Để tham vọng kiếm tỷ đô lợi nhuận từ thị trường nước ngoài không viển vông, Xây dựng Hoà Bình (HBC) sẽ làm gì?

Trong đó, ban lãnh đạo tập trung vào mũi nhọn dẫn dắt là thị trường nước ngoài: với kinh nghiệm và bài học khi sớm "mang chuông đánh xứ người" từ năm 2011 (dù chưa thành công), cùng cơ hội hiện hữu, HBC đang rất tự tin với lần tái xuất mới này.

Công ty mới đây cũng đưa ý kiến trích thưởng 10% lợi nhuận, tương đương 100 triệu USD, như một lời cam kết và cũng là động lực cho CBCNV thực hiện hoá mục tiêu lợi nhuận đề ra.

Tại sao phải là thị trường nước ngoài?

Trước hết, nói về lý do thôi thúc HBC "xuất ngoại", xuất phát từ quy mô thị trường trong nước đang hẹp dần.

"Giống như một chiếc xe đang chạy rất nhanh trên xa lộ đi vào đường hẻm, không còn giữ được tốc độ cao nữa. Muốn khôi phục được trọn vẹn năng lực của các công ty xây dựng tư nhân thì cần phải mở một thị trường mới", Chủ tịch HBC từng ví von.

So với những năm trước 2015, ngành xây dựng Việt Nam tăng trưởng với một tốc độ rất cao. Đến khi có những khó khăn về pháp lý dự án, ngành đã có sự chững lại theo thị trường bất động sản, đồng nghĩa không có dư địa để công ty xây dựng tư nhân tăng trưởng mạnh hơn nữa, mà chỉ tăng trưởng ở mức độ bình thường đâu đó 15%, chưa kể sức mua cũng có giới hạn.

Điều này còn dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt về giá giữa các công ty xây dựng, từ đó ăn mòn lợi nhuận và không có tích luỹ. Thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đầu ngành như HBC, Coteccons, Delta, Ecoba, An Phong… đều đạt được mức tăng trưởng rất cao trong quá khứ: mỗi năm không dưới 25%, cũng có công ty trên 30-35%. Tuy nhiên, các nhà thầu từ năm 2018-2020 chỉ đạt được mức lợi nhuận rất thấp, và sang 2020-2021 thì gặp phải đại dịch.

Trong báo cáo cập nhật nửa đầu năm nay, giới phân tích dù nhận định thị trường xây dựng sẽ khả quan trở lại vào nửa cuối năm, với luận điểm: Quốc Hội chấp thuận chủ trương đầu tư 5 dự án hạ tầng mới, thị trường bất động sản dần phục hồi… Dù vậy, "biên lợi nhuận của ngành xây dựng còn đang chịu nhiều áp lực khi chi phí nguyên vật liệu đầu vào tăng cao và lượng cung bất động sản trên thị trường nhà ở suy giảm, cũng như tác động lan tỏa từ đầu tư công chưa đạt kỳ vọng", quan điểm Chứng khoán Mirae Asset ghi.

Biên lợi nhuận của các nhà thầu Việt Nam 4 năm gần nhất

Chiều ngược lại, thống kê cho thấy thị trường trong nước quy mô rất nhỏ so với thị trường toàn cầu. Chúng ta làm ra mỗi năm khoảng 50-60 tỷ USD tổng sản phẩm xây dựng, trong khi thị trường toàn cầu lên đến 12.000 tỷ USD, tức gấp hơn 200 lần thị trường trong nước. Như vậy, chỉ có mở ra một thị trường mới thì công ty xây dựng Việt Nam mới có thể phát huy hết tiềm năng, HBC nhấn mạnh, bởi "tiềm năng quá lớn mà không tìm ra thị trường để giải phóng sức sản xuất đó thì sẽ giết chết cái năng lực này".

Lợi nhuận làm dự án tại Úc gấp 15 lần tại Việt Nam

Tiếp tục chia sẻ về thôi thúc làm thị trường nước ngoài, tại Hội nghị mới đây, ông David Martin Ruiz, Giám đốc Xây dựng cho biết 4 thị trường HBC đang hướng đến là Canada, Úc, Mỹ, châu Âu. Nguyên nhân, các thị trường này có môi trường kinh doanh tốt, tốc độ tăng trưởng nhà ở cao và đặc biệt giá xây dựng rất cao.

Cụ thể, giá trị hợp đồng xây dựng một toà nhà ở Úc tương đương với việc xây tới 7 toà ở Việt Nam, khi giá xây dựng tại nước ngoài cao gấp 6-7 lần. Tương ứng, so sánh cùng một tòa nhà xây dựng ở Việt Nam với một tòa nhà ở Úc, doanh thu của HBC sẽ tăng gấp 7-8 lần và lợi nhuận đạt được cao gấp 15-20 lần.

"Ở Việt Nam lợi nhuận dự án chỉ được 1-2%, trong khi ở Úc là 3-5%, bình quân là cao hơn 2-3 lần. Đơn giá ở Úc là khoảng 2.500USD/m2, còn ở Việt Nam tầm 400 USD/m2 nên doanh thu gấp 6 -7 lần.

Tính theo đơn giá, lợi nhuận 1-2% tương đương 4-8 USD, còn 3-5% tương đương lợi nhuận 75-125 USD/m2, suy ra lợi nhuận ở Úc gấp 15 lần.

Nếu HBC sử dụng các biện pháp tối ưu, sẽ tiết giảm đáng kể giá nhân công và đưa vào các nguyên vật liệu có chất lượng mà giá thành phù hợp thì có khả năng lợi nhuận tăng hơn mức 3-5%", Chủ tịch Lê Viết Hải diễn giải chi tiết thêm.

Hậu Covid-19: Thời điểm tốt để mở rộng thị trường

Ngoài những luận điểm trên, theo HBC đây còn là thời điểm tốt để Công ty mở rộng thị trường, khi hậu Covid-19, nhiều nhà thầu các nước khác cũng đang rất khó khăn và kêu gọi hợp tác.

"Sau đại dịch, Trung Quốc rất lúng túng khi giải quyết các dự án xây dựng hiện hữu, và họ đã nhờ đến sự hỗ trợ của chúng ta, đó là thực tế. Tôi cũng đã đàm phán với họ, và phương thức thầu phụ tôi cho không hiệu quả.

Phương án của HBC hướng tới là hợp tác đầu tư, không mua đất mà hợp tác đầu tư làm thầu. Có thể liên kết với công ty thầu sở tại, không cần quá lớn để tham gia dự án nước ngoài. Khi đó, các công ty nhỏ này cũng cần phải liên kết để nâng cao năng lực…", ông Hải nói.

Đơn cử tại thị trường Canada, trước đây không riêng HBC mà nhiều bên khác cùng tham gia. Tuy nhiên, sau ảnh hưởng của đại dịch nên các đối tác rút dần, hiện chỉ HBC và một số bên còn lại vẫn tiếp tục.

Nhìn chung, tham vọng 20 tỷ USD doanh thu thời gian tới, ông Hải cho biết thực tế so với con số giá trị toàn thị trường. Theo ước tính, giá trị thị trường xây dựng thế giới năm qua đạt 12.500 tỷ USD, dự báo đến 2030 con số sẽ tăng lên 19.000 tỷ USD. Vậy, con số của HBC thực ra chưa tới 0,1% toàn thị trường. Nên, con số này là khả thi và không hề viễn vông!

Câu hỏi đặt ra, HBC liệu có thành công?

Nhìn lại 10 năm ra thị trường nước ngoài, HBC không phủ nhận đối mặt với rất nhiều thử thách, và đúng là Công ty chưa thành công. Tuy nhiên, giá trị HBC thu về chính là biết được năng lực của doanh nghiệp so với đối thủ, xác định thị trường phù hợp và tạo dựng những mối quan hệ, mạng lưới quốc tế.

"Có thể nói dù tôi đã rất nỗ lực nhưng vẫn chưa thành, hiện vẫn có rất nhiều thử thách. Thời gian qua là thời gian HBC thăm dò, tìm hiểu thị trường. Và HBC có thể xác định được đâu là thị trường tiềm năng nhất hiệu quả nhất để ngành xây dựng Việt Nam có thể thâm nhập được", ông Hải chia sẻ tại Talk Show cuối năm 2021.

Theo ông, nhà thầu Việt có lợi thế là làm nhà ở cao tầng ở nước ngoài. Và HBC thời gian tới sẽ thâm nhập thị trường ngoại thông qua hai hình thức (i) tham gia với tư cách là nhà đồng phát triển dự án và (ii) mua lại công ty xây dựng đang hoạt động ở địa phương.

Với nguyên tắc đầu tư vào dự án với tỷ lệ không quá 20%, ông David Martin Ruiz bổ sung nếu góp một phần vốn chủ sở hữu với chủ đầu tư, chắc chắn họ sẽ lựa chọn HBC làm nhà thầu dự án.

Theo lộ trình đã xây dựng, cụ thể:

+ Giai đoạn 2022 – 2024: HBC sẽ tập trung đầu tư phát triển dự án và mua lại nhóm công ty đầu tiên.

Riêng năm 2022, Công ty đã có sẵn 2 dự án sẽ được chốt vào quý 3 gồm một dự án tại Brisbane (Úc) và một dự án tại Ontario (Canada) với tổng giá trị khoảng 60 triệu USD.

Sang năm 2023, HBC chính thức có dự án đầu tiên ở châu Âu và dự án ở Texas (Mỹ).

+ Giai đoạn 2024 – 2026: Đây là khoảng thời gian tạo ra lợi nhuận và tích hợp về Tập đoàn.

+ Giai đoạn 2025 - 2026: Giai đoạn quan trọng vì HBC sẽ đánh giá lại chiến lược một cách sâu sắc, dù mỗi năm Công ty cũng sẽ có đánh giá sơ bộ.

+ Giai đoạn 2026 – 2029: Nếu thuận lợi thì HBC tiếp tục mua lại thêm nhóm công ty thứ 2.

+ Giai đoạn 2030 – 2032: HBC sẽ xem xét mua lại nhóm công ty thứ 3.

Năm 2022 quyết tâm tăng vốn, kế hoạch 10 năm sẽ tăng vốn lên 56.000 tỷ

Với những kế hoạch lớn trên, tăng vốn là điều cần thiết, HBC dự kiến 10 năm tới phát hành tăng vốn 56.000 tỷ đồng. Vốn điều lệ hiện tại của HBC vào mức 2.456,6 tỷ đồng.

Riêng năm 2022, sau nhiều lần thất hẹn, Chủ tịch khẳng định quyết tâm thực hiện. "Nhà đầu tư phải biết HBC rất quyết tâm tăng vốn dù hiện nay chưa phải là lúc thuận lợi để có được giá phát hành cao. Chúng tôi hiểu được giá trị của mình nên cân nhắc để bảo vệ cổ đông hiện hữu. Còn phát hành bất chấp giá bao nhiêu cũng phát hành thì đơn giản.

Đúng là nhiều năm qua chúng tôi có kế hoạch phát hành nhưng chưa thực hiện, và thay thế các vốn khác như vốn vay… Nhưng lần này HBC quyết tâm", ông Hải nhấn mạnh.

Kết thúc tháng 7, HBC cho biết đã trúng thầu 15.000 tỷ đồng, đạt 75% kế hoạch cả năm. Tổng giá trị các hợp đồng đã ký (backlog) tại thời điểm 30/6 là 26.500 tỷ đồng. Trong đó, 10.000 tỷ đồng sẽ được ghi nhận doanh thu năm 2022 và 16.500 tỷ đồng dự kiến ghi nhận năm 2023. Khả năng đạt kế hoạch doanh thu năm 2022 là khả thi (khoảng 750 - 800 triệu USD, tương ứng 18.000 - 19.000 tỷ đồng).

Ứng phó với giá đầu vào biến động, HBC cũng đã ký hợp đồng mua 1 năm hàng trăm ngàn tấn thép. Công ty đang từng bước nâng cao chất lượng khoản phải thu bằng cách sàng lọc chủ đầu tư, chỉ tập trung vào các doanh nghiệp có thương hiệu, năng lực tài chính; Nghiên cứu bổ sung các điều khoản thanh toán đảm bảo quyền lợi nhà thầu; Tiếp cận các thị trường mới và tiềm năng, đặc biệt ở thị trường có thông lệ kinh doanh tốt...

Ngoài ra, tại Hội nghị, HBC còn chia sẻ về dự án lớn của Lego gây nhiều chu ý gần đây. Cụ thể, HBC cho biết Công ty có tham gia đấu thầu cho dự á của Lego và đến nay chưa có kết quả. Dù vậy, với quy mô dự án lớn thì sẽ không có một nhà thầu nào làm 100% mà chia ra, nên cơ hội cho Công ty là có.