Đã được chọn thi công nhưng Trung Quốc không ngờ bị hủy, siêu dự án 1.700km tái khởi động sau 9 năm chốt lại nhà thầu đầu tiên, công nghệ nước nào thay thế?

Theo Reuters, vào tháng 10/2024, nhà thầu Thổ Nhĩ Kỳ là Yapi Merkezi đã ký hợp đồng trị giá 3 tỷ USD với Uganda để thiết kế, xây dựng và mua sắm tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn dài 273km, sau khi nhà thầu Trung Quốc bị hủy ký kết.

Cụ thể, nhà thầu Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thay thế Công ty TNHH Kỹ thuật và Cảng Trung Quốc, công ty ban đầu được chọn cho dự án đường sắt khổ tiêu chuẩn, còn được gọi là Đường sắt tuyến phía Đông, nối Malaba, một thị trấn biên giới chung nối Uganda và Kenya, với thủ đô Kampala của Uganda.

Mặc dù đã chính thức ký kết hợp tác vào năm 2015 nhưng nhà thầu Trung Quốc đã bị hủy khỏi dự án vào năm 2023 vì không đáp ứng được yêu cầu của dự án. Nhà thầu Thổ Nhỹ Kỳ - Yapi Merkezi cho biết, hợp đồng này “sẽ là một trong những dự án lớn nhất từng được các nhà thầu Thổ Nhĩ Kỳ ký kết ở nước ngoài và có tầm quan trọng chiến lược đối với cả Uganda và Đông Phi”.

Dự án bao gồm một tuyến đường sắt hoàn toàn điện khí hóa nối Uganda và Kenya với công suất vận chuyển hàng hóa là 25 triệu tấn mỗi năm và cũng bao gồm cả việc mua sắm phương tiện đường sắt. Theo Uganda, tốc độ thiết kế là 120 km/giờ, bao gồm hai nhà ga chính, bốn nhà ga cỡ trung, một bãi tập kết và ba nhà ga hàng hóa.

Tuyến đường sắt mới là một phần trong mạng lưới đường sắt điện khu vực dài 1.700 km theo kế hoạch của Uganda, kết nối với tuyến Mombasa-Naivasha đã hoàn thành ở Kenya và kết thúc tại Cảng Mombasa trên Ấn Độ Dương.

Tuyến đường sắt đơn mới được thiết kế có tốc độ vận chuyển hàng hóa là 100 km/giờ, tốc độ hành khách là 120 km/giờ và tải trọng trục là 25 tấn. Tuyến đường sắt này sẽ sử dụng toa xe hai tầng có tải trọng 80 tấn và toa xe chở khách hai tầng làm toa xe chở khách ưu tiên.

Để xây dựng tuyến đường sắt tiêu chuẩn tại Uganda, Thổ Nhĩ Kỳ, thông qua Tập đoàn Yapi Merkezi, áp dụng nhiều công nghệ kỹ thuật số tiên tiến nhằm tối ưu hóa tiến độ, tăng độ chính xác và đảm bảo chất lượng cho dự án.

Yapi Merkezi sử dụng BIM để tạo ra các mô hình 3D chi tiết về toàn bộ dự án. BIM cho phép các kỹ sư và kiến trúc sư mô phỏng cấu trúc và tiến trình xây dựng của tuyến đường sắt, giúp phát hiện các vấn đề thiết kế và kỹ thuật trước khi triển khai thực tế. Nhờ BIM, mọi thay đổi đều được cập nhật theo thời gian thực, giảm thiểu rủi ro và chi phí phát sinh.

Drones và GIS được sử dụng để khảo sát địa hình và giám sát tiến độ dự án. Drones thu thập dữ liệu hình ảnh và video từ không trung, cung cấp cái nhìn tổng thể và cập nhật chi tiết về các khu vực thi công. Hệ thống GIS giúp lập bản đồ chính xác địa hình, hỗ trợ trong việc lên kế hoạch tuyến đường và đánh giá các điều kiện thực địa.

Yapi Merkezi sử dụng các công cụ giám sát thông minh để thu thập và phân tích dữ liệu lớn từ các hoạt động xây dựng. Những dữ liệu này giúp tối ưu hóa quy trình, cải thiện an toàn lao động và đánh giá hiệu quả sử dụng tài nguyên, từ đó giúp điều chỉnh kế hoạch và tăng hiệu suất xây dựng.

Engineering News-Record cho biết, sự háo hức hoàn thành dự án của Uganda phần lớn được thúc đẩy bởi việc phát hiện gần đây về một lượng lớn dầu mỏ cũng như trữ lượng khoáng sản như quặng sắt, phốt phát, berili, crom, đồng và coban. Chính phủ rất muốn sử dụng vận tải đường sắt mở rộng để khai thác kinh tế các nguồn tài nguyên này.

Tuy nhiên, có lẽ quan trọng hơn là dự án của Uganda dự kiến sẽ cung cấp tuyến đường sắt rất cần thiết tới các nguồn tài nguyên khoáng sản khổng lồ đang được khai thác tại Congo, bao gồm quặng sắt, nhôm, đồng và coban, vốn cho đến nay chỉ có thể được vận chuyển ra thị trường toàn cầu thông qua mạng lưới đường bộ quá tải.

Uganda cho biết dự án đường sắt này sẽ đóng vai trò là tuyến đường trung chuyển khoáng sản vì sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn để tiếp cận thị trường Trung Quốc, Ấn Độ, Châu Âu và Châu Mỹ.