Cuộc đời thăng trầm của “nữ siêu lừa” làm rúng động thế giới: Từ hiện tượng của thung lũng Silicon đến án 11 năm tù, tài sản từ 4,5 tỷ USD rơi xuống 0 chỉ sau 1 đêm

Năm 2014, công ty khởi nghiệp xét nghiệm máu Theranos và người sáng lập Elizabeth Holmes đã vươn lên đứng đầu thế giới. Holmes được mệnh danh là Steve Jobs phiên bản nữ và trở thành nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất vào thời điểm đó. Đồng thời, Theranos cũng là một trong những công ty khởi nghiệp “hóa kỳ lân” với mức định giá khoảng 9 tỷ USD. Nhưng những thiếu sót trong công nghệ của Theranos đã bị phơi bày, và chính Holmes đã che đậy tất cả.

Tuổi thơ của nữ tỷ phú tội phạm

Elizabeth Holmes sinh năm 1984 tại thủ đô Washington. Cô có mẹ là nhân viên ủy ban Quốc hội và cha làm việc cho Enron – một trong những công ty năng lượng hàng đầu thế giới trước khi chuyển đến các cơ quan chính phủ như USAID (Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ).

Elizabeth Holmes. Ảnh: Twitter Elizabeth Holmes

Khi còn nhỏ, gia đình Holmes chuyển từ thủ đô Washington đến thành phố Houston. Khi lên 7, cô đã cố phát minh ra cỗ máy thời gian của riêng mình bằng cách vẽ chi tiết các bản vẽ kỹ thuật lên một cuốn sổ tay. Và năm 9 tuổi, Holmes nói với họ hàng rằng sau này cô muốn trở thành tỷ phú.

Holmes là người thích cạnh tranh từ khi còn bé. Cô thường chơi cờ tỷ phú với em trai, em họ và quyết thắng bằng mọi giá. Trong thời gian học trung học, Holmes đã đạt nhiều điểm A và thâm chí bắt đầu công việc kinh doanh riêng bằng cách bán chương trình phiên dịch C++ cho các trường học ở Trung Quốc, thậm chí học cả tiếng Quan Thoại.

Chưa hết, vì được truyền cảm hứng bởi ông cố Christian Holmes, một bác sĩ phẫu thuật, Holmes đã quyết định theo ngành y.

Bước đầu tham vọng của nữ sinh bỏ học trường Stanford

Holmes học kỹ thuật hóa học tại đại học Stanford. Khi còn là sinh viên năm nhất, cô đã được học bổng của chính phủ và được trợ cấp 3.000 USD để thực hiện một dự án nghiên cứu. Và dành cả mùa hè sau năm thứ nhất để thực tập tại Viện Genome ở Singapore.

Khi là sinh viên năm hai, với sự ủng hộ từ giáo sư Channing Robertson, Holmes đã thành lập Real-Time Cures, sau đó đổi tên công ty thành Theranos. Từ đó cô đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho một “thiết bị y tế theo dõi, phát hiện bệnh thông qua một giọt máu”.

Đến học kỳ tiếp theo, Holmes đã bỏ học hoàn toàn và làm việc cho Theranos dưới tầng hầm của trường nội trú.

Hành trình khởi nghiệp

Mô hình kinh doanh của Theranos dựa vào một thiết bị y tế có thể phát hiện và đưa ra chẩn đoán nhiều loại bệnh khác nhau chỉ từ một giọt máu.

Holmes huy động được hơn 700 triệu đô tiền vốn từ các nhà đầu tư nổi tiếng như Larry Ellison - người sáng lập Oracle, và Tim Draper - người sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm Draper Fisher Jurvetson. Có thể nói, Holmes bị ảnh hưởng phong cách của cựu CEO Apple Steve Jobs. Ngay cả giọng trầm đặc trưng của cô cũng để hòa nhập vào thế giới kinh doanh do nam giới thống trị này.

Khi Theranos bắt đầu kiếm được hàng triệu USD, Holmes trở thành chủ đề nóng và được ca tụng rộng rãi trong làng công nghệ. Cô đã xuất hiện trên trang bìa của tạp chí Fortune, Forbes, diễn thuyết trên TED, nói chuyện cùng Bill Clinton và Jack Ma trong các hội thảo.

Có thời điểm, Holmes là nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới với tài sản ròng trị giá khoảng 4.5 tỷ USD. 

Chân dung Elizabeth Holmes vào năm 2014. Ảnh: Forbes

Sóng gió ập tới

Đến tháng 8 năm 2015, FDA điều tra Theranos và phát hiện nhiều sai phạm lớn. Tháng 10 năm 2015, phóng viên John Carreyrou của tờ Wall Street Journal công bố cuộc điều tra của mình, gây ra cơn bão sụp đổ mãnh mẽ của công ty này.

Carreyrou đã phát hiện máy xét nghiệm máu Edison của Theranos không thể đưa ra kết quả chính xác. Thực chất công ty này đã đánh tráo kết quả xét nghiệm máu của thiết bị truyền thống thành kết quả của mình. Điều này khiến Holmes điêu đứng vì không thể kiểm soát tình hình.

Sau vụ bê bối Forbes hạ ước tính tài sản của Holmes từ 4,5 tỷ USD xuống số 0 tròn trĩnh.

Chồng chất cáo buộc

Vào tháng 3 năm 2018, Theranos, Holmes và Balwani – cựu giám đốc đã bị SEC buộc tội gian lận. Tháng 6 năm 2018, Holmes và Balwani bị buộc tội với 9 tội danh lừa đảo qua đường dây và 2 tội danh âm mưu lừa đảo.

Tại thời điểm “nước sôi lửa bỏng” như vậy, Holmes lại có động thái kết hôn đáng ngờ với William Billy Evans, người thừa kế 27 tuổi của một công ty quản lý khách sạn tại California.

Bị cáo buộc trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhiều phiên tòa xét xử Holmes đã bị hoãn lại. Đặc biệt, tháng 3 năm 2021, Holmes còn yêu cầu hoãn phiên tòa thêm một lần nữa vì cô đang mang thai. Nhưng dù tranh thủ thời gian, phiên tòa chính thức vẫn diễn ra vào tháng 9 và kéo dài suốt 11 tuần.

Hồi kết

Dù đề nghị khoan hồng và giảm án, nhưng nữ tỷ phú lừa đảo này đã gây thiệt hại 21 triệu USD cho các nhà đầu tư. Cô phải trả giá bằng 135 tháng tù giam và 3 năm giám sát tại nhà, đặt dấu chấm hết cho cuộc đời tham vọng đầy thăng trầm của mình.

Tham khảo: BI