Đang ở giữa bầu trời, WiFi trên máy bay hoạt động như thế nào?

Dịch vụ WiFi trên máy bay là một tính năng ngày càng phổ biến rộng rãi hiện nay. Kết nối internet ngay trên những chuyến bay dài đã trở thành một phần không thể thiếu của trải nghiệm bay hiện đại. Thậm chí, một số hãng hàng không còn dùng dịch vụ miễn phí WiFi trên máy bay để cạnh tranh, tạo thêm sự hứng thú của hành khách trong hành trình trên không. Tuy nhiên, cách thức hoạt động của dịch vụ này không phải ai cũng biết.

Có hai cách chính để cung cấp internet trên máy bay đó là sử dụng tín hiệu từ mặt đất và tín hiệu từ vệ tinh. Tín hiệu từ mặt đất dựa vào các trạm phát sóng mặt đất lớn, hoạt động tương tự như các trạm BTS của mạng di động. Máy bay được trang bị ăng ten thu sóng dưới bụng để nhận tín hiệu từ các trạm này. Khi máy bay di chuyển qua các khu vực khác nhau, nó sẽ tự động chuyển vùng kết nối, giống như quá trình handoff của điện thoại di động. Ưu điểm là người dùng không cảm thấy độ trễ, nhưng tốc độ lại khá hạn chế, chỉ đủ cho việc kiểm tra email hoặc lướt web cơ bản.

Với WiFi sử dụng tín hiệu vệ tinh, đây là cách sử dụng các vệ tinh quay xung quanh Trái đất để phát sóng. Ẳng ten trên máy bay sẽ thu tín hiệu từ các vệ tinh này, cho phép kết nối ở tốc độ cao, khoảng 20-40 Mb/s mỗi máy bay. Thậm chí, con số này mới đây được Vietnam Airlines giới thiệu lên đến 60 Mb/s. Đây là mức khá cao so với tốc độ trung bình mạng di động tại Việt Nam ở mức 46,66 Mb/s và hành khách có thể thoải mái xem phim, lướt MXH hay nhiều tác vụ khác.

Đây cũng là lựa chọn duy nhất để cung cấp internet cho các chuyến bay xuyên lục địa. Tuy nhiên, tín hiệu vệ tinh có hai nhược điểm chính: độ trễ cao và chi phí đắt đỏ do giá thuê vệ tinh cao.

Trong máy bay, WiFi được phát từ các điểm truy cập WiFi (WAPs), số lượng tùy thuộc vào kích thước máy bay. Những máy bay lớn có thể có tới 6 WAP để đảm bảo phủ sóng WiFi cho tất cả hành khách. Trước đây, khi WiFi chưa phổ biến, trên máy bay còn có các cổng Ethernet để cắm máy tính. Nhưng ngày nay, WiFi đã trở thành chuẩn mực để kết nối internet.

Dù đã có những tiến bộ lớn nhưng WiFi trên máy bay vẫn có những hạn chế so với mặt đất, đặc biệt là do đặc điểm di động của máy bay. Máy bay thường di chuyển với tốc độ cao và qua các khu vực địa lý rộng lớn, yêu cầu một vùng phủ sóng nhất quán để đảm bảo kết nối chất lượng cao trong suốt hành trình.

Tín hiệu vệ tinh có thể giải quyết một số hạn chế của tín hiệu từ mặt đất nhưng việc mở rộng hệ thống vệ tinh không hề đơn giản, đặc biệt là so với việc triển khai thêm các trạm di động mới, vốn nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn nhiều. Tuy nhiên, với sự gia tăng nhu cầu kết nối, các hãng hàng không không ngừng tìm kiếm giải pháp để cải thiện dịch vụ.

Theo dữ liệu từ các hãng hàng không lớn, hàng tháng có hơn 1,5 triệu phiên sử dụng WiFi trên máy bay và con số này đang không ngừng tăng lên. Thị trường dịch vụ internet trên máy bay ước tính trị giá khoảng 5 tỷ USD có khả năng sẽ tăng lên hơn 12 tỷ USD vào năm 2030. Điều này cho thấy tiềm năng lớn trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ internet trên không.

Tóm lại, dù còn đối mặt với một số thách thức nhất định, WiFi trên máy bay đang dần trở thành một tiêu chuẩn không thể thiếu trên các chuyến bay, mở ra cánh cửa cho những trải nghiệm kết nối không giới hạn ngay cả khi bạn đang lơ lửng giữa bầu trời.