Đại biểu Quốc hội lo Nhà nước sẽ “chảy máu” nguồn lực đất đai

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, sáng 10/1, các đại biểu Quốc hội thảo luận trực tuyến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự.

Một trong những nội dung quan trọng nhận được nhiều ý kiến là việc Chính phủ trình sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 Điều 75 ( sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở ).

Hướng đề xuất là quy định hình thức sử dụng đất để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại là nhà đầu tư có quyền sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về đất đai, trừ trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và các trường hợp thu hồi khác theo quy định của pháp luật: Có quyền sử dụng đất ở hợp pháp; có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác không phải là đất ở; có quyền sử dụng các loại đất khác không phải là đất ở.

Đồng thời, để bảo đảm tính minh bạch, chặt chẽ, không thất thoát ngân sách nhà nước, dự thảo Luật bổ sung quy định, sau khi đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư, nhà đầu tư có trách nhiệm thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng các loại đất khác thuộc dự án đầu tư (nếu có) sang đất ở và nghĩa vụ tài chính có liên quan theo quy định của pháp luật về đất đai.

Đại biểu Ngô Trung Thành phát biểu tại điểm cầu Hội trường Diên Hồng - Nhà Quốc hội. Ảnh: Quốc hội

Dành toàn bộ thời gian phát biểu để phân tích về đề xuất trên, đại biểu Ngô Trung Thành – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật (đoàn Đắc Lắk)  đánh giá cao việc Chính phủ đề nghị sửa quy định vì thực tế cho thấy, do không có mét vuông đất ở nào nên “đấu giá không được mà đấu thầu không xong”, khiến hàng loạt dự án sử dụng đất để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại không triển khai được và Nhà nước cũng không thể thu hồi. Nhìn ở góc độ này thì thấy bất cập cần tháo gỡ.

Tuy nhiên, theo đại biểu Ngô Trung Thành, vấn đề này lại không hề đơn giản, do đó cần xem xét thấu đáo, đánh giá kỹ tác động, nhất là những tiêu cực có thể xảy ra.

Đại biểu Ngô Trung Thành nhấn mạnh, nếu thực hiện đấu giá và đấu thầu thì giá trị địa tô mang lại cho Nhà nước là rất lớn. Cụ thể như ở Thủ Thiêm vừa qua đấu giá 1 ha đất đem lại 24.500 tỷ đồng, trong khi nếu chuyển đổi thông thường và chủ đất nộp tiền chuyển đổi cao nhất khoảng 100 triệu đồng/1m2 thì ngân sách chỉ thu khoảng 1000 tỷ đồng, chưa bằng số lẻ từ đấu giá.

“Vì vậy, theo dự thảo trên dẫn đến chênh lệch địa tô cơ bản thuộc về chủ dự án là không hợp lý. Đất đai là sở hữu toàn dân, Nhà nước cho phép chuyển đổi làm cho giá trị đất tăng lên rất lớn thì chênh lệch địa tô cơ bản phải thuộc Nhà nước, thuộc về nhân dân. Sửa theo hướng trên có thể giải thoát cho dự án nhưng lợi cho chủ dự án, cho người gom đất, còn Nhà nước sẽ “chảy máu” nguồn lực đất đai” – đại biểu đoàn Đắk Lắk nêu quan điểm.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng cho rằng, sửa đổi theo hướng trên thì người nào gom được nhiều đất thì khả năng cao sẽ được chấp nhận đầu tư có thể dẫn đến trình trạng gom đất, đẩy giá đất lên cao, gây khó khăn cho công tác giải phóng mặt bằng, khiếu tại tố cáo do sự chênh lệch giá bồi thường và giá thực tế.

“Đề nghị Quốc hội tạm thời chưa nên sửa khoản này như đề xuất, đề nghị Chính phủ nghiên cứu đánh giá tác động, xử lý cho được chênh lệch địa tô trong Luật Đất đai để tháo gỡ vướng mắc và phát huy nguồn lực đất đai cho phát triển đất nước, đảm bảo hài hoà lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người sử dụng đất” – đại biểu Ngô Trung Thành kiến nghị.

Đại biểu Hoàng Văn Cường. Ảnh: Quốc hội

Đồng quan điểm, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 Điều 75 (sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở) thực chất là mở rộng quyền cho người sử dụng đất hợp pháp, giải quyết nhanh việc công nhận chủ đầu tư nhưng hậu quả có thể gây ra thất thoát.

“Khi được công nhận chủ đầu tư và thực hiện thủ tục chuyển đổi sử dụng đất thì chỉ cần trả khoản tiền bằng cách lấy giá đất trong bảng giá nhân hệ số K thì dù có chuyển đổi đất giữa Bờ Hồ (Hà Nội) hay trên đường Nguyễn Huệ (TP.HCM) cũng chỉ 312 triệu đồng/1m2, sẽ gây thất thoát nguồn lực của Nhà nước” – Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân phân tích và đề nghị cân nhắc. Nếu sửa thì phải ghi cụ thể tính tiền đất theo giá thị trường.

Tranh luận với các ý kiến trên, đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) nêu quan điểm, hàng trăm ha đất vướng quy định mà không được chuyển đổi, dự án không thực hiện được thì cũng gây lãng phí.

“Chênh lệch địa tô lớn có hay không do định giá đất không sát. Thất thoát hay không do cơ quan thẩm quyền định giá” – ông Phan Thái Bình nhấn mạnh và đồng ý sửa đổ, bổ sung quy định theo tờ trình của Chính phủ.