng bảo hiểm thu xếp qua doanh nghiệp môi giới không được vượt quá 15% phí bảo hiểm.

Trước đó, nhiều ý kiến cho rằng nên chăng Bộ Tài chính cho dỡ bỏ trần hoa hồng áp dụng cho đại lý bảo hiểm, để cho họ tự quyết định dựa trên đặc thù sản phẩm, vai trò của đại lý và nhiều khi là cả vị thế của doanh nghiệp trên thị trường. Nhưng cũng có các ý kiến phản bác khi cho rằng làm nếu dỡ trần về hoa hồng thì sẽ tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh bởi “cuộc chiến hoa hồng” sẽ chẳng bao giờ có hồi kết, nhiều doanh nghiệp, đại lý bảo hiểm dù làm ăn tốt nhưng cũng phải đứng ngoài cuộc chơi hoặc bị mất khách hàng vì không “bạo chi”.