Cuộc đời ngắn ngủi của 2 em bé qua đời vì bị tiêm nhầm vaccine, kéo theo hệ lụy ảnh hưởng kinh khủng đến gần 6.000 đứa trẻ khác

Sáng ngày 6 tháng 7 năm 2018, hai bà mẹ sống ở các ngôi làng trên đảo Savai'i xa xôi hẻo lánh của Samoa (quốc gia nằm ở phía Tây Quần đảo Samoa, thuộc Nam Thái Bình Dương) đã đưa đứa con 1 tuổi của họ đi tiêm phòng sởi, quai bị và rubella theo định kỳ.

Việc tiêm vaccine sởi, quai bị và rubella (viết tắt là MMR) thực ra khá an toàn nhưng các y tá thực hiện việc tiêm phòng đã trộn nhầm vaccine với thuốc gây mê hết hạn thay vì nước. Chỉ ít phút ngắn ngủi sau đó, cả 2 đứa trẻ đều tử vong.

Cái chết của 2 em bé đã gây ra làn sóng phẫn nộ trên khắp quốc gia nhỏ bé này, không chỉ ở Savai'i, hòn đảo lớn nhất của Samoa, mà còn còn ở thủ đô Upolu và gần 200.000 người dân trên khắp cả nước đồng loạt lên tiếng chỉ trích sự tác trách của nhân viên y tế và bày tỏ nghi ngờ về trình độ của họ.

Cuộc đời ngắn ngủi của cậu bé Opalameko

Ngôi nhà của vợ chồng Punipuao Siu và Timu'a nằm hướng mặt ra bệnh viện tuyến huyện Safotu. Khung cảnh từ cửa sổ của ngôi nhà như một lời nhắc nhở về cái ngày định mệnh hôm ấy, ngày mà Punipuao đưa con trai nhỏ Opalameko đi tiêm chủng. Chỉ 2 ngày trước đó, vợ chồng cô đã tổ chức bữa tiệc sinh nhật đầu tiên cho con trai.

Timu'a và Punipuao Siu cùng con trai nhỏ Tipaulaofaele ở làng Safotu, Samoa. Con trai Opalameko của họ đã chết ngay sau khi tiêm vaccine MMR.

Các gia đình ở Samoa thường chôn cất người thân ngay gần nhà, bên trong mảnh đất của gia đình. Theo phong tục ở Samoa, các ngôi mộ được đặt trong vườn nhà, được trang trí bằng hoa giả và ảnh, hoặc không thì chôn cất ở trong các nghĩa trang nhỏ gần nhà.

Opalameko được chôn cất ngay phía sau ngôi nhà của gia đình, một ngôi mộ đơn giản bên cạnh mộ của ông nội em. Biệt danh của cậu bé là Opa được viết lên tấm bia bằng bê tông.

2 năm sau, nỗi đau đã dần nguôi ngoai. Punipuao sinh thêm con, một cậu bé kháu khỉnh tên là Tipaulaofaele, nhưng mỗi khi đến lịch tiêm phòng định kỳ cho con, cô lại cảm thấy vô cùng hoảng sợ.

Punipuao nói: "Khi tôi sinh con vào tháng 11, tôi đã rất biết ơn vì món quà vô giá ấy. Chúng tôi đã cố gắng tiếp tục nhưng chúng tôi không bao giờ có thể quên được người đã mất".

Cái chết của Opa và cậu bé Lannacallysta Tuisuesue vào sáng cùng ngày đã làm dấy lên sự ngờ vực ở Samoa về các mũi tiêm. Ở quần đảo này, tỷ lệ tiêm chủng vốn đã thấp lại càng giảm mạnh hơn nữa sau vụ việc.

Làng Safotu nhìn từ bệnh viện, nơi 2 em bé tử vong sau khi bị tiêm vaccine MMR sai cách.

Chính phủ đã đình chỉ chương trình tiêm chủng quốc gia trong thời gian cuộc điều tra được tiến hành. Phải đến tháng 4 năm 2019, chương trình mới được tiếp tục trở lại - 8 tháng sau cái chết của 2 đứa trẻ. Hậu quả là hàng nghìn trẻ sơ sinh không được bảo vệ khi dịch sởi bùng phát vào cuối năm đó.

83 đứa trẻ đã chết và 1.868 đứa trẻ phải nhập viện điều trị. Tổng cộng có 5.705 trẻ bị nhiễm.

Ngôi mộ của Opalameko phía sau nhà của gia đình.

Các bậc phụ huynh vẫn chưa hết ám ảnh nhưng họ vẫn phải vượt qua. Vì thế, người ta thường nói rằng họ đã quên đi nỗi đau. Nhưng Bộ Y tế Samoa không cho là như vậy, ước tính có 14% số cha mẹ được phát hiện có nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Bác sĩ tâm thần duy nhất của Samoa, Tiến sĩ George Leao-Tuitama, người đứng đầu đơn vị sức khỏe tâm thần của Bộ Y tế, cho biết con số thực có thể cao tới 20% và nhiều người chuyển sang lạm dụng rượu hoặc chất kích thích. Một số đã phải chật vật để trở lại làm việc.

6 tháng kể từ đợt bùng phát cuối cùng ở Samoa, đây là những câu chuyện về các bậc cha mẹ mất con trong 2 lần tiêm chủng, và các gia đình bị tác động trực tiếp bởi dịch bệnh sau đó.

Nỗi đau đớn nào bằng một lúc mất đi 3 đứa con

Hầu hết các gia đình đều mất ít nhất một đứa trẻ do bệnh sởi trong đợt bùng phát dịch chết người đó.

Fa'aoso Tuivale và Tuivale Luamanuvae Puelua đã mất đi 3 trong số 5 người con của họ. Đầu tiên là con trai 3 tuổi, Itila, sau đó là con gái 13 tháng tuổi, Tamara, và chỉ hơn một tuần sau người ra đi là anh trai sinh đôi của cô bé, Sale. 2 đứa trẻ còn lại phải sống trong hoang mang, sợ hãi đến quẫn trí.

Hai vợ chồng Fa'aoso Tuivale và Tuivale Luamanuvae Puelua.

Hoàn cảnh của gia đình đã đến tai một cầu thủ bóng bầu dục quốc tế người Samoa. Anh đã chi tiền mua một ngôi nhà mới tặng cho gia đình. Một số nhà hảo tâm khác đã giúp họ xây dựng một ngôi mộ bằng gỗ có mái và sàn bê tông cho các con. Tại đây, họ đã đặt ảnh và hoa nhựa, đèn thác nước ở lối vào. Fa'aoso nói: "Chúng tôi yêu thương các con và không muốn chúng phải dầm mưa dãi nắng".

"Sự ra đi đột ngột của con khiến trái tim tôi như vỡ vụn"

Tilomai Alofipo, một bà mẹ 6 con, mất đứa con gái út Hazel vì bệnh sởi vào tháng 11, 5 ngày sau sinh nhật đầu tiên của cô bé.

Tilomai nói rằng không có tivi hay điện thoại, cô gần như không được biết về đợt bùng phát dịch và cho tới tận lúc Hazel được đưa vào khu cách ly ở bệnh viện địa phương, Tilomai vẫn không nhận ra mức độ nghiêm trọng của căn bệnh. Cô nói: "Tôi cứ nghĩ các bác sĩ sẽ cứu được con bé".

Cái chết của con gái út đã ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tâm thần của Tilomai, khiến cô nghĩ đến việc tự tử. "Sự ra đi đột ngột của con bé khiến trái tim tôi như vỡ vụn, tất cả những hy vọng về tương lai của tôi đều tan tành. Tôi không thể tin vào sự thật rằng con bé đã ra đi mãi mãi. Mọi người an ủi tôi rằng con bé được an toàn trên thiên đường nhưng tôi vẫn không thể nguôi ngoai nỗi đau này".

Cố xây mộ thật đẹp cho con để vơi đi nỗi đau

Alga Toetu, 24 tuổi, mất đứa con gái 13 tháng tuổi Blessing - đứa con duy nhất của cô - vì bệnh sởi lúc 9 giờ sáng ngày 1 tháng 12 năm 2019. Trên tường nhà của cô có một tấm áp phích với hình ảnh tương tự Blessing đeo một chiếc huy hiệu màu hồng sáng trong ngày sinh nhật đầu tiên của cô bé. Bức ảnh đã được chỉnh sửa, Blessing được "chắp thêm đôi cánh thiên thần" với thông điệp "Bay cao lên nữa thiên thần yêu dấu của chúng ta".

Tilomai Alofipo (ảnh trái), Alga Toetu và cha cô.

Giống như nhiều gia đình Samoa, chồng của Alga làm việc ở New Zealand và gửi tiền về nhà. Cô sống với cha, Manuele, một cựu tài xế xe buýt, và mẹ cô, Faiane.

Tình yêu của Alga dành cho con gái Blessing thể hiện rõ bằng những nỗ lực trang trí nơi an nghỉ cuối cùng của cô bé, mặc dù kinh phí hạn hẹp. Blessing được chôn cất trong sân nhà, xung quanh là những cây Fala. Ranh giới ngôi mộ được đánh dấu bằng những chai nước nhựa được xâu lại với nhau.

Làng Faleasiu trên đảo Upolu, nơi Alga Toetu sống cùng bố mẹ.

Oli Lefauaitu, một nhân viên an ninh, sống cùng vợ, Moana, và 9 đứa con của họ ở khu vực đầm lầy ngoại ô thủ đô Upolu. Cuộc sống đang yên bình thì đứa con út Si'iae 14 tháng tuổi của họ bị ốm.

Si'iae bị ốm nhiều ngày trước khi Lefauaitu nhận ra cô bé có các triệu chứng liên quan đến bệnh sởi. Si'iae được nhập viện nhưng chỉ một tuần sau đó, đứa trẻ đã vĩnh viễn ra đi. Oli chôn con gái dưới gốc cây ổi trong vườn nhà. Ngôi mộ được bao phủ bởi một tấm bạt màu xanh cũ để bảo vệ khỏi cơn mưa lớn theo mùa gây ngập lụt.

Lefauaitu mô tả cách gia đình anh thích nghi với cuộc sống không có con gái út: "Đôi khi chúng tôi không thể làm gì ngoài việc nghĩ về con bé. Hầu hết thời gian chúng tôi dành để ngắm mộ con, tưởng tượng con đang ngồi đó và ngắm nhìn con. Chúng tôi luôn cảm nhận được sự hiện diện của con bé. Đôi khi anh chị của con bé vẫn ngây ngô hỏi em đang ở đâu. Có lúc, tôi vô tình bắt gặp chúng hôn vào bức ảnh em út. Tôi biết các con tôi cũng đang nhớ em của chúng".

Phải tìm đến chuyên gia tư vấn tâm lý để vượt qua nỗi đau

Cậu bé Peter von Heiderbrandt mất vào ngày White Sunday (ngày Chủ Nhật trắng), ngày lễ toàn quốc dành cho trẻ em ở Samoa. Đó là ngày 13/10, khi em chỉ mới 13 tháng tuổi.

Nơi an nghỉ của em là nghĩa trang yên bình được bao quanh bởi những cây cọ nhìn ra Thái Bình Dương.

Mẹ em, Lanuola Mulipola, một sĩ quan cảnh sát, cho biết em không phải đứa trẻ mắc bệnh sởi đầu tiên trong dịch, nhưng lại là đứa trẻ đầu tiên tử vong vì căn bệnh này.

"Thật đau lòng. Trái tim tôi tan vỡ. Giáng sinh năm đó không còn là Giáng sinh nữa, chúng tôi chỉ đến nhà thờ rồi trở về nhà. Không ai muốn ăn mừng", Lanuola kể.

Lanuola không thể làm việc kể từ khi đứa con trai cô qua đời và phải bận rộn với 3 đứa con khác. "Tôi đã cố gắng nhưng không tập trung được". Lanuola đã cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý để được giúp đỡ. "Tôi giải thích những gì tôi đã trải qua, và chắc là tôi sẽ gặp họ lần nữa. Tôi có lưu số của họ đây rồi".

Con gái một tuổi của Marieta và Samuelu Tuisuesue, Lannacallysta, là một trong 2 đứa bé tử vong vì tiêm nhầm vaccine vào năm 2018. Cô bé là niềm hy vọng lớn lao của cả gia đình bởi cặp vợ chồng phải cố gắng lắm mới có được mụn con gái sau 7 năm kết hôn.

Trước đó, họ đã nhận nuôi một đứa con gái từ chị gái của Marieta. Và rồi vài tuần sau đó, Marieta mang thai Lannacallysta.

Vào ngày Lannacallysta được chôn cất trong vườn nhà, họ lại nhận nuôi một bé trai 6 tháng tuổi từ em gái của Marieta, Laauoleola.

Marieta nói: "Tôi đã hỏi chị gái tôi liệu chúng tôi có thể nhận nuôi thêm đứa nữa để tránh nghĩ đến những mất mát đã qua".

Bà Tala Tualesi, bà của Lannacallysta, cho biết sự ra đi đột ngột của cô bé là mở đầu cho một chuỗi sự kiện khủng khiếp xảy ra với nhiều gia đình ở Samoa vào năm sau đó. "Nếu cháu tôi không chết, tất cả những đứa trẻ khác có lẽ đã không chết".

(Nguồn: The Guardian)