Đây chính là hai người đã nhấn chìm Yahoo!

Ai là người đẩy ngã Yahoo?

Cuối cùng, lời bạt cho câu chuyện dài và buồn của Yahoo! – trang web duy nhất có một dấu chấm than trên logo – cũng đã được viết ra. Sau 5 tháng đấu giá ròng rã và luôn là cái tên sáng giá nhất, hôm 25/7 vừa qua hãng viễn thông Verizon đã đồng ý mua lại những mảng kinh doanh chính của Yahoo với giá 4,83 tỷ USD.

Giám đốc điều hành Yahoo Marissa Mayer sẽ theo sát thương vụ cho đến khi việc mua bán hoàn tất và nếu ra đi thì cũng sẽ nhận được một khoản đền bù dễ chịu lên tới 50 triệu USD (bao gồm cả tiền mặt và cổ phiếu). Chính vì vậy không cần thiết phải khóc thương cho cô. Nhưng chắc hẳn, cô phải chịu sự chỉ trích cho những sai sót của mình trong việc điều hành Yahoo 4 năm qua. Tuy nhiên, điều đó thật không công bằng bởi sự xuống cấp của Yahoo không chỉ là chuyện một sớm một chiều và cũng không hoàn toàn là lỗi của một mình cô. Ít nhất, 2 nhà sáng lập Jerry Yang và David Filo cũng nên gánh chịu lỗi lầm này.

Hai sáng lập viên Yahoo! - Jerry Yang (trái) và David Filo (phải). Ảnh: Court Mast/Getty Images.

Cho đến giờ, câu chuyện về Yahoo cái thủa ban sơ vẫn là thần thoại tại thung lũng Silicon. Năm 1994, hai cậu sinh viên trẻ tuổi mới tốt nghiệp trường ĐH Stanford: Yang – một người nhập cư gốc Đài Loan tốt nghiệp ngành toán học và Filo - một nhà lập trình khá kín tiếng đến từ Louisiana đã tạo nên một bộ hướng dẫn về những đường link gọi là “Cẩm nang của Jerry và David về web toàn cầu”. Đó là một bản sơ đồ viết tay dẫn đến thứ sau này chính là không gian số và đặc biệt là những người lướt mạng thích điều đó.

Nhưng cuối cùng, với trợ giúp của từ điển, hai người đã thống nhất cái tên Yahoo bằng cách viết tắt các chữ đầu của "Yet Another Hierarchical Officious Oracle" (Một lời khuyên khác về trật tự không chính thức). Tuy nhiên David và Jerry kiên quyết chọn tên này không hẳn là do cụm từ dài dòng kia mà bởi vì các chữ cái đầu của cụm từ dài dòng đó ghép lại được thành từ Yahoo, một từ tiếng Anh mang nghĩa “hoang sơ”.

Khởi đầu của một chuỗi những sai lầm

Năm 1995, Seuoia Capital rót vốn vào Yahoo, nhà đầu tư này cũng đem đến một CEO mới chính là cựu giám đốc điều hành của Motorola – Tim Koogle. Điều này cũng đồng nghĩa với việc người nắm quyền hành lèo lái Yahoo lớn nhất không phải là 2 cậu sinh viên mới tốt nghiệp nữa mà là một vị giám đốc dạn dày kinh nghiệm trinh chiến trên thị trường.

Đáng lẽ phải bước sang một bên, tuy nhiên Filo và Yang vẫn tham gia mật thiết vào hoạt động của công ty. Khi đó Filo là lãnh đạo công nghệ - người đã viết ra công cụ tìm kiếm của Yahoo đầu tiên đồng thời cũng đưa ra rất nhiều quyết định về kiến trúc kỹ thuật nền tảng. Yang thì tham gia nhiều vào những quyết định chiến lược và cũng là chất xúc tác đưa Koogle ra khỏi chiếc ghế CEO, thay vào đó là Terry Semel – đồng CEO Warner Brothers trong thời gian dài.

Semel đến Yahoo lại mang theo một nhóm giám đốc truyền thông địa phương – những cái tên hiện nay khá quen thuộc ở thung lũng Silicon như Jeff Weiner, CEO LinkedIn và Dan Rosensweig, CEO dịch vụ bán lẻ sách giáo khoa Chegg. Động thái này đã khiến cho Yahoo trở nên đa nhân cách và cũng chính là nguyên nhân hình thành cho câu hỏi bấy lâu nay vẫn tranh cãi: Liệu Yahoo là một công ty công nghệ hay công ty truyền thông?

Trong khi Yahoo vẫn còn đang trông đợi vào ngành kinh doanh truyền thông, Jeff Bezos của Amazon lại mở rộng chuỗi bán lẻ trực tuyến không có lợi nhuận, chấp nhận cổ phiếu của công ty có giá trị chỉ như một tờ giấy lộn và cắt giảm công nhân, để cuối cùng lập nên một ngành kinh doanh khác hoàn toàn gọi là dịch vụ Web Amazon. Còn về phần Google, Larry Page và Sergey Brin đưa Eric Schmidt về làm CEO, nhưng cả 3 người này lại sở hữu vai trò như một bộ ba bình đẳng và tạo được đột phá.

Sai lầm lớn nhất của Yahoo đó là sự thất bại về ý chí

Bây giờ thì chúng ta đã biết những yếu tố để đưa một công ty công nghệ thành công. Đó chính là nhiệt huyết, những người sáng lập có thể đưa ra quyết định khó khăn và đặt cửa một mình một kiểu.

Trong suốt những năm 2000, sai lầm lớn nhất của Yahoo đó là sự thất bại về ý chí. Năm 2002, Yahoo đã từng có cơ hội thâu tóm Google, nhưng Tổng giám đốc Yahoo lúc đó, ông Terry Semel, đã bỏ qua cơ hội mua Google với mức giá 5 tỷ USD sau nhiều tháng đàm phán. Sau đó đến năm 2006, Yahoo cũng đã tiến sát đến với thương vụ mua lại Facebook, nhưng sau khi báo cáo thất vọng của Yahoo được công bố, Semel đã hạ mức giá đề nghị từ 1 tỷ xuống còn 850 triệu đã khiến Mark Zuckerberg giận dữ và từ chối lời đề nghị này.

Có thể thấy, những quyết định mua lại lúc đó là khá rủi ro đối với Yahoo. Tuy nhiên, khả năng chấp nhận rủi ro là điều cơ bản để một công ty công nghệ có thể sống sót. Chính vì vậy, quyền lực tập trung trong tay những người sáng lập là nhân tố quan trọng để có khả năng này.

Yang trở lại nắm quyền CEO Yahoo năm 2007 nhưng anh quá “hiền” và quá thiếu tự tin để đưa ra những quyết định khó khăn. Đáng lẽ ra, anh đã phải sa thải một số nhân viên, đưa công ty tập trung nhiều hơn công nghệ và sự xuất hiện của xu hướng smartphone. Yang cũng chính là người đã viết nên sai lầm lớn nhất của Yahoo, bỏ lỡ cơ hội đàm phán sáp nhập với Microsoft năm 2008 – một nỗ lực được thực hiện bởi CEO Microsoft Steve Ballmer để cạnh tranh với Goolge. Lại một lần nữa, vị CEO của Yahoo đã không đủ nhanh nhạy và dứt khoát.

Marissa Mayer. Ảnh: Simon Dawson/Bloomberg.

Năm 2012, Yang rời khỏi ban lãnh đạo công ty sau quyết định tai hại của anh về việc thuê Scott Thompson của PayPal làm CEO và ngay sau đó phải sa thải khi phát hiện ra người này đã nói dối trong hồ sơ ứng tuyển của mình. Filo vẫn trung thành với công ty. Anh tham gia vào hội đồng quản trị sau khi Mayer trở thành người tiếp quản.

Tuy nhiên, đến thời điểm này những sai lầm trong quá khứ đã quá lớn để sửa chữa. Những cánh cửa cơ hội để Mayer đặt cược lớn đóng lại quá nhanh. Nhiều người đã quá chú trọng đến những sau lầm của Mayer mà quên rằng đằng sau một sự sụp đổ có cả một chuỗi những sai lầm trong quá khứ.