Đằng sau động thái đồng loạt giảm lãi suất

Theo báo cáo mới đây của CTCK TP.HCM (HSC), hiếm khi cả 4 ngân hàng quốc doanh lớn đồng loạt giảm lãi suất huy động và đây là tín hiệu mạnh mẽ về việc giảm lãi suất cho cả hệ thống ngân hàng.

Dự kiến các ngân hàng thương mại cổ phần cũng sẽ giảm lãi suất huy động theo các ngân hàng quốc doanh. Bởi Ngân hàng LienVietPostBank cũng đã "theo chân" thông báo về việc hạ lãi suất huy động kể từ ngày 29/9/2016.

Động thái giảm lãi suất bất ngờ này diễn ra sau khi lợi suất trái phiếu chính phủ giảm gần đây và do lợi suất trái phiếu trên thị trường thế giới giảm, đặc biệt là ở kỳ hạn dài sau khi Fed quyết định giữ nguyên lãi suất cho thấy thanh khoản của hệ thống ngân hàng hiện đang dồi dào với tốc độ tăng trưởng huy động so với cùng kỳ theo ước tính của HSC hiện khoảng 19% trong khi tăng trưởng tín dụng là 17%. Ngoài ra, lãi suất liên ngân hàng gần đây giảm xuống chỉ còn 0,54% đối với kỳ hạn qua đêm và 0,58% đối với kỳ hạn 1 tuần.

Cụ thể, lợi suất trái phiếu đã giảm khá mạnh gần đây sau quyết định giữ nguyên lãi suất của Fed. Trong những tuần qua, Kho bạc Nhà nước đã dừng phát hành trái phiếu kỳ hạn 5 và 7 năm; thay vào đó tập trung phát hành có kỳ hạn dài hơn. Vào tuần trước, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 15 năm được phát hành với lợi suất là 7,47%; thấp hơn 0,12% so với tuần trước đó và thấp hơn 0,18% so với đầu năm.

Trong khi đó lợi suất trái phiếu kỳ hạn 20 & 30 năm giảm 0,02% so với đợt đấu thầu trước đó xuống còn lần lượt là 7,73% và 7,98% (lợi suất các kỳ hạn này được giữ khá ổn định kể từ đầu năm). So với đầu năm, lợi suất kỳ hạn 3-10 năm giảm 0,43-0,82% xuống còn 5,25- 6,5%; trong đó kỳ hạn 5 năm giảm mạnh nhất xuống còn 5,76%.

NHNN rõ ràng khuyến khích các ngân hàng cắt giảm lãi suất cho vay

Theo HSC, nhiều khả năng NHNN đã tác động đến các ngân hàng trong động thái cắt giảm lãi suất huy động (với tính chất bất thường) và theo đó trong thời điểm hiện tại, tỷ lệ NIM của các ngân hàng sẽ được cải thiện, và dĩ nhiên đây là thông tin tốt cho đối với kết quả kinh doanh năm 2016.

Mặc dù mục đích không phải là để thúc đẩy lợi nhuận của các ngân hàng mà khuyến khích các ngân hàng giảm lãi suất cho vay.

Trong khảo sát vào cuối tháng trước của HSC, lãi suất huy động bình quân đã tăng 0,22% so với đầu năm lên 6,11% trong khi đó lãi suất cho vay bình quân giảm 0,46% xuống 9,28%. Do đó, lãi suất huy động giảm sẽ thay đổi xu hướng lãi suất trong ngắn hạn khi lãi suất đã biến động trong biên độ khá hẹp trong những tháng đầu năm.

Một điểm đáng chú ý khác, diễn biến của lãi suất trái ngược với xu hướng CPI. Với CPI tháng 9 theo công bố gần đây tăng 3,34% so với cùng kỳ, cắt giảm lãi suất là động thái ngược lại với chính sách tiền tệ thông thường.

Song, với hành động này, NHNN cho thấy sự hòa nhập với xu hướng chung khi mà các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới trong những năm gần đây đã không còn áp dụng chính sách tiền tệ thông thường. Chênh lệch lạm phát và lãi suất huy động một tháng hiện chỉ là 1,6% và rủi ro đặt ra là CPI có thể tiếp tục tăng và NHNN có thể phải đảo ngược chính sách trong một vài tháng tới.

"Tuy nhiên, ưu điểm của việc thực thi chính sách tiền tệ thông qua các ngân hàng quốc doanh là các ngân hàng sẽ đơn giản tăng lãi suất huy động mà không ảnh hưởng đến lãi suất chính thức. Theo đó, cho phép NHNN có thể linh hoạt tối đa trong lựa chọn và áp dụng chính sách tiền tệ", HSC bình luận.